Τα τελευταία χρόνια η ενοικίαση ή ακόμα και η αγορά κατοικίας έχει αποδειχτεί δύσκολο «σπορ», με τις τιμές να αυξάνονται ραγδαία και την προσφορά να παραμένει μικρή σε σχέση με την ζήτηση. Ειδικά στα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα οι τιμές σε κατοικίες και διαμερίσματα έχουν φτάσει πλέον σε εξωπραγματικά επίπεδα.
Στη «μάχη» αντιμετώπισης του προβλήματος στέγασης αναμένεται να εστιάσουν τα επόμενα έτη τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν παρουσιάζοντας τον οδικό χάρτη της Κομισιόν για τη πενταετία 2024-2029 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τόνισε ότι θα προτείνει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για οικονομικά προσιτή στέγαση.
Προτεραιότητα η προσιτή στέγαση
«Οι άνθρωποι αγωνίζονται να βρουν οικονομικά προσιτά σπίτια. Γι’ αυτό για πρώτη φορά θα διορίσω Επίτροπο με άμεση ευθύνη για τη στέγαση. Και θα αναπτύξουμε ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Προσιτής Στέγασης.
Στην προσπάθεια αυτή ήδη σχεδιάζει να συμβάλλει και η ΕΤΕπ μέσω πανευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προϊόντων. Βασικός στόχος είναι η χρηματοδότηση έργων κοινωνικής και οικονομικά προσιτής στέγασης στις χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Στην Ελλάδα, η ΕΤΕπ έχει ήδη ξεκινήσει επαφές με στελέχη κοινωφελών ιδρυμάτων, με τις περιφέρειες κι άλλους φορείς, με σκοπό τη στήριξη – με εξαιρετικά προνομιακούς όρους – της κατασκευής νέων κατοικιών αλλά και την αλλαγή χρήσης κτιρίων προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για οικονομικά προσιτή στέγαση με το σύστημα της λεγόμενης “κοινωνικής αντιπαροχής”.
Αυτό που επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, είναι να αυξηθεί η προσφορά διαμερισμάτων – σπιτιών ώστε με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία να κατασκευαστούν ή να ανακαινιστούν κτίρια. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε κατοικίες για τη στέγαση δημοσίων υπαλλήλων σε νησιωτικούς και τουριστικούς προορισμούς αλλά και σε αστικά κέντρα. Επιπλέον, σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για την χρηματοδότηση κατασκευής φοιτητικών εστιών.
Πώς οξύνθηκε το πρόβλημα
Τα τελευταία 15 χρόνια, το πρόβλημα εύρεσης στέγης, είτε για ενοικίαση είτε για αγορά έχει ενταθεί, σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ένας από τους λόγους είναι και το γεγονός ότι όλο και περισσότερες κατοικίες προσφέρονται σε τουρίστες μέσω πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης με αποτέλεσμα να μειώνεται συνεχώς η προσφορά σπιτιών για μακροχρόνια μίσθωση.
Σύμφωνα με τη Eurostat περίπου 20 εκατ. άνθρωποι στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα στέγασης ή και έλλειψη στέγης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επισημάνει ότι την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των αστέγων έχει αυξηθεί σημαντικά σε όλη την Ευρώπη.
Ως άστεγοι δεν νοούνται μόνον όσοι ζουν στους δρόμους, αλλά και όσοι φιλοξενούνται προσωρινά σε δομές ή ακόμη και σε σπίτια συγγενών, ενώ ένας διευρυμένος ορισμός περιλαμβάνει και όσους αναγκάζονται να ζουν σε υποβαθμισμένες συνθήκες όσον αφορά την ύδρευση, τη θέρμανση ή την ηλεκτροδότηση της στέγης.
