Το επιχειρησιακό σχέδιο του Υπερταμείου θα αποτελεί τον «οδηγό» προσλήψεων στις υπό αναδιάρθρωση ΔΕΚΟ, με βάση το «μοντέλο» της ΔΕΗ, ενώ το Υπερταμείο θα επιλέγει τις διοικήσεις των εταιρειών, τις οποίες και θα αξιολογεί.
Στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στις ΔΕΚΟ, ώστε να ενισχυθεί η δυναμική τους, γιατί κάποιες, παρά τις βελτιώσεις, εξακολουθούν να έχουν ζημιές, όπως ο όμιλος ΕΛΤΑ που το 2022 είχε ζημιές ύψους 27,9 εκατ. ευρώ, ενώ και το 2023 αναμένεται να είναι ζημιογόνο, αλλά και ο όμιλος ΟΑΣΑ που το 2023 είχε ζημιές ύψους περίπου 31 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα αθροιστικά οι δύο εταιρείες να φτάνουν τα 60 εκατ. ευρώ ζημιές.
Από την άλλη, κάποιες άλλες εταιρείες δραστηριοποιούνται σε ανταγωνιστικές αγορές, όπως τα ΕΛΤΑ και η ΔΕθ, και απαιτείται, όπως αναφέρουν κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου, να έχουν τη δυνατότητα να ανταγωνισθούν επί ίσοις όροις και όχι να έχουν «δεμένα τα χέρια τους» λειτουργώντας με άλλους κανόνες, πιο περιοριστικούς, έναντι των ανταγωνιστών τους, ενώ άλλες έχουν σημαντικές προοπτικές, όπως οι ΓΑΙΑΟΣΕ, ΟΚΑΑ, ΚΑΘ, Αλυκές, ΑΕΔΙΚ.
Παρά τις βελτιώσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, χρειάζονται πρόσθετες κινήσεις, δράσεις και ρυθμίσεις, ώστε όλες οι εταιρείες, σύμφωνα με τα στελέχη των οικονομικών υπουργείων, να αποκτήσουν μεγαλύτερη δυναμική στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, λόγος για τον οποίο άλλωστε χρειάζονται και σύγχρονες διοικήσεις. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο όπως στο μέλλον όλες οι εταιρείες να εφαρμόζουν πολιτική προσλήψεων σε συνάρτηση με το εγκεκριμένο από τη γενική συνέλευση (Υπερταμείο) επιχειρησιακό τους σχέδιο (business plan), ενώ με βάση το νέο καθεστώς:
- θα διασφαλίζεται η διαφάνεια των προσλήψεων, καθώς πέραν της δημόσιας διαδικασίας (προκήρυξης) και των αντικειμενικών κριτηρίων και διαδικασιών θα ορίζεται ξεκάθαρα ο εποπτικός ρόλος του ΑΣΕΠ. Ειδικότερα το ΑΣΕΠ θα ελέγχει μόνο τη νομιμότητα της προκήρυξης εντός 10 ημερών.
- θα θεσμοθετεί ένα αντικειμενικό και εξειδικευμένο σύστημα απόδοσης μισθών, με βάση το μοντέλο ΔΕΗ για τα ΕΛΤΑ και μοντέλο ΕΦΚΑ για τις Συγκοινωνίες Αθηνών. Επισημαίνεται ότι σήμερα:
1. Οι εταιρείες δεν μπορούν να προσλάβουν στελέχη από την ιδιωτική αγορά σε θέσεις γενικών διευθυντών λόγω των χαμηλών μισθών που δίνουν και
2. Οι χρόνοι πρόσληψης είναι πάρα πολύ χρονοβόροι.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι με βάση το σχέδιο του υπουργείου, οι αμοιβές στις εν λόγω εταιρείες απελευθερώνονται για τις θέσεις γενικών διευθυντών, ενώ ο CEO θα αναλάβει τη διαδικασία επιλογής για τους διευθυντές του. Η πλήρωση θέσεων γενικών διευθυντών και διευθυντών γίνεται κατόπιν δημόσιας προκήρυξης με απόφαση του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας με συμβάσεις ορισμένου χρόνου διάρκειας έως τριών (3) ετών, ενώ το Υπερταμείο θα επιλέγει τις διοικήσεις των εταιρειών και θα τις αξιολογεί.
