Τάσεις φυγής προς τη συνταξιοδότηση καταγράφονται στην αγορά εργασίας, με τα στοιχεία του α’ εξαμήνου του ΕΦΚΑ να δείχνουν σημαντική αύξηση των νέων αιτήσεων για χορήγηση κύριας σύνταξης. Πρόσθετο κίνητρο αποτελεί πλέον και η δυνατότητα εργασίας που έχουν οι συνταξιούχοι, χωρίς πια να υπόκεινται σε περικοπή κατά 30% της σύνταξής τους, όπως ίσχυε έως πέρσι.
Έτσι μπορούν εφεξής όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις να συνταξιοδοτούνται και παράλληλα να συνεχίζουν κανονικά να εργάζονται λαμβάνοντας τις μηνιαίες αποδοχές τους, με μοναδική επιβάρυνση έναν πόρο υπέρ ΕΦΚΑ 10% επί του ετήσιου εισοδήματος, εάν πρόκειται για μισθωτούς.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ανήλθαν στις 99.434 οι νέες αιτήσεις οριστικής κύριας σύνταξης στον ΕΦΚΑ κατά το α’ εξάμηνο της τρέχουσας χρονιάς, ενδεικτικό της αύξησης που διαπιστώνεται όλο το 2024. Τα στοιχεία της Έκθεσης Άτλας για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου δείχνουν ότι σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό χρονικό διάστημα, όταν είχαν υποβληθεί 94.851, καταγράφεται αύξηση 4.583 αιτήσεων φέτος (ποσοστό 4,6%).
Σε αυτή την αυξητική τάση, ρόλο παίζει και το δημογραφικό πρόβλημα που δημιουργεί μια διαρκή αμφιβολία για πιθανή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Παρά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει πως ο επόμενος έλεγχος για το Ασφαλιστικό Σύστημα θα πραγματοποιεί, όπως είναι προγραμματισμένο, το 2027, εντούτοις το κλίμα ενδεχόμενης αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας, παραμένει. Έως τώρα, τα γενικά όρια ηλικίας είναι το 62ο με 40 χρόνια προϋπηρεσίας και τα 67 έτη με 15αετία.
Σε όλα τα παραπάνω, έρχεται να προστεθεί και το αυξημένο πλήθος των εργαζομένων, ειδικά στο Δημόσιο, που συμπληρώνουν τις ανωτέρω προϋποθέσεις και πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν. Πρόκειται για μια ανοδική τάση που δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο και έχει λάβει τον ορισμό baby boomers. Η τάση αυτή έχει ήδη διαπιστωθεί στη χώρα και πρόκειται να κορυφωθεί μέχρι το 2027.
198.000 αιτήσεις στο σύνολο του έτους
Αναλύοντας περαιτέρω τα στοιχεία της Έκθεσης Άτλας, διαπιστώνεται ότι κατά μέσο όρο, τη φετινή χρονιά υποβλήθηκαν τους πρώτους έξι μήνες 16.572 αιτήσεις σε μηνιαία βάση, κάτι που αν συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό θα οδηγήσει σε περισσότερες από 198.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης, για το σύνολο του έτους.
Με δεδομένο μάλιστα, ότι ως είθισται, υποβάλλονται μαζικά τέτοια αιτήματα στις αρχές του φθινοπώρου, κυρίως από εκπαιδευτικούς, αλλά και προς το τέλος της κάθε χρονιάς, από όσους συμπληρώνουν το απαιτούμενο ηλικιακό όριο, ανά περίπτωση, αρμόδιες πηγές του ΕΦΚΑ δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους, ότι τελικά μπορεί να υπερβούν κατά πολύ το όριο των 200.000 οι νέες αιτήσεις που θα υποβληθούν για το 2024.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι αιτήσεις θα προσεγγίσουν ή μπορεί και να υπερβούν το ρεκόρ του 2021 όταν ανήλθαν στις 212.151, χρονιά Covid. Αν επαναληφθεί αυτό το επίπεδο αιτήσεων, τότε πράγματι θα πιεστεί σημαντικά το σύστημα απονομής συντάξεων, που μπορεί να παράγει ικανοποιητικό μεν, πλην όμως συγκεκριμένο, αριθμό ολοκληρωμένων αιτήσεων.
