Εισηγήσεις για επίδειξη μεγάλης… αυτοσυγκράτησης όσον αφορά τις κυβερνητικές εξαγγελίες που θα ενσωματωθούν στην ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ αναμένεται να υποβάλει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Οι εισηγήσεις θα κατατεθούν μετά την ανάπαυλα του Δεκαπενταύγουστου, καθώς, παρά την καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, εκτιμάται ότι οι ισορροπίες όσον αφορά την εκτέλεσή του παραμένουν εύθραυστες, κάτι βεβαίως που συνδέεται με τη λογική των συγκοινωνούντων δοχείων και με τον προϋπολογισμό του 2025. Στο οικονομικό επιτελείο έχουν καταρτίσει ήδη τον κατάλογο των «προαπαιτούμενων» τόσο για τον προϋπολογισμό του 2024 όσο και για τον αντίστοιχο του 2025. Πρόκειται για τις εκκρεμότητες που πρέπει οπωσδήποτε να κλείσουν πριν πέσει στο τραπέζι η οποιαδήποτε πρόταση για πρόσθετα μέτρα στήριξης.
Ο κατάλογος του 2024 περιλαμβάνει:
- Τη συγκράτηση των «καθαρών δαπανών» της γενικής κυβέρνησης στο επίπεδο του 2,6%. Παρά το γεγονός ότι διανύουμε τον 8ο μήνα της χρονιάς, η αβεβαιότητα για την εξέλιξη των δαπανών παραμένει, ενώ ο μεγαλύτερος κίνδυνος έχει να κάνει με το απρόοπτο και κυρίως μια πιθανή φυσική καταστροφή. Άλλωστε, το χτύπημα στη Θεσσαλία που ανέτρεψε τα δεδομένα και σε οικονομικό επίπεδο έγινε αρχές Σεπτεμβρίου. Η συγκράτηση του ποσοστού μεταβολής των δαπανών δεν είναι προαιρετική, καθώς από τις αρχές του 2024 αυτός είναι ο βασικός δείκτης βάσει του οποίου κρίνεται το κατά πόσο μια χώρα συμμορφώνεται ή όχι με το Σύμφωνο Σταθερότητας.
- Τη διασφάλιση της επίτευξης του στόχου και σε επίπεδο εισπραξιμότητας των φορολογικών εσόδων. Μέχρι την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ θα υπάρχει σαφής εικόνα και για την πορεία των εισπράξεων του 8μήνου. Έτσι, θα καταγραφεί και η αντίδραση στα «φουσκωμένα» εκκαθαριστικά της φετινής χρονιάς. Προς το παρόν παρατηρείται υπερ-είσπραξη φορολογικών εσόδων, όμως απαιτούνται τα στοιχεία τουλάχιστον και των μηνών Ιουλίου – Αυγούστου για να υπάρξει καλύτερη εικόνα και για τον ΦΠΑ αλλά και για την εισπραξιμότητα του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Τα έσοδα δεν επιδρούν άμεσα στον δείκτη των καθαρών δαπανών, που είναι φέτος ο κρίσιμος δείκτης, όμως διαμορφώνουν το πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει καθοριστικά τους δείκτες του δημοσίου χρέους. Ομαλή εξέλιξη θα οδηγήσει φέτος σε παραγωγή υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος από αυτό που έχει προβλεφθεί, καλύπτοντας έτσι το όποιο κενό προκύψει από πιθανή μικρότερη του αναμενομένου ανάπτυξη.
- Τη χρηματοδότηση του μέτρου στήριξης που έχει ήδη εξαγγελθεί, δηλαδή την καταβολή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους συνταξιούχους που δεν θα πάρουν αύξηση ούτε το 2025 λόγω προσωπικής διαφοράς. Ήδη έχει ανακοινωθεί ότι η χρηματοδότηση του συγκεκριμένου μέτρου θα γίνει με τους πόρους από την έκτακτη εισφορά για δεύτερη χρονιά στα κέρδη των διυλιστηρίων. Αν μετά την εκπλήρωση αυτών των «προαπαιτούμενων» προκύψει ένα «μαξιλάρι» της τάξεως των 200-300 εκατ. ευρώ, η διάθεση του οποίου θα κριθεί ότι δεν επηρεάζει ούτε την επίδοση του πρωτογενούς πλεονάσματος ούτε την αντίστοιχη των καθαρών δαπανών, τότε αυτό το ποσό αναμένεται ότι θα διατεθεί κατά προτεραιότητα στη μάχη κατά της ακρίβειας. Δεδομένου ότι η όποια ενίσχυση θα πρέπει να έχει εφάπαξ χαρακτήρα και να μην αγγίζει τον προϋπολογισμό του 2025, το πιθανότερο σενάριο είναι να διευρυνθεί ο κατάλογος των δικαιούχων οικονομικής ενίσχυσης.
Οι δεσμεύσεις για το 2025
Το βασικό «προαπαιτούμενο» για τον προϋπολογισμό του 2025 είναι να συγκρατηθεί το ποσοστό αύξησης των καθαρών δαπανών στο 3% (που μεταφράζεται σε κάτι περισσότερο από 3 δισ. ευρώ). Ήδη όμως έχει δεσμευτεί σημαντικό κομμάτι αυτού του ποσού. Από τη μια υπάρχει η παραδοχή ότι οι δαπάνες του κράτους αυξάνονται ούτως ή άλλως με ρυθμό ανάλογο του πληθωρισμού. Αυτό για το 2025 σημαίνει κάτι περισσότερο από 2,3-2,4 δισ. ευρώ για να καλυφθεί η αύξηση των συντάξεων και των λειτουργικών δαπανών του Δημοσίου.
Από εκεί και πέρα έχει ήδη εξαγγελθεί η ενσωμάτωση μέτρων μόνιμου χαρακτήρα, ύψους 860 εκατ. ευρώ, στον προϋπολογισμό του 2025 προκειμένου να μειωθούν περαιτέρω οι εργοδοτικές εισφορές (πιθανότατα αυτό το δρομολογημένο -0,5% θα αφορά τις εργοδοτικές εισφορές), να καταργηθεί το τέλος επιτηδεύματος για τους αυτοαπασχολούμενους, να χρηματοδοτηθεί η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο κ.λπ.
Με τα σημερινά δεδομένα, δεν αναμένεται η ομιλία του πρωθυπουργού να συμπεριλάβει άλλα μέτρα με σημαντική δημοσιονομική επίπτωση. Θα περιλαμβάνει όμως σειρά παρεμβάσεων άμεσης απόδοσης που θα χρηματοδοτούνται είτε από κοινοτικούς πόρους είτε από ανακατανομές κονδυλίων του κρατικού προϋπολογισμού. Ο κατάλογος αναμένεται να συμπεριλάβει το νέο πρόγραμμα επιδότησης στεγαστικών δανείων (δημοσιονομική επίπτωση υπάρχει μόνο για τη διαφορά επιτοκίου που θα επιδοτείται, κάτι που μεταφράζεται σε μερικές δεκάδες εκατομμύρια ετησίως), την αναδιάρθρωση των κοινωνικών επιδομάτων (αύξηση του ποσού ως αντάλλαγμα για τη μείωση του αριθμού των δικαιούχων), αλλά και σειρά προγραμμάτων επιδοτήσεων για επισκευές, ενεργειακές αναβαθμίσεις ακινήτων κ.λπ.