ΕΛΤΑ: Παθογένειες και μείωση εσόδων
ΤΑ ΕΛΤΑ, παρά τις όποιες παθογένειές τους και τη μεγάλη μείωση εσόδων της τελευταίας δεκαετίας, παραμένουν ο μεγαλύτερος ταχυδρομικός όμιλος της Ελλάδας, με κύκλο εργασιών σχεδόν 300 εκατ. ευρώ. Η κύρια πηγή εσόδων των ΕΛΤΑ προέρχεται από την «παραδοσιακή» αλληλογραφία, η οποία συνεισφέρει πλέον το 1/3 των εσόδων. Δυστυχώς, για τα ΕΛΤΑ, η παραδοσιακή αλληλογραφία συνεχώς φθίνει (το 2022 «χάθηκαν» έσοδα 11 εκατ.), λόγω της συνεχούς υποκατάστασής της από την ηλεκτρονική. Το 2023 αφιερώθηκε στον επανασχεδιασμό αλλά και την έναρξη της υλοποίησης του στρατηγικού σχεδίου ανάκαμψης, με στόχο τη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων. Η εισαγωγή νέου παραγωγικού μοντέλου λειτουργίας, η ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και η αναδιοργάνωση του δικτύου εξυπηρέτησης, αποτελούν τα κύρια βήματα που υλοποιήθηκαν το 2023 προς αυτή την κατεύθυνση. Το 2024 τα ΕΛΤΑ συνεχίζουν να υλοποιούν το στρατηγικό σχέδιο ανάκαμψης -και όχι απλά ένα πλάνο μετασχηματισμού-, που επικεντρώνεται σε τρεις κύριες κατευθύνσεις: μείωση λειτουργικών δαπανών, υιοθέτηση εμπορικών πρακτικών από αντίστοιχες επιχειρήσεις σε Ευρώπη και Αμερική, και αξιοποί[1]ηση της ακίνητης περιουσίας των ΕΛΤΑ. Η σταθεροποίηση που δείχνουν τα ΕΛΤΑ τους τελευταίους 18 μήνες και η υιοθέτηση ενός εξωστρεφούς σχεδίου τα θέτουν σε τροχιά ανάκαμψης, με θετικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Οι δράσεις αυτές συνέβαλαν ώστε να κλείσουν το οικονομικό έτος 2023 σταθεροποιητικά, επιβαρυμένα όμως.
ΟΑΣΑ: Επιτακτική ανάγκη για αναβάθμιση
Το πρώτο τρίμηνο του 2024 συνεχίστηκε η εφαρμογή μέτρων για την εκτέλεση του προγραμματισμένου συγκοινωνιακού έργου με κάλυψη της αυξημένης ζήτησης και βελτίωση της εξυπηρέτησης των επιβατών. Σε αυτά περιλαμβάνονται η αξιοποίηση πρόσθετου στόλου μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης, η ένταξη και εκπαίδευση νέων εργαζομένων και η ενίσχυση περιαστικών λεωφορειακών γραμμών. Σε εξέλιξη βρίσκονται σημαντικά έργα για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, που περιλαμβάνουν: α) την πλήρη ανακαίνιση 14 συρμών της Γραμμής 1, β) την ένταξη στον στόλο των Συγκοινωνιών Αθηνών 140 ηλεκτρικών λεωφορείων από τον 5ο του 2024, γ) την παροχή σήματος κινητής τηλεφωνίας και δεδομένων στους σταθμούς και σήραγγες του Μετρό και δ) τη λειτουργία του συστήματος tap & pay (χρήση και τραπεζικών καρτών και κινητών συσκευών ως κόμιστρα) στα λεωφορεία αεροδρομίου από τον Απρίλιο του 2024 και σε όλα τα μέσα έως το τέλος του έτους. Τα οικονομικά αποτελέσματα του Οργανισμού το 2022 εμφάνισαν έσοδα 217,3 εκατ. και 4,2 εκατ. κέρδη προ φόρων, σε αντίθεση με το 2021, όπου τα έσοδα είχαν διαμορφωθεί στα 141,2 εκατ. με ζημίες προ φόρων 5,8 εκατ. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι και το πρώτο εξάμηνο του 2023 παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση στις επικυρώσεις κατά 15,6%.