Αυτός είναι και ο λόγος που η ληξιπρόθεσμες εκκρεμότητες, υποχωρούν με πιο βραδύ ρυθμό σε σχέση με το παρελθόν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τον Ιούνιο, οι αιτήσεις που ήταν εκκρεμείς χρονικό διάστημα άνω των 90 ημερών, είχαν περιοριστεί στις 19.196, ελάχιστα μειωμένες από τις 19.331 του Μαΐου. Ταυτόχρονα, υπάρχουν άλλες 16.653 αιτήσεις τον Ιούνιο, που παραμένουν σε εκκρεμότητα, χωρίς όμως να έχουν μετατραπεί σε ληξιπρόθεσμες, δηλαδή έχουν υποβληθεί χρονικό διάστημα μικρότερο των τριών μηνών.
Η εικόνα στο πρώτο εξάμηνο
Στα 114.722 είναι τα συνταξιοδοτικά αιτήματα που έχουν ολοκληρωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ κατά το α’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Από αυτά, η συντριπτική πλειονότητα, δηλαδή οι 97.571 ήταν εγκριτικές αποφάσεις (ποσοστό 85,04%).
Σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, όταν είχαν ολοκληρωθεί 112.885 συνταξιοδοτικές αιτήσεις, διαπιστώνεται μικρή αύξηση κατά 1.837 αποφάσεις ως προς το σύνολο. Το α’ εξάμηνο του 2023, καταγράφηκαν 96.222 εγκριτικές αποφάσεις, δηλαδή ήταν κατά 1.349 λιγότερες από τις φετινές.
Το αγκάθι
Διαπιστώνεται επίσης, από τα στοιχεία του συστήματος «Άτλας» ότι την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου της φετινής χρονιάς, υπάρχουν 7.889 αιτήσεις που κρίθηκαν απορριπτικές, λόγω μη κάλυψης των κριτηρίων συνταξιοδότησης (πχ όριο ηλικίας ή προϋπηρεσία), ενώ άλλες 9.262 αιτήσεις έκλεισαν χωρίς να εκδοθεί απόφαση.
Οι τελευταίες αποτελούν «αγκάθι» που θα ταλαιπωρήσει τον ΕΦΚΑ στο μέλλον καθώς μπορεί να είναι αιτήσεις που αφορούν διεθνείς συντάξεις ή να έχουν εκκρεμότητες ως προς τα δικαιολογητικά που κατατίθενται από τους ενδιαφερόμενους (πχ καταμέτρηση ενσήμων) και έτσι δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν. Πρόκειται για τις αιτήσεις που συνήθως έχουν τη μεγαλύτερη καθυστέρηση ως προς την ολοκλήρωση της διαδικασίας απονομής μιας σύνταξης.
Ως προς την ολοκλήρωση αιτημάτων κύριας σύνταξης, ο φετινός Ιούνιος κατέγραψε 18.122 τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή κινήθηκε σχετικά ικανοποιητικά. Δεν έφτασε, βέβαια, στα επίπεδα του αντίστοιχου μήνα το 2022, όταν τότε είχαν προκύψει 26.590 αντίστοιχες ολοκληρώσεις αιτημάτων. Μόνο που εκείνη την περίοδο, η χώρα μόλις που έβγαινε από ένα μακρύ lockdown λόγω κορωνοϊού και ο ΕΦΚΑ έπρεπε να «τρέξει» πιο γρήγορα για να καλυφθεί το κενό που είχε δημιουργηθεί, ενώ τώρα δεν υπάρχει τέτοια άμεση ανάγκη. Άλλωστε, λόγω Covid-19, από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Απρίλιο του 2022, η λειτουργία του Φορέα γινόταν κατά κύριο λόγο με εκ περιτροπής εργασία, προκαλώντας αντίστοιχη δυσλειτουργία στην ολοκλήρωση σχετικών συνταξιοδοτικών αιτημάτων.
