«Μπουρίνι» ανατιμήσεων αναμένεται να πλήξει από τον Σεπτέμβριο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, καθώς μετά τη ραστώνη του Αυγούστου η επιστροφή στα θρανία συνοδεύεται από μια μεγάλη λίστα υποχρεώσεων.
Ξεκινώντας με το πύρινο μέτωπο των ανατιμήσεων στα τρόφιμα, το οποίο εξακολουθεί να καίει το καλάθι του νοικοκυριού, από τον Σεπτέμβριο έρχονται νέες αυξήσεις σε βασικά προϊόντα.
Το ευνοϊκό για τις ανατιμήσεις στα τρόφιμα μικροκλίμα συνθέτουν τόσο διεθνείς συγκυρίες, που εκτοξεύουν τις τιμές βασικών εμπορευμάτων, όσο και οι επιπτώσεις που έχουν στις καλλιέργειες οι πυρκαγιές και οι χαλαζοπτώσεις, αλλά και οι ζωονόσοι που έχουν χτυπήσει την αιγοπροβατοτροφία.
Ειδικότερα, ο κλαδικός πληθωρισμός εξακολουθεί να επιβαρύνεται από την πορεία των τιμών στο ελαιόλαδο, στο κακάο, στον καφέ, στα φρούτα και οπωροκηπευτικά, ενώ η εξέλιξη με την πανώλη και την ευλογιά των προβάτων δύναται να αλλάξει τις ισορροπίες σε τυροκομικά και γαλακτοκομικά.
Το ελαιόλαδο
Στο ελαιόλαδο οι τιμές στο ράφι παραμένουν ιδιαίτερα υψηλές, καθώς κυμαίνονται από τα 11 έως τα 16 ευρώ το λίτρο, με τη μέση ανατίμηση να διαμορφώνεται τον Ιούλιο στο 56%, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Στον βαθμό που επιβεβαιωθούν οι ευοίωνες προβλέψεις για αυξημένη παραγωγή, δημιουργείται περιθώριο μερικής αποκλιμάκωσης, ωστόσο η
εξέλιξη αυτή θα μεταφερθεί στον καταναλωτή από το τέλος του έτους.
Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι το κρεσέντο στις τιμές ελαιόλαδου, που επηρέασε όλες τις χώρες παραγωγούς, δεν συνεπάγεται ότι μόλις υπάρξει ομαλοποίηση στις παραγόμενες ποσότητες θα οδηγηθούμε σε κατακόρυφη μείωση, διότι οι παραγωγοί έχουν μια χρυσή ευκαιρία να κρατήσουν σε αξιοπρεπή επίπεδα τις τιμές τους.
Στο πεδίο της σοκολάτας, η κατανάλωση εξελίσσεται σε πολυτέλεια, καθώς από τις αρχές του 2024 οι τιμές του κακάο έχουν εκτοξευθεί κατά το ιλιγγιώδες 111,21%, λόγω των περιορισμένων προμηθειών και των δυσμενών καιρικών συνθηκών στη Δυτική Αφρική. Αυτή η απότομη άνοδος ώθησε τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το κακάο να ξεπεράσουν τα 10.000 δολάρια/MT.
Οι τιμές σε όλα τα προϊόντα που έχουν ως βασική πρώτη ύλη το κακάο δεν μπορούν να συγκρατηθούν από τη βιομηχανία, καθώς τα κόστη παραμένουν ιδιαίτερα επιβαρυμένα, γεγονός που σηματοδοτεί ότι θα περάσουν ανατιμήσεις από 3% έως 10% στο ράφι.
Ακριβαίνει ο καφές
Για τον καφέ ήδη οι παραγωγοί έχουν προαναγγείλει ανατιμήσεις έως 15%, ωστόσο μια προσεκτική ματιά στις ταμπέλες του σούπερ μάρκετ φανερώνει ότι η τιμή του κιλού έχει ξεπεράσει τα 40 ευρώ στον στιγμιαίο καφέ, τα 20 ευρώ στον ελληνικό, ενώ στις κάψουλες φλερτάρει με τα 90 ευρώ το κιλό.