ΔΕΘ – HELEXPO: Αναπτυξιακό πρόγραμμα 300 εκατ. ευρώ
Η ΔΕΘ HELEXPO Α.Ε. είναι ο εθνικός φορέας διοργάνωσης εκθέσεων, συνεδρίων και πολιτιστικών εκδηλώσεων της χώρας. Έχει στην ιδιοκτησία της δύο σημαντικά εκθεσιακά και συνεδριακά κέντρα, τόσο στη Θεσσαλονίκη όπου εδρεύει, όσο και στην Αθήνα, και διοργανώνει πάνω από 20 κλαδικές εκθέσεις με αποκλειστικά brand names, προεξάρχοντος αυτού της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα λειτουργεί και ως επίσημος σύμβουλος της πολιτείας σε εκθεσιακά θέματα. Ο κύκλος εργασιών της το 2023, όπως αναφέρει στη «Ν» η διοίκησή της, αυξήθηκε στα 15,4 εκατ. ευρώ έναντι 15,1 εκατ. του 2022, ενώ για φέτος αναμένεται νέα και σημαντική αύξηση στα 16,5 εκατ. ευρώ λόγω νέων Εκθέσεων και διεύρυνσης της απήχησης των ήδη υφιστάμενων. Η κερδοφορία του 2023 εκτιμάται στο επίπεδο των 2 εκατ. ευρώ, με διατήρησή της στα ίδια επίπεδα και για τη φετινή χρήση. Πρόσφατα, συγκεκριμένα στις 20 Μαΐου, με απόφαση της αρμόδιας κυβερνητικής Επιτροπής επί σχετικής εισήγησης του Υπερταμείου, το μεγάλο έργο της Ανάπλασης της ΔΕΘ εντάχθηκε στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, μέσω Σύμβασης Παραχώρησης για 35 χρόνια. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του έργου, θα απαιτηθούν συνολικές επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ, η δημόσια συμμετοχή μπορεί να ξεπεράσει το ένα τρίτο του πρϋπολογισμού του έργου, με εξασφαλισμένους πόρους έως 120 εκατ. ευρώ (αθροιστικά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Κεντρικής Μακεδονίας). Η εταιρεία έχει 75 άτομα προσωπικό.
ΓΑΙΑΟΣΕ: Αλλαγή σκοπού σε εταιρεία real estate
Η ΓΑΙΑΟΣΕ, με ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια ακινήτων, με γεωτεμάχια έκτασης 100.000 στρεμμ. και πάνω από 4.500 κτίρια επιφάνειας 540.000 τ.μ., διαχειρίζεται την ακίνητη περι[1]ουσία του ΟΣΕ, εκμισθώνοντας 500 ακίνητα σε όλη την Ελλάδα. Επιπλέον, διαχειρίζεται σήμερα το τροχαίο υλικό του Ελληνικού Δημοσίου, αποτελούμενο από 3.752 σιδηροδρομικά οχήματα. Μάλιστα, η συμφωνία μίσθωσης που είχε με την Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ) έχει πάρει παράταση. Η εταιρεία υπέγραψε σύμβαση με τη Hitachi Rail STS για το έργο αποκατάστασης του υποσυστήματος ETCS on board. Ολοκλήρωσε τον διαγωνισμό για την εκποίηση παλαιού και άχρηστου σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού στις περιοχές της Θεσσαλίας και σημειακά της Θεσσαλονίκης και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία κήρυξης οριστικού αναδόχου, ενώ εντός του έτους θα παραχωρηθεί το τροχαίο σιδηροδρομικό υλικό στον ΟΣΕ, στο πλαίσιο της ευρύτερης μεταρρύθμισης που δρομολογείται, που είναι κυρίως ο μετασχηματισμός της εταιρείας σε αμιγώς εταιρεία ακίνητης περιουσίας.
