Χιλιάδες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος, ΦΠΑ, φορολογίας ακινήτων και άλλων φορολογικών αντικειμένων παραγράφονται οριστικά μετά τις 31-12- 2024.
Πρόκειται κυρίως για φορολογικές υποθέσεις που αφορούν το έτος 2018.
Οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τις υποθέσεις αυτές, καθώς το χρονικό περιθώριο που έχουν για να ολοκληρώσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες ελέγχων είναι, πλέον, μικρότερο από 4 μήνες.
Η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει φόρους και πρόστιμα επί των υποθέσεων αυτών λήγει μεν τυπικά στις 31 Δεκεμβρίου 2024, όμως η πραγματική ημερομηνία λήξης είναι για το Δημόσιο η 1η Δεκεμβρίου 2024.
Κι αυτό διότι αυτή είναι, ουσιαστικά, η τελευταία μέρα στην οποία το Δημόσιο, διά της αρμόδιας φορολογικής αρχής, έχει τη δυνατότητα να κοινοποιήσει προσωρινή πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου, δεδομένου ότι, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, πρέπει να δίδεται σε κάθε ελεγχόμενο φορολογούμενο χρονικό περιθώριο 20 ημερών, από τη στιγμή της κοινοποίησης της πράξης αυτής, προκειμένου να έχει τη δυνατότητα να απαντήσει στα ευρήματα των ελεγκτών και να τεκμηριώσει τυχόν σφάλματα εξαιτίας των οποίων τα προς καταβολή ποσά μπορεί να έχουν υπολογιστεί σε αδικαιολόγητα υψηλά επίπεδα.
Στη συνέχεια, η αρμόδια φορολογική αρχή πρέπει να έχει περιθώριο άλλων 10 ημερών περίπου προκειμένου να προλάβει να εξετάσει τις απόψεις των φορολογουμένων κι αν χρειαστεί να αναθεωρήσει τις τελικές διαπιστώσεις του ελέγχου και εν τέλει να προλάβει να εκδώσει και να κοινοποιήσει σε κάθε ελεγχθέντα φορολογούμενο το αργότερο μέχρι την 31η-12-2024 την οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου.
Το επιπλέον αυτό χρονικό περιθώριο είναι αναγκαίο για τη φορολογική αρχή, δεδομένου ότι με αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (τις υπ’ αριθμόν 616/2020 και 618/2020) έγινε δεκτό ότι η παραγραφή δεν διακόπτεται αν η πράξη προσδιορισμού του φόρου έχει μεν εκδοθεί αλλά δεν έχει κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο πριν από τη λήξη της προθεσμίας παραγραφής.
Τακτικό ελεγκτικό έργο
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του τακτικού ελεγκτικού έργου, που έχει εκπονήσει ήδη η ΑΑΔΕ για το 2024, στο στόχαστρο των φοροελεγκτικών υπηρεσιών βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι ακόλουθες περιπτώσεις υποθέσεων φορολογουμένων που παραγράφονται μετά τις 31-12-2024:
- Υποθέσεις επιχειρήσεων που δήλωσαν ψευδή στοιχεία για τα ακαθάριστα έσοδα ή τις δαπάνες που πραγματοποίησαν κατά τη διαχειριστική περίοδο του 2018. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων αξιοποιεί ένα σημαντικό εργαλείο που έχει στη διάθεσή της για τον εντοπισμό επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών που απέκρυψαν φορολογητέα έσοδα και εισοδήματα για να γλιτώσουν από την καταβολή ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος.
Χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει η διασύνδεση των βάσεων δεδομένων που περιλαμβάνονται στις ηλεκτρονικές εφαρμογές του ΤΑΧΙSnet για την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και την υποβολή καταστάσεων φορολογικών στοιχείων πελατών-προμηθευτών (ΜΥΦ), μπορούν να προχωρούν σε διασταυρώσεις και επαληθεύσεις για τον εντοπισμό περιπτώσεων με ισχυρές ενδείξεις για απόκρυψη φορολογητέας ύλης.
Μετά τη διενέργεια των διασταυρώσεων, δημιουργείται και επιλέγεται δείγμα ύποπτων περιπτώσεων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, προκειμένου να παραπεμφθούν στις αρμόδιες ΔΟΥ και να προτεραιοποιηθούν για τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων.
