Επικουρική σύνταξη ακόμα και στο 55ο έτος ηλικίας, με 20 χρόνια καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, θα μπορούν να παρέχουν εφεξής τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), σε όσους επιλέξουν να ενταχθούν σε αυτά. Με εγκύκλιο, επεξηγεί την πρόσφατη νομοθεσία (ν.5078/23) καθορίζεται η οργάνωση, η λειτουργία και η εποπτεία των ΤΕΑ και των αλληλοβοηθητικών Ταμείων.
Ως προς τις ελάχιστες προϋποθέσεις χορήγησης της συνταξιοδοτικής παροχής ορίζεται ότι το 62ο έτος είναι το όριο για λήψη πλήρους σύνταξης. Όμως μπορεί να χορηγηθεί και νωρίτερα, αν έχουν καταβληθεί οι απαραίτητες εισφορές. Υπό προϋποθέσεις μπορεί να γίνει και πρόωρη λήψη συνταξιοδοτικής παροχής, ακόμα και να δοθεί προκαταβολή στο 50%, όμως δεν υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης δανείου προς κάποιο μέλος.
Στο πλαίσιο των εισφορών, ορίζεται το ανώτατο ύψος τους, που είναι το 20% του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος, για μισθωτούς και τα 20.000 ευρώ για μη μισθωτούς.
Πιο αναλυτικά, όπως ορίζει η σχετική εγκύκλιος:
Ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδοτικής παροχής
Τα μέλη των ΤΕΑ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
α) Τα μέλη που έχουν εγγραφεί πριν τις 20/12/2023 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου), για τα οποία ισχύουν οι υφιστάμενες καταστατικές διατάξεις περί προϋποθέσεων λήψης συνταξιοδοτικής παροχής για το σύνολο του ατομικού τους λογαριασμού (προ και μετά την 31/12/2023). β) Τα μέλη που εγγράφονται πρώτη φορά στο ΤΕΑ μετά τις 20/12/2023, για τα οποία ισχύουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης συνταξιοδοτικής παροχής. Αυτό σημαίνει συνταξιοδότηση από τον κύριο φορέα ασφάλισης ή στα 62 έτη, ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης στο ΤΕΑ, όπως το ελάχιστο αυτό όριο διαμορφώνεται κάθε φορά για τη λήψη πλήρους σύνταξης από τον κύριο φορέα ασφάλισης. Εναλλακτικά ισχύει η συνταξιοδότηση στα 55 έτη με 20 έτη ασφάλισης στο ΤΕΑ. Το ίδιο ισχύει ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης αν η εργασιακή σχέση τερματίζεται λόγω οικειοθελούς αποχώρησης με τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη, ή αν υπάρξει τερματισμός της εργασιακής σχέσης χωρίς τη βούληση του εργαζόμενου.
Πρόωρη λήψη συνταξιοδοτικής παροχής
α) Για προγράμματα συνταξιοδοτικών παροχών των οποίων τα μέλη φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο, η προκαταβολή συνταξιοδοτικής παροχής κατά 50%, προβλέπεται σε περιπτώσεις που τα μέλη ΤΕΑ συνεχίζουν να απασχολούνται, δηλαδή εξακολουθούν να είναι ασφαλισμένα, πλην όμως έχουν συμπληρώσει: -είτε το 62ο της ηλικίας τους -είτε το 55ο έτος της ηλικίας τους και 20 έτη ασφάλισης.
Η χρήση της σχετικής δυνατότητας δεν αποτελεί πρόωρη λήψη της παροχής και δεν αντιμετωπίζεται φορολογικά, δηλαδή δεν επιβάλλεται στην περίπτωση αυτή η προσαύξηση των φορολογικών συντελεστών κατά 50% της προαναφερόμενης διάταξης. β) Η πρόωρη λήψη της συνταξιοδοτικής παροχής παρέχεται στα μέλη ως καταστατική δυνατότητα εφόσον έχουν διανυθεί 15 έτη ασφάλισης, χωρίς ηλικιακή προϋπόθεση και επισύρει την προσαύξηση των φορολογικών συντελεστών κατά 50%.