Διώρυγα Κορίνθου: Σημαντική έλλειψη ρευστότητας
Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η Διώρυγα Κορίνθου Α.Ε. αφορούν το 2022. Βάσει αυτών ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε σε 2,8 εκατ. έναντι 86,4 χιλ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξηση 3.139,9%, λόγω της επαναλειτουργίας της Διώρυγας μετά τη διακοπή της από κατάπτωση των πρανών το 2021. Τα αποτελέσματα προ φόρων ανήλθαν σε ζημιές 1,90 εκατ. έναντι ζημιών 3,64 εκατ. της προηγούμενης περιόδου. Όπως σημειώνεται, η εταιρεία αντιμετωπίζει κίνδυνο ρευστότητας, καθώς διακόπηκε η λειτουργία της από τις αρχές της χρήσης 2021, λειτούργησε τον Ιούλιο του 2022 για ένα διάστημα μέχρι τον Οκτώβριο του 2022 και στη συνέχεια ανεστάλη ξανά η λειτουργία της για ένα διάστημα μέχρι τον Μάιο του 2023. Το σύνολο των υποχρεώσεων της Διώρυγας Κορίνθου στο τέλος του 2022 ήταν 6,999 εκατ. ευρώ. Ο αριθμός του απασχολούμενου προσωπικού της την 31η/12/2022 ήταν 61 άτομα. Οι τεχνικές εργασίες επισκευής της αναμένεται να επανεκκινήσουν το φθινόπωρο του 2024 πριν από την τελική ολοκλήρωσή τους. Έπειτα από απόφαση του Υπερταμείου, έγινε προκαταρκτική μελέτη σκοπιμότητας (prefeasibility study) για την ανάπτυξη των ακινήτων της εταιρείας συνολικής αξίας 13,960 εκατ. ευρώ βάσει των στοιχείων του ισολογισμού της.
ΚΑΘ Α.Ε.: Προβληματική παροχή υπηρεσιών
Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ Α.Ε.) είναι ανώνυμη εταιρεία με μοναδικό μέτοχο την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών & Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ) και εποπτεύεται από το υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων. Οι εγκαταστάσεις της Κεντρι[1]κής Αγοράς Θεσσαλονίκης από το 1975 βρίσκονται στο 7ο χλμ. Ε.Ο. Θεσσαλονίκης-Αθήνας, σε έκταση 247 στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 43 στρέμματα καταλαμβάνουν στεγασμένοι χώροι, που περιλαμβάνουν τη Λαχαναγορά με 280 καταστήματα κατανεμημένα σε 4 πυρήνες των 70 καταστημάτων εμβαδού 60 τ.μ. το καθένα, καθώς και την Κρεαταγορά, με 24 καταστήματα εμβαδού 165 τ.μ. το καθένα. Από τις εγκαταστάσεις της ΚΑΘ διακινούνται καθημερινά 600-800 τόνοι φρούτων και λαχανικών, καθώς και περίπου 600 τόνοι κρέατος σε εβδομαδιαία βάση. Ο αριθμός των εισερχόμενων οχημάτων ημερησίως ανέρχεται κατά μέσο όρο στις 2.000 οχήματα (Ι.Χ., αγροτικά, φορτηγά κ.λπ.), ενώ ο αριθμός των ατόμων που εργάζονται και επισκέπτονται την αγορά προσεγγίζει τις 5.000. Το προσωπικό της δεν ξεπερνά σήμερα τα 15 άτομα.