Η ταυτόχρονη διασταύρωση στοιχείων από τρεις πηγές πληροφοριών -από τα δεδομένα των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, των δηλώσεων ΦΠΑ και των ΜΥΦ- έχει φέρει στην επιφάνεια χιλιάδες περιπτώσεις επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών που εμφανίζουν σημαντικές αποκλίσεις δηλωθέντων στοιχείων για τα ακαθάριστα έσοδα και τις δαπάνες μεταξύ δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, δηλώσεων ΦΠΑ και συγκεντρωτικών καταστάσεων φορολογικών στοιχείων. Οι αποκλίσεις αυτές συνιστούν σε πολλές περιπτώσεις ισχυρές ενδείξεις πως πρόκειται για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που είτε έχουν αποκρύψει φορολογητέα ακαθάριστα έσοδα είτε έχουν δηλώσει ανακριβώς δαπάνες υψηλότερες από αυτές που πραγματοποίησαν, με αποτέλεσμα, σε κάθε περίπτωση, να έχουν περιορίσει το ύψος των φορολογητέων εισοδημάτων τους σε επίπεδα χαμηλότερα από τα πραγματικά.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι να έχουν μειωθεί ή ακόμη και να έχουν μηδενιστεί τα ποσά του ΦΠΑ και του φόρου εισοδήματος που οφείλουν να καταβάλουν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι.
- Υποθέσεις φορολογουμένων που δεν δήλωσαν ή δήλωσαν ανακριβώς αναδρομικά ποσά αποδοχών τα οποία εισέπραξαν μέσα στο 2018, αλλά αφορούν παλαιότερα έτη.
Επαναλήφθηκαν και επαναλαμβάνονται και το τρέχον έτος οι διαδικασίες εντοπισμού μισθωτών και συνταξιούχων που ενώ έλαβαν καθυστερημένα μέσα σε μια χρονιά, ποσά αποδοχών που αφορούσαν παλαιότερα έτη, δεν προέβησαν στη δήλωση των αναδρομικών αυτών των ποσών είτε τμηματικά στα έτη τα οποία αφορούν είτε εφάπαξ μέσα στο έτος που τα εισέπραξαν.
Οι διαδικασίες έχουν ως στόχο περιπτώσεις μισθωτών και συνταξιούχων που δεν δήλωσαν εισπραχθέντα μέσα στο έτος 2018 αναδρομικά ποσά αποδοχών. Στους φορολογούμενους που εντοπίζονται αποστέλλονται ειδοποιητήρια για την ηλεκτρονική υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2018.
Όσοι ανταποκρίνονται και υποβάλλουν τις εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις επιβαρύνονται με τα επιπλέον ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που αναλογούν, καθώς και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Όσοι δεν προβαίνουν στην υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων βρίσκονται αντιμέτωποι όχι μόνο με καταλογισμούς των επιπλέον ποσών φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης αλλά και με βαρύτατα πρόστιμα για υποβολή ανακριβών αρχικών δηλώσεων, καθώς επίσης και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Περιπτώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ με συμπληρωματικά στοιχεία
Οι διατάξεις των νόμων 2238/1994 (Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις των ετών προ του 2014), 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις από το 2014 και μετά), 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) και 2859/2000 (Κώδικας ΦΠΑ), όπως ισχύουν αυτή τη στιγμή, προβλέπουν ότι στις 31-12-2024 λήγουν οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για την οριστική επιβολή φόρων και προστίμων όχι μόνο σε υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ του έτους 2018 αλλά και στις ακόλουθες φορολογικές υποθέσεις:
α) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2015, για τις οποίες υποβλήθηκαν αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις εντός του 2021.
Για τις υποθέσεις αυτές η αρχική 5ετής προθεσμία παραγραφής, η οποία έληγε κανονικά στις 31- 12-2021 (5 χρόνια από τη λήξη του έτους 2016 στο οποίο έπρεπε να είχε υποβληθεί η αρχική εμπρόθεσμη δήλωση) παρατάθηκε για 3 ακόμη χρόνια, μέχρι τις 31-12-2024, επειδή οι αρχικές δηλώσεις υποβλήθηκαν στο τελευταίο έτος (στο πέμπτο έτος) της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής.
β) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2013, για τις οποίες, μετά τη λήξη της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής, δηλαδή μετά την 31η-12-2019, περιήλθαν σε γνώση των φορολογικών αρχών «συμπληρωματικά στοιχεία» από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
γ) Υποθέσεις ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2013 στις οποίες διενεργήθηκε αρχικός φορολογικός έλεγχος εντός της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή μέχρι 31-12-2019, αλλά, μετά την ημερομηνία αυτή, περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων φορολογικών αρχών «συμπληρωματικά στοιχεία» από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
Οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες (το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων, τα Ελεγκτικά Κέντρα και οι ΔΟΥ) επικεντρώνουν τους ελέγχους τους και στις παραπάνω υποθέσεις προκειμένου να κοινοποιήσουν εγκαίρως, πριν
από τις 31-12-2024, τις πράξεις οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου ώστε το Δημόσιο να μη χάσει το δικαίωμα βεβαίωσης και είσπραξης ποσών σημαντικού ύψους.
«Ξέχασαν» να κάνουν δήλωση
Οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες, ακολουθώντας οδηγίες που έλαβαν από τη διοίκηση της ΑΑΔΕ, επικεντρώνουν το έργο τους και στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Υποθέσεις φυσικών και νομικών προσώπων που δεν υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2018. Η ΑΑΔΕ αποστέλλει σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που δεν υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2018 και για επόμενα έτη «πράξεις εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου», με τις οποίες καλεί τους φορολογούμενους αυτούς να πληρώσουν ποσά φόρου εισοδήματος, ειδική
εισφοράς αλληλεγγύης, τέλους επιτηδεύματος και φόρου πολυτελούς διαβίωσης υπολογισμένα κατ’ εκτίμηση από τις αρμόδιες φορολογικές υπηρεσίες.
Τα ειδοποιητήρια πληρωμής εκτιμώμενου φόρου στέλνονται σταδιακά στους συγκεκριμένους φορολογούμενους. Η ΑΑΔΕ εφαρμόζει για μια ακόμη χρονιά το άρθρο 33 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών το οποίο προβλέπει ότι: «Σε περιπτώσεις που ο φορολογούμενος, παρά την υποχρέωσή του να υποβάλει φορολογική δήλωση σύμφωνα με τις διατάξεις
της φορολογικής νομοθεσίας, δεν υποβάλει φορολογική δήλωση, η
Φορολογική Διοίκηση δύναται να εκδώσει πράξη εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου ορίζοντας τη φορολογητέα ύλη, με βάση κάθε στοιχείο και πληροφορία που έχει στη διάθεσή της και αφορούν ιδίως το επίπεδο διαβίωσής του, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του ή ομοειδείς επιχειρηματικές ή επαγγελματικές δραστηριότητες […] Εάν, μετά την έκδοση της πράξης αυτής, ο φορολογούμενος υποβάλει φορολογική δήλωση, η πράξη αυτή παύει να ισχύει αυτοδικαίως».
Οι φορολογούμενοι που είναι αποδέκτες των «πράξεων εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου» έχουν τις ακόλουθες δύο εναλλακτικές επιλογές:
α) είτε να πληρώσουν εφάπαξ, εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση των «πράξεων εκτιμώμενου προσδιορισμού», τα αναγραφόμενα σ’ αυτές ποσά,
β) είτε να υποβάλουν εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση των πράξεων εκπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2018, προκειμένου με βάση τις δηλώσεις αυτές να εκδοθούν κανονικά εκκαθαριστικά (πράξεις διοικητικού προσδιορισμού) φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 στα οποία τα ποσά που θα βεβαιωθούν σε βάρος τους θα είναι προσαυξημένα με τα προβλεπόμενα ποσά προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής.
Νομικά πρόσωπα που δεν υπέβαλαν δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) έτους 2019 και απέφυγαν να καταβάλουν τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) νομικών προσώπων του έτους αυτού. Η ΑΑΔΕ θα αποστείλει και σε εταιρείες και λοιπές νομικές οντότητες που δεν υπέβαλαν
δηλώσεις Ε9 για το 2019 «πράξεις εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου», με τις οποίες θα τις καλεί να πληρώσουν ποσά ΕΝΦΙΑ για το 2019 υπολογισμένα κατ’ εκτίμηση από τις αρμόδιες φορολογικές υπηρεσίες.
