H εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων στενεύει τα περιθώρια του οικονομικού επιτελείου για παροχές το επόμενο χρονικό διάστημα, ενόψει και της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ στις 7 Σεπτεμβρίου.
Αυτή την περίοδο το οικονομικό επιτελείο εξετάζει όλα τα περιθώρια που υπάρχουν δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυση των εισοδημάτων. Παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός υπεραποδίδει, αρμόδιοι παράγοντες χαμηλώνουν τον πήχη των προσδοκιών δεδομένων των έκτακτων συνθηκών λόγω φυσικών καταστροφών.
Αυτό που ξεκαθαρίζουν είναι ότι οι όποιες ανακοινώσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν θα έχουν τη μορφή παροχολογίας αλλά κυρίως σε μεταρρυθμίσεις και βελτιώσεις όπου απαιτείται, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του στεγαστικού και δημογραφικού προβλήματος.
Με εξαίρεση την αντιμετώπιση του στεγαστικού, η ομιλία του πρωθυπουργού αναμένεται να εστιάσει σε «μέτρα» που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών αλλά και στην ενίσχυση του εισοδήματος τους. Το τελικό μείγμα θα οριστικοποιηθεί ελάχιστα 24ωρα πριν την ομιλία του πρωθυπουργού οπότε στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα υπάρχει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία του φετινού προϋπολογισμού αλλά για το τι θα μπορεί να περιληφθεί σε εκείνον του 2025.
Στο επίκεντρο δημογραφικό – στεγαστικό
Με το δημογραφικό να αποτελεί το υπ. αριθμόν 1 πρόβλημα όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και συνολικά για την Ευρώπη, ήδη σχεδιάζεται η αναδιάρθρωση των κοινωνικών επιδομάτων και η εξομοίωση των τρίτεκνων με τις πολύτεκνες οικογένειες.
Μείζον ζήτημα αποτελεί, κυρίως για τους νέους και τα ευάλωτα νοικοκυριά, η ανεύρεση στέγης. Στο συγκεκριμένο πρόβλημα η κυβέρνηση θα «επιστρατεύσει» σειρά παρεμβάσεων όπως:
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» ύψους 2 δισ. ευρώ. Οι συζητήσεις με την Κομισιόν συνεχίζονται με στόχο να υπάρξει μία αρχική συμφωνία πριν τη ΔΕΘ. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, υπό συζήτηση είναι το 50% (1 δισ. ευρώ) της χρηματοδότησης του προγράμματος να καλυφθεί από δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και το υπόλοιπο 50% (1 δισ. ευρώ) από δάνεια τραπεζών. Εφόσον η Κομισιόν συμφωνήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα μπορούσε να εφαρμοστεί κανονικά από το 2025. Στις βασικές αλλαγές που σχεδιάζονται είναι:
- η διεύρυνση των δικαιούχων ως προς την ηλικία που θα φτάνει στα 50 έτη, από 39 που ήταν στο προηγούμενο
- η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων με ειδική πρόνοια για μηδενικό επιτόκιο για τρίτεκνους και πολύτεκνους
- η παλαιότητα των ακινήτων να είναι μικρότερη από τα 15 έτη.
Κοινωνική Αντιπαροχή. Μέχρι το τέλος του έτους ή στις αρχές του 2025 αναμένεται να προκηρυχθεί ο πρώτος, διεθνής διαγωνισμός για την ανέγερση 3.000 κατοικιών σε οικόπεδα του Δημοσίου, αλλά και την αξιοποίηση ακόμα 1.600 κενών ακινήτων σε όλη τη χώρα για τη στέγαση 5.000 νέων ζευγαριών με κοινωνικά κριτήρια. Μέσω του προγράμματος εκτιμάται ότι έως το 2026 θα έχουν κατασκευαστεί κατοικίες σε Κηφισιά, Λάρισα, Ξάνθη και Βόλο, ενώ τα πρώτα διαμερίσματα αναμένεται να διατεθούν από τα ήδη υπάρχοντα ακίνητα του Δημοσίου εντός του 2025. Το ενοίκιο θα είναι χαμηλό, με βάση κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και θα αφορά νέους ηλικίας 18-39 ετών.
«Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Βελτιώσεις στους όρους θα υπάρξουν για το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», που αναμένεται να ξεκινήσει και πάλι εντός του έτους. Στόχος η αύξηση της επιδότησης από 4.000 σε 6.000 ευρώ (60% για συνολικό κόστος έως 10.000 ευρώ) και της προκαταβολής του ποσού στο 50%. Βασικός στόχος του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής είναι ο αριθμός των κατοικιών που θα ανακαινιστούν και στη συνέχεια θα διατεθούν προς ενοικίαση να φτάσει τις 12.500.
Στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων
Πέραν των όποιων παρεμβάσεων θα ακουστούν από τον πρωθυπουργό από το βήμα της ΔΕΘ, ήδη η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει μέτρα μόνιμου χαρακτήρα ύψους 880 εκατ. ευρώ τα οποία θα περιληφθούν στον προϋπολογισμό του 2025. Πρόκειται για :
- τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5%, κόστους 215 εκατ. ευρώ. (χωρίς να αποκλείεται να υπάρξει κάποια έκπληξη)
- την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους επαγγελματίες, κόστους 120 εκατ. ευρώ.
- τη μόνιμη επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στους αγρότες, κόστους 100 εκατ. ευρώ.
- την αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος, κόστους 15 εκατ. ευρώ.
- την αύξηση των συντάξεων η οποία εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί περίπου στα 400 εκατ. ευρώ.
- την αναστολή του ΦΠΑ στις οικοδομές, κόστους 20 εκατ. ευρώ.
Επίδομα προσωπικής διαφοράς
Στο τραπέζι είναι και ο καθορισμός της λίστας των δικαιούχων που θα μοιραστούν τα 300 εκατ. ευρώ από τη φορολόγηση των υπερκερδών των διυλιστηρίων. Αυτό που έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός είναι ότι θα κατευθυνθούν σε συνταξιούχους που δεν θα δουν αύξηση των αποδοχών τους λόγω προσωπικής διαφοράς.
Παρόλα αυτά, υπό εξέταση είναι εφόσον καταστεί εφικτό, στους δικαιούχους να ενταχθούν και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι το ύψος της ενίσχυσης που είχε καταβληθεί ανέρχονταν σε 200 ευρώ για συντάξεις έως 700 ευρώ, 150 ευρώ για συντάξεις από 701 έως 1.100 ευρώ και σε 100 ευρώ για συντάξεις από 1.101 έως 1.600 ευρώ. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η μηνιαία σύνταξή να μην υπερβαίνει τα 1.600 ευρώ.
Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο για το αν έως τις 7 Σεπτεμβρίου θα υπάρξουν ανακοινώσεις από τον πρωθυπουργό για τις αλλαγές στο επίδομα τέκνων, τυχόν βελτιώσεις στη φορολόγηση όσων διαθέτουν ακίνητα με βραχυχρόνια μίσθωση αλλά και των ελεύθερων επαγγελματιών.