Οι τιμές λιανικής του καφέ βρίσκονται σε υψηλά βαρομετρικά και ήδη στο εξάμηνο κινήθηκαν με αύξηση 1,5% με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Σε ό,τι αφορά τα φρούτα και τα λαχανικά, το χρηματιστήριο των τιμών λιανικής κινείται σταθερά ανοδικά, δεδομένου ότι η διαθεσιμότητα της παραγωγής επηρεάζεται σημαντικά από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η τάση για το ερχόμενο διάστημα παραμείνει στα ανοδικά επίπεδα του 6%-8%. Το γεγονός ότι φέτος το καλοκαίρι τα οκτώ σύκα άγγιζαν 10 ευρώ στην αγορά, ενώ δύο αγγούρια έφτασαν να στοιχίζουν 1,5 ευρώ, υποδεικνύει ότι η μεσογειακή διατροφή έχει πλέον πολύ βαρύ κόστος και στη χώρα μας.
Στους χυμούς, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης χυμού πορτοκαλιού εκτινάχθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ τον Μάιο και επί του παρόντος κυμαίνονται
γύρω από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα των 4,49 δολαρίων ανά λίβρα στο ICE.
Τα γαλακτοκομικά
Στα γαλακτοκομικά, η πορεία των τιμών θα διαφανεί από τον Οκτώβριο, όταν παραδοσιακά ξεκινούν οι συζητήσεις για το κλείσιμο των συμβολαίων μεταξύ παραγωγών και βιομηχανίας.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2024 αποτυπώθηκε βελτίωση των τιμών στα γαλακτοκομικά, ωστόσο η επάρκεια στο πρόβειο γάλα έχει αρχίσει να κλονίζεται από τις ζωονόσους, ενώ στο αγελαδινό οι τιμές παραγωγού κινούνται φέτος στη ζώνη 0,50-0,52 ευρώ/κιλό.
«Φωτιά» τα σχολικά
Στο μεταξύ, ένα σημαντικό κόστος που συνοδεύει τον Σεπτέμβριο αφορά το σχολικό καλάθι και μολονότι η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης επιδιώκει να συγκρατήσει την επιβάρυνση με τη σχετική πρωτοβουλία, ήδη οι τιμές είναι υψηλές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την αγορά μόνο ενός τεμαχίου από την αναγκαία γραφική ύλη και με εστίαση στις φθηνότερες επιλογές το κόστος κυμαίνεται στα 35 ευρώ, το οποίο σαφώς και πολλαπλασιάζεται με τις ανάγκες κάθε μαθητή.
Αξίζει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι το 2023 καταγράφηκαν αυξήσεις σε 174 σχολικά προϊόντα που εξέτασε η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας της ΓΣΕΕ.
Οι αυξήσεις που εντοπίστηκαν κυμάνθηκαν από 0,91% έως 34,21%, ενώ σε ποσοστό 44,57% των προϊόντων η αύξηση ξεπέρασε το 10%. Στη σχολική λίστα όμως δεν πρωταγωνιστούν τα μολύβια αλλά αυτό που πραγματικά κοστίζει είναι το κόστος των σχολικών βοηθημάτων και ειδικά των ξενόγλωσσων βιβλίων, που μπορούν να φτάσουν ακόμη και τα 50 ευρώ. Εξίσου σημαντική παράμετρος είναι και οι αυξήσεις στα δίδακτρα των φροντιστηρίων, τα οποία, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιούλιο κυμάνθηκε μεταξύ 2% και 4%.
Ένδυση
Μολονότι ο ζεστός καιρός διατηρείται σχεδόν όλο το φθινόπωρο, ο οικογενειακός προϋπολογισμός περιλαμβάνει πάντα μια δαπάνη για ένδυση – υπόδηση, κυρίως παιδική και αθλητική. Με δεδομένη την υποτονική κίνηση κατά την περίοδο των εκπτώσεων του καλοκαιριού, ο κλάδος της ένδυσης και της υπόδησης αναμένεται να αλλάξει βιτρίνες προσδοκώντας όχι μονάχα στην τόνωση του τζίρου αλλά και στη βελτίωση των δεικτών κερδοφορίας. Στο δίμηνο που προηγείται της έντασης της Black Friday και της Cyber Monday, που πλέον έχει επεκταθεί ουσιαστικά και στη μόδα, οι τιμές δεν αναμένεται να αποκλιμακωθούν. Εξάλλου, είναι ενδεικτικό ότι τον Ιούλιο καταγράφηκε αύξηση 5,2% στις τιμές καταναλωτή, μολονότι από τις 8 Ιουλίου άρχισε η περίοδος των εκπτώσεων.
Ασφάλιστρα
Την ίδια ώρα «τσιμπημένες» αναμένεται να είναι οι τιμές στα ασφάλιστρα υγείας και οχημάτων, που ήδη στο πρώτο εξάμηνο κατέγραψαν αύξηση κατά 14% και 5,6% αντίστοιχα, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ.
