Η κρίση του ελαιολάδου φαίνεται φτάνει στο τέλος της. Μετά από δύο χρόνια ξηρασίας στη νότια Ευρώπη, κατά την οποία η παραγωγή είχε καταρρεύσει και οι τιμές του ελαιολάδου εκτοξεύθηκαν σε δυσθεώρητα ύψη, οι προβλέψεις του κλάδου δείχνουν πλέον σαφή αλλαγή της τάσης, γεγονός που ελπίζουμε να φανεί και στις τιμές στο ράφι.
Στην Ισπανία, «οι παραγωγοί ελαιολάδου ελπίζουν ότι η επόμενη σοδειά που ξεκινά τον Οκτώβριο, θα είναι πολύ καλή, μεταξύ 1,4 και 1,7 εκατομμυρίων τόνων, που θα οδηγήσει σε απότομη πτώση της τιμής, γύρω στα πέντε ευρώ το λίτρο», γράφουν οι εφημερίδες στη Μαδρίτη, λένε στον κλάδο.
Η ισπανική παραγωγή ελαιολάδου αντιπροσωπεύει το 60% ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το 45% του κόσμου. Η μέση παραγωγή ελαιολάδου ανέρχεται σε 1,2 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Στις δύο τελευταίες σοδειές, ωστόσο, η ξηρασία προκάλεσε απότομη πτώση της παραγωγής, με αποτέλεσμα τη σεζόν 2022/2023 να πέσει στο ελάχιστο των 664.033 τόνων. Προς το παρόν, χάρη στον ευνοϊκότερο καιρό, ειδικά λόγω των βροχοπτώσεων που καταγράφηκαν την άνοιξη, η παραγωγή έχει ανέλθει στους 851.000 τόνους, 11,2% πάνω από τις προβλέψεις αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον ετήσιο μέσο όρο.
Μεγαλύτερη παραγωγή στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα επίσης, στις περισσότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές, αναμένεται μια μέση παραγωγή, καλύτερη από την περσινή. Όπως λένε παράγοντες της αγοράς ελαιολάδου στη Ναυτεμπορική, «αύξηση της παραγωγής αναμένεται στην Πελοπόννησο, ειδικά στη Μεσσηνία, παρά τις όποιες επιφυλάξεις προκαλούν οι καύσωνες και η παρατεταμένη ανομβρία. Καλή παραγωγική χρονιά, μετά την κακή περσινή, αναμένεται στα Ιόνια νησιά και στην Κρήτη».
Καλά μηνύματα φτάνουν επίσης από τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, αλλά και την Ηπειρο, παρότι η καρπόδεση δεν ήταν ανάλογη της ανθοφορίας. «Αν όλα συνεχιστούν ομαλά, η παραγωγή θα είναι σημαντικά αυξημένη σε σχέση με πέρυσι καθώς υπήρξε καλή ανθοφορία και καρποφορία», τονίζουν οι γεωπόνοι. «Το ζήτημα είναι να δούμε την τελική εκτίμηση για την καρπόδεση. Πάντως ο ήπιος χειμώνας και η άνοδος της θερμοκρασίας δεν δημιουργούν ευοίωνες συνθήκες για την εμφάνιση δάκου και η παραγωγή προβλέπεται καλύτερη από την περασμένη, χωρίς, βέβαια, να είναι και η προσδοκώμενη», τονίζουν.
Πόσο θα επηρεαστούν οι τιμές
Το ερώτημα για τους καταναλωτές βέβαια είναι πόσο θα επηρεαστούν προς τα κάτω οι τιμές του ελαιολάδου με την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής. Πριν από την κρίση, η τιμή του ελαιολάδου κυμαινόταν μεταξύ 3,5 και 4 ευρώ το λίτρο για τις φθηνότερες ποικιλίες, αλλά φαίνεται πολύ δύσκολο να επιστρέψουμε σε αυτά τα επίπεδα.
Μελέτες για την Ελλάδα δεν υπάρχουν και μόνο στην Ισπανία οι αρχές εκτιμούν ότι η λιανική τιμή θα μειωθεί. Από την 1η Ιουλίου άλλωστε, ισχύει ο μηδενικός ΦΠΑ στο ελαιόλαδο (από 5%), που επέβαλε η κυβέρνηση της Ισπανίας έχει ήδη οδηγήσει στις πρώτες σημαντικές μειώσεις τιμών στα ισπανικά σούπερ μάρκετ.
Διαπιστώθηκε ότι τον φετινό Ιούλιο οι τιμές πώλησης του ελαιολάδου στα ισπανικά σούπερ μάρκετ ήταν κατά μέσο όρο 13 ευρώ το λίτρο, σημειώνοντας μείωση 13% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Μετά την κατάργηση του ΦΠΑ στο ελαιόλαδο οι τιμές ορισμένων εταιρειών έχουν ήδη αρχίσει να πέφτουν ακόμη και κάτω από τα επτά ευρώ. Ο κλάδος θεωρεί ότι μάλιστα ότι οι τιμές του ελαιολάδου θα συνεχίσουν να μειώνονται, ενώ οι ελαιοπαραγωγοί πιστεύουν πως η λιανική τιμή δεν πρέπει να μειωθεί κάτω από το όριο των πέντε ευρώ το λίτρο, διότι θα άφηνε τους αγρότες χωρίς περιθώριο κέρδους και θα καθιστούσε αδύνατη τη βιωσιμότητα της αλυσίδας.
Η διαφορά από το δένδρο στο ράφι
Μια μελέτη πάντως που εκπονήθηκε από την Unii Llauradora την Ένωση Γεωργίας και Κτηνοτροφίας της Βαλένθια, έδειξε ότι το περιθώριο κέρδους του ελαιολάδου στα σούπερ μάρκετ αυξήθηκε κατά 59% τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι. Ενώ το 2023 ήταν 16%, εφέτος ανεβαίνει ήδη στο 75%. Η ισπανική Ενωση επισημαίνει ότι τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν επίσης τη διαφορά μεταξύ του τι εισπράττει ο ελαιοπαραγωγός στην πηγή και του τι πληρώνουν οι καταναλωτές στη συνέχεια. Σε σχετική σύγκριση, διαπιστώθηκε ότι η τιμή που έλαβε ο παραγωγός αυξήθηκε ελαφρά κατά 3%, από 7,22 ευρώ το λίτρο τον Ιούλιο του 2023, σε 7,42 ευρώ τον Ιούλιο του 2024. Την ίδια ώρα, η τιμή που πλήρωσε ο καταναλωτής στο σούπερ μάρκετ ήταν αυξημένη κατά 55% σε σχέση με ένα χρόνο πριν: από 8,40 ευρώ το λίτρο τον Ιούλιο του 2023 σε 13 ευρώ τον Ιούλιο του 2024.
