Σύγκλιση. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος και πιο ουσιαστικός στόχος για μία χώρα που εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το να συγκλίνει με την υπόλοιπη «οικογένεια» σε όρους κατά κεφαλήν εισοδήματος και ευρύτερα ευημερίας.
Ο Νότος πάντα «κυνηγούσε» τον Βορρά σε αυτό το μέτωπο και η απόσταση φάνταζε μεγάλη. Η ψαλίδα όμως άνοιξε δραματικά υπέρ των πλουσιότερων χωρών κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέος, που έπληξε με σφοδρότητα τους αδύναμους κρίκους και επέβαλε μνημόνια και μία υπέρμετρη λιτότητα με βαθύ μαχαίρι σε μισθούς και συντάξεις στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία.
Η τιμωρητική συνταγή και το χαμένο εισόδημα
Οι πολίτες της λεγόμενης «περιφέρειας» του ευρώ, των «ασώτων υιών» μέσα από σχεδόν τιμωρητική συνταγή, για την οποία το ΔΝΤ έχει πει έκτοτε πει επανειλημμένα «mea culpa» έχασαν τόσο μεγάλο ποσοστό του εισοδήματός τους, που σήμερα – αν και βλέπουν τις οικονομίες των χωρών τους να αναπτύσσονται πολύ ταχύτερα και πιο δυναμικά από εκείνες του λεγόμενου «πυρήνα» – όχι μόνο αδυνατούν να κλείσουν την ψαλίδα του βιοτικού επιπέδου, αλλά έχουν μείνει πίσω και από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.
Οι χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, της Βαλτικής, ήταν κάποτε τα πιο φτωχά, με διαφορά, κράτη – μέλη. Σήμερα βλέπουμε την πλάτη τους.
Δεν έχει περάσει πολύ καιρός από τότε, που δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία της Eurostat, τα οποία έδειξαν ότι οι Έλληνες είναι δεύτεροι… από το τέλος σε αγοραστική δύναμη. Ο μισθός τους αγοράζει τα λιγότερα προϊόντα και υπηρεσίες από σχεδόν οποιουδήποτε άλλου Ευρωπαίου. Σε χειρότερη θέση από εμάς βρίσκονται μόνο οι Βούλγαροι.
Οι υπερδιπλάσιοι ρυθμοί ανάπτυξης της Ελλάδας… δεν αρκούν
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική ο federico Barriga Salazar, Senior Director, Global Sovereigns & Supranationals του οίκου Fitch εξηγούσε πως η Ελλάδα θα έπρεπε να αναπτύσσεται με υπερδιπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης (όπως συμβαίνει σήμερα) από την υπόλοιπη Ευρωζώνη για πολλά χρόνια για να «πιάσει» τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο κατά κεφαλήν εισόδημα.
Η υπεραπόδοση που είδαμε τα δύο προηγούμενα χρόνια και θα δούμε φέτος και το 2025 πολύ απλά δεν αρκούν για να κλείσει η ψαλίδα που άνοιξε σε μία δεκαετία επώδυνης κρίσης. Μετά το 2025 και ειδικά μετά το 2026, που δεν θα έχουμε πια και το πολύτιμο καύσιμο των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η δυναμική ανάπτυξης της χώρας υπολογίζεται ότι θα διολισθήσει κοντά στο 1% με 1,5%.
Σλοβένοι και Λιθουανοί «πιάνουν» σε κατά κεφαλήν εισόδημα τους Ιταλούς
Δεν είμαστε όμως μόνο εμείς που μείναμε πίσω. Όπως αναφέρει σε σημερινή ανάλυσή του το Bloomberg, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι χώρες που «έσπασαν τα δεσμά» και εισήλθαν στην Ευρωπαϊκη Ένωση, έχουν κάνει άλματα, που τις έφεραν κοντά ή και πιο μπροστά από τον Νότο σε όρους βιοτικού επιπέδου.
Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Σλοβενία έχει προσεγγίσει εκείνο της Ιταλίας – η οποία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ – και όπως υπολογίζει το ΔΝΤ θα το υπερβεί έως το 2029. Κάτι αντίστοιχο θα πετύχει και η Λιθουανία, ενώ η Πολωνία θα είναι ελαφρώς μόνο πιο πίσω.
Οι εισροές ξένων επενδύσεων και η επιστροφή των εργαζομένων
Πέρα από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας πιστωτικής ασφυξίας του 2008 και της κρίσης χρέους, που ακολούθησε, η εξέλιξη αυτή ίσως να είναι και το αποτέλεσμα τάσεων, που απέτυχαν να προβλέπουν οι αρμόδιοι της οικονομικής πολιτικής, σχολιάζει το Bloomberg.
Ήταν τόσο έντονες οι εισροές ξένων επενδύσεων στα νεοεισερχόμενα κράτη – μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (χάρη σε χαμηλούς μισθούς, φόρους και ένα χαλαρό πλαίσιο), που σε συνδυασμό με την πρόσβασή τους στους πόρους και την ενιαία αγορά της Ε.Ε., απογείωσαν το ΑΕΠ τους. Αυτό σε μία περίοδο που η Ιταλία και οι άλλες οικονομίες του Νότου κατέβαζαν υπό το βάρος των χρεών ταχύτητα.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης είναι η αναστροφή των ροών των εργαζομένων. Εκεί που οι νέοι των κρατών του πρώην Ανατολικού μπλοκ εγκατέλειπαν τις χώρες τους για αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας και μισθών στα άλλα μέλη του μπλοκ, τώρα επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Και βλέπουν και άλλους Ευρωπαίους να αναζητούν εργασία στη δική τους χώρα.