Δάνειο
Μέλη και δικαιούχοι ΤΕΑ δεν επιτρέπεται να ζητήσουν από αυτό δάνειο ή προκαταβολή ή να λάβουν πρόωρα τη συνταξιοδοτική παροχή τους πριν από τη συμπλήρωση των απαιτούμενων από το καταστατικό προϋποθέσεων χορήγησής της. Τα μέλη και οι δικαιούχοι δεν δύνανται να εκχωρούν, να ενεχυριάζουν ή να διαθέτουν με οποιονδήποτε τρόπο τη συνταξιοδοτική παροχή τους ή την προσδοκία επί της συνταξιοδοτικής παροχής τους. Καταβολή εισφορών
Η εγκύκλιος ορίζει ότι εφεξής θα πρέπει οι εισφορές να καταβάλλονται εμπρόθεσμα και τακτικά, όχι έκτακτα. Άρα τα Καταστατικά των ΤΕΑ πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως.
Χρονικό διάστημα κατά το οποίο δεν έχουν καταβληθεί τακτικές εισφορές δεν μπορεί να λογιστεί ως χρόνος ασφάλισης στο ΤΕΑ.
Για την είσπραξη των καθυστερούμενων εισφορών, τα ΤΕΑ οφείλουν να διαμορφώνουν αποτελεσματικό μηχανισμό. Συστήνεται το χρονικό διάστημα ανοχής των ΤΕΑ απέναντι σε μέλη που δεν καταβάλλουν εμπρόθεσμα τις εισφορές τους να είναι εύλογο, ήτοι κατά το δυνατόν σύντομο, ώστε να αποθαρρύνεται η παράταση οφειλών (ενδεχομένως και σε συνδυασμό με καταστατικές διατάξεις περί επιβαρύνσεων).
Το ΔΣ του ΤΕΑ οφείλει να μεριμνά για την είσπραξη των καθυστερούμενων εργοδοτικών εισφορών και σε περίπτωση που η καθυστέρηση υπερβαίνει τους τρείς μήνες, οφείλει να ενημερώσει την Αρμόδια Αρχή. Μοντέλο Διοίκησης.
Προβλέπεται η εφαρμογή της αρχής του διπλού μοντέλου διοίκησης (two-tier governance system), ως καλής πρακτικής σε σχέση με τη διοίκηση των φορέων επαγγελματικής ασφάλισης. Στο πλαίσιο αυτό, τα ΤΕΑ οφείλουν να διαθέτουν υποχρεωτικά Διοικητικό και Εποπτικό Συμβούλιο, με διακριτές αρμοδιότητες και μέλη.
Ανώτατο όριο καταβαλλόμενων εισφορών Το ανώτατο όριο καταβαλλόμενων εισφορών και ασφαλίστρων που για πρώτη φορά θεσπίζεται, αφορά σωρευτικά τις εισφορές (εργοδότη ή/και μέλους, τακτικές και έκτακτες κλπ) που καταβάλλονται υπέρ ΤΕΑ, αλλά και τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
Το όριο αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει ετησίως και σωρρευτικά για τους μισθωτούς και όσους αποκτούν εισόδημα από μισθωτή εργασία, το 20% του ακαθάριστου εισοδήματός τους από μισθωτή εργασία. Για τους μη μισθωτούς, τα 20.000 ευρώ, ποσό που αναπροσαρμόζεται κάθε έτος σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Μεταβολή / αναπροσαρμογή εισφορών
Απαιτείται ρητή αναφορά της διαδικασίας μεταβολής/αναπροσαρμογής των εισφορών και παροχών αναφορικά με τον Κλάδο Συνταξιοδοτικών Παροχών στο καταστατικό, καταλείποντας στο ΤΕΑ την ευχέρεια να επιλέξει την διαδικασία η οποία πρέπει να είναι διατυπωμένη με σαφείς κανόνες.
Εκκρεμή αιτήματα καταστατικών
Εκκρεμή αιτήματα «για τροποποίηση καταστατικών ή προς ίδρυση Ταμείων εξετάζονται σύμφωνα με τη διαδικασία ίδρυσης και τροποποίησης που ίσχυε κατά τον χρόνο υποβολής τους, εφόσον το περιεχόμενο των καταστατικών τους δεν αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα 32 ΤΕΑ, 28 προαιρετικής και 4 υποχρεωτικής ασφάλισης, έχοντας 222.671 μέλη – εργαζόμενους. Τα περιουσιακά στοιχεία του συνόλου των ΤΕΑ, στα τέλη του 2023, ανήλθαν στα 2,13 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 383 εκατ. ευρώ ανήκουν στα Ταμεία προαιρετικής ασφάλισης.