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ Αλυκές: Απαραίτητες επενδύσεις και εξωστρέφεια
H ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ Αλυκές Α.Ε. είναι εταιρεία του Ελληνικού Δημοσίου που ιδρύθηκε το 1988 και αποτελεί συνέχεια της προγενέστερης ανθούσας εταιρείας Αλυκαί Μεσολογγίου Α.Ε., που με τη σειρά της είχε ιδρυθεί το 1978, ως θυγατρική της ΕΛΕΒΜΕ Α.Ε. Η εταιρεία προμηθεύει αυτή τη στιγμή το σύνολο των μεταποιητών αλατιού στην Ελλάδα και η συνολική παραγωγή της υπολογίζεται στους 240.000 τόνους ετησίως. Η εταιρεία τελεί υπό τη διαχείριση του Υπερταμείου σε ποσοστό 80% (καθώς το 2023 εξαγοράστηκε από την Καλαμαράκης Α.Ε. – Κάλας το 25% που κατείχε στις Ελληνικές Αλυκές), ενώ το υπόλοιπο 20% ανήκει στους δήμους στους οποίους λειτουργούν οι 7 αλυκές της εταιρείας. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Υπερταμείο, εκτιμάται ότι η εταιρεία έχει αναπτυξιακή προοπτική, μέσα από στοχευμένες επενδύσεις που θα ενδυναμώσουν την παραγωγή, με στόχο να ανοίξει και ο δρόμος για εξαγωγική δραστηριότητα. Είναι ενδεικτικό ότι όταν η εταιρεία εντάχθηκε στο χαρτοφυλάκιο θυγατρικών του Υπερταμείου, ο κύκλος εργασιών της ήταν μόλις 3,5 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας ζημίες, ενώ με βάση τα στοιχεία της χρήσης 2022, η εταιρεία εμφάνισε κύκλο εργασιών 9 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 12,8% σε σχέση με τα 8 εκατ. ευρώ το 2021. Το μικτό κέρδος της χρήσης ανήλθε σε 3,1 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 91,58%. Το λειτουργικό κέρδος ενισχύθηκε σε 1,7 εκατ. ευρώ έναντι 553 χιλ. ευρώ και τα προ φόρων αποτελέσματα ανήλθαν σε 1,76 εκατ. ευρώ έναντι 552 χιλ. ευρώ το 2021.
ΟΚΑΑ: Καλύτερη οργάνωση και διαχείριση
Με δύο κεντρικές αγορές, αυτή των Αθηνών και της Πάτρας, και 11 κατά τόπους ιχθυόσκαλες, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ) αποτελεί κυρίαρχο παίκτη στην εμπορία και τη διακίνηση των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα στη χώρα μας. Σύμφωνα με το καταστατικό του ΟΚΑΑ, το αντικείμενο δραστηριοποίησής του περιλαμβάνει τη διοίκηση, διαχείριση και την, εν γένει, καλή λειτουργία των Κεντρικών Αγορών Αθήνας, Πάτρας και των ιχθυοσκαλών της χώρας, καθώς και των εσόδων που προ[1]κύπτουν από την εκμίσθωση και κάθε είδους εκμετάλλευση των καταστημάτων, εγκαταστάσεων, χώρων, διακριτών επιφανειών και υπηρεσιών που συνδέονται με τη χονδρική και λιανική πώληση στους χώρους της εταιρείας. Η Κεντρική Αγορά της Αθήνας περιλαμβάνει την Κεντρική Λαχαναγορά, τη Νέα Αγορά Κρεάτων, την Αγορά του Καταναλωτή (κταστήματα λιανικής), καθώς και χώρους αποθήκευσης, συσκευαστήρια, βοηθητικούς χώρους, υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας και των Ελληνικών Ταχυδρομείων κ.λπ. Η Κεντρική Αγορά της Πάτρας βρίσκεται σε κομβικό σημείο της Δυτικής Ελλάδας και φιλοξενεί 40 χονδρεμπορικές επιχειρήσεις με λαχανικά και φρούτα. Ο κύκλος εργασιών του ΟΚΑΑ το 2022 (τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα) ανήλθε στα 16.732.726 ευρώ έναντι 14.922.020,28 το 2021, εμφανίζοντας αύξηση 12,13% περίπου. Τα αποτελέσματα πριν από φόρους του ομίλου για το 2022 ανήλθαν στο ποσό των 2.882.550 ευρώ έναντι 2.500.035 ευρώ το 2021, εμφανίζοντας αύξηση 15,30% περίπου.
