Στον «αέρα» βρίσκεται η επικύρωση της συμφωνίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, μέσω Κρήτης, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση φαίνεται να διστάζει να την επικυρώσει, καθώς δημιουργούνται ερωτήματα ως προς την ωφελιμότητά του έργου για τους καταναλωτές ρεύματος.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε μεν ανάμεσα στην κυπριακή κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ελληνική κυβέρνηση και τον ΑΔΜΗΕ, ως φορέα υλοποίησης, αλλά όπως φάνηκε από τις δηλώσεις, του Κύπριου κυβερνητικού εκπροσώπου Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη, η Λευκωσία θέλει μάλλον να επαναξιολογήσει το έργο με τη βοήθεια κάποιου ξένου οίκου μελέτης, σε ό,τι αφορά τη σχέση κόστους-οφέλους.
Τρία ερωτήματα
Τα βασικά ερωτήματα είναι τρία:
- Θα ξεκινήσει η χρέωση των Κύπριων καταναλωτών από την 1η Ιανουαρίου του 2025;
- Θα καταβάλει 125 εκατ. το κράτος, με κάποιον τρόπο, μέχρι το 2029, για να καλυφθούν κάποιες από τις δαπάνες του φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης;
- Και το κρισιμότερο: Τι θα γίνει και ποιος θα αναλάβει το ρίσκο της οικονομικής καταστροφής της επένδυσης αν η Τουρκία αντιδράσει και η διασύνδεση οδηγηθεί σε ναυάγιο; Η πρόσφατη προκλητική παρέμβαση της Τουρκίας στην Κάσο, με αφορμή την πόντιση του καλωδίου, ενισχύει άλλωστε τους φόβους.
Ο φόβος για κάτι που δεν θα γίνει
«Καίει» ο φόβος «να πληρώσει ο κόσμος για κάτι που ίσως δεν γίνει», σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα. Η επικύρωση της συμφωνίας αναβλήθηκε χθες στο παρά πέντε της επίσημης απόφασης από το Υπουργικό, γιατί «η κυβέρνηση δίστασε, αναλογιζόμενη το μεγάλο ρίσκο που θα αναληφθεί από μέρους της, αν ανάψει πράσινο φως για την εκταμίευση χρημάτων προς τον φορέα υλοποίησης, χωρίς αυτός να αναλαμβάνει το ρίσκο της οικονομικής καταστροφής της επένδυσης αν κάποια παρέμβαση της Τουρκίας οδηγήσει σε ναυάγιο τη διασύνδεση». Ο ΑΔΜΗΕ ζητά άλλωστε να αναλάβουν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου όλο το γεωπολιτικό ρίσκο. Ώστε να διασφαλιστεί από τώρα ότι θα πάρει πίσω όλα τα λεφτά που θα δαπανήσει, αν παρ’ ελπίδα το έργο δεν προχωρήσει, λόγω εμπλοκής της Τουρκίας.
Κύπριοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι δεν προστατεύονται τα συμφέροντα της Κύπρου σε περίπτωση ανατροπών με ευθύνη της Τουρκίας, καθώς η διατύπωση της παραγράφου 25 της συμφωνίας δίνει σοβαρά δικαιώματα διεκδίκησης αποζημιώσεων εκατομμυρίων ευρώ», στον ΑΔΜΗΕ και τη γαλλική εταιρεία Nexans, η οποία είναι υπεύθυνη για την κατασκευή του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Ο ΑΔΜΗΕ ενημέρωσε ήδη τις κυπριακές αρχές και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) για την επικείμενη διακοπή της κατασκευής του υποθαλάσσιου καλωδίου από την γαλλική εταιρεία Nexans. Η γαλλική εταιρεία αποφάσισε να σταματήσει τις εργασίες από τις 2 Σεπτεμβρίου, επικαλούμενη τις αποφάσεις της ΡΑΕΚ. Μπορεί όμως η κυπριακή κυβέρνηση να διεκδικήσει αλλαγή της ρυθμιστικής απόφασης για να μεταβιβαστεί ο γεωπολιτικός κίνδυνος στον ΑΔΜΗΕ ή αλλού; Προφανώς όχι, χωρίς να ναυαγήσει αμέσως το έργο και να ακυρωθεί η χορηγία των 657 εκατ. που παραχώρησε η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στην πράξη όμως, είναι πιο πιθανό ο ΑΔΜΗΕ και η Ε.Ε. να αντιδράσουν έντονα αν η κυπριακή κυβέρνηση αποφύγει να λάβει απόφαση επικύρωσης της συμφωνίας της Δευτέρας ή προχωρήσει σε «πάγωμα» ή ακύρωση του έργου. Από την πλευρά του ΑΔΜΗΕ έγινε ήδη σαφές προς την κυπριακή πλευρά πως το θέμα πρέπει να κλείσει μέχρι αύριο Παρασκευή.
«Βόμβα» Τατάρ
Την ίδια ώρα, ο Τουρκοκύπριος κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ, έριξε τη δική του βόμβα σχολιάζοντας την ηλεκτρική διασύνδεση λέγοντας ότι «την 1η Ιουλίου 2022, είχαμε μια πολύ σημαντική πρόταση για τη σύνδεση της ηλεκτρικής ενέργειας με την Ε.Ε. μέσω της Τουρκίας με ένα διασυνδεδεμένο σύστημα. Συνεχίζουμε να ενημερώνουμε τα Ηνωμένα Έθνη, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με αυτό. Η ριζική λύση στο θέμα αυτό είναι η σύνδεση με την Ε.Ε. μέσω Τουρκίας με καλώδιο τόσο για το νότο όσο και για το βορρά. Η Τουρκία απέχει 40 χιλιόμετρα, η Ελλάδα απέχει 1000 χιλιόμετρα».
