Τέσσερις σημαντικές αλλαγές προβλέπονται φέτος στη διαδικασία συμπλήρωσης, υποβολής και εκκαθάρισης των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων για περισσότερους από 1,7 εκατ. φορολογούμενους.
Οι αλλαγές αφορούν περίπου 1.000.000 μισθωτούς και συνταξιούχους χωρίς εισοδήματα από άλλες πηγές, οι οποίοι μπορεί να μη χρειαστεί καν να υποβάλουν φέτος τις δηλώσεις τους, καθώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα τις έχει προσυμπληρώσει για λογαριασμό τους και εάν εκείνοι δεν πατήσουν το πλήκτρο για την οριστική ηλεκτρονική υποβολή τους θα το κάνει κι αυτό για λογαριασμό τους η ΑΑΔΕ υποβάλλοντάς τες αυτόματα, κατά την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας υποβολής.
Αφορούν επίσης περισσότερους από 735.000 αυτοαπασχολούμενους, οι οποίοι θα φορολογηθούν φέτος, για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια, με αντικειμενικά κριτήρια.
Δηλαδή, τα φορολογητέα εισοδήματά τους θα προσδιοριστούν εναλλακτικά με τεκμαρτό τρόπο. Εάν τα τεκμαρτώς προσδιορισθέντα ποσά εισοδήματος είναι μεγαλύτερα από τα δηλωθέντα, ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί επί των τεκμαρτών εισοδημάτων.
Για όλους αυτούς τους αυτοαπασχολούμενους, πάντως, θα ισχύσει φέτος μείωση κατά 50% στο τέλος επιτηδεύματος, ενώ ειδικά για όσους κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος με βάση τα τεκμαρτώς προσδιορισθέντα εισοδήματα (επειδή θα είναι υψηλότερα των δηλωθέντων) θα ισχύσει μείωση στην προκαταβολή φόρου.
Ανοίγει η πλατφόρμα
Η ηλεκτρονική εφαρμογή για την υποβολή των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας (πιθανότατα από τη Δευτέρα). Συνολικά περίπου 9.000.000 φορολογούμενοι θα κληθούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά το βασικό φορολογικό έντυπο Ε1 για να δηλώσουν τα εισοδήματα του 2023.
Περίπου 3.000.000 εξ αυτών θα πρέπει προηγουμένως να υποβάλουν το Ε2 για να δηλώσουν αναλυτικά τα εισοδήματα που απέκτησαν πέρυσι από εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας, ενώ περίπου 1.500.000 αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες θα χρειαστεί να υποβάλουν προηγουμένως το έντυπο Ε3 με αναλυτικά στοιχεία για τα εισοδήματα από επιχειρηματικές και γεωργικές δραστηριότητες που άσκησαν εντός του έτους 2023.
Παράταση υποβολής
Λόγω της καθυστέρησης της έναρξης λειτουργίας της εφαρμογής για την υποβολή των δηλώσεων κατά τουλάχιστον 22 ημέρες σε σύγκριση με πέρυσι (το 2023 η εφαρμογή είχε ανοίξει στις 31 Μαρτίου), η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αποφάσισε ήδη από τώρα να δώσει παράταση στην προθεσμία υποβολής των φετινών δηλώσεων. Συγκεκριμένα, η προθεσμία της 30ής Ιουνίου θα παραταθεί τόσες μέρες όσες και η καθυστέρηση.
Εάν τελικά η εφαρμογή ανοίξει τη Δευτέρα 22 Απριλίου, η προθεσμία θα παραταθεί μέχρι τις 22 Ιουλίου, εάν ανοίξει στις 23 Απριλίου θα παραταθεί μέχρι τις 23 Ιουλίου κ.ο.κ.
Οι κυριότερες αλλαγές
Πιο αναλυτικά, οι τέσσερις πιο σημαντικές αλλαγές που πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι είναι οι εξής:
1. Προσυμπληρωμένες πλήρως δηλώσεις έτοιμες για άμεση υποβολή ή και για αυτόματη υποβολή τους με την εκπνοή της προθεσμίας: Φέτος περίπου 1.000.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι χωρίς εισοδήματα από άλλες πηγές (ακίνητα, επιχειρήσεις, γεωργικές εκμεταλλεύσεις κ.λπ.) θα έχουν στη διάθεσή τους έτοιμες προς ηλεκτρονική υποβολή τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος χωρίς να χρειαστεί οι ίδιοι να συμπληρώσουν τίποτα επιπλέον.
Σε περίπτωση που οι ίδιοι δεν τις έχουν υποβάλει μέχρι την καταληκτική ημερομηνία – προθεσμία υποβολής, οι δηλώσεις θα υποβάλλονται αυτόματα στην εκπνοή της προθεσμίας από την ίδια την ΑΑΔΕ, ώστε κανείς από τους φορολογούμενους αυτούς να μην επιτρέπεται πλέον να υποβάλει εκπρόθεσμη αρχική δήλωση.
2. Εφαρμογή τεκμαρτού προσδιορισμού φορολογητέου εισοδήματος βάσει αντικειμενικών κριτηρίων:
Τα φορολογητέα εισοδήματα 735.320 ατομικών επιχειρήσεων εμπορίας αγαθών, παροχής υπηρεσιών και ελευθέρων επαγγελματιών θα προσδιοριστούν εναλλακτικά με αντικειμενικά κριτήρια για τη χρήση του 2023 και συγκεκριμένα με βάση υπολογισμού το ύψος των ετήσιων μικτών αποδοχών ενός ιδιωτικού υπαλλήλου που λαμβάνει τον κατώτατο μισθό των 780 ευρώ τον μήνα, δηλαδή με αφετηρία υπολογισμού το ποσό των 10.920 ευρώ.
Από κει και πέρα προβλέπονται προσαυξήσεις του ποσού αυτού ανάλογα με τα έτη λειτουργίας, το ύψος της δαπάνης μισθοδοσίας και τον τζίρο της επιχείρησης. Για επιχειρήσεις που λειτουργούν λιγότερα από τέσσερα χρόνια, το σύστημα δεν θα εφαρμόζεται, ενώ για επιχειρήσεις που λειτουργούν τέσσερα και πέντε έτη, το ποσό των 10.920 ευρώ θα υπολογίζεται περιορισμένο στο 33% και στο 67% αντίστοιχα.
Για επιχειρήσεις που λειτουργούν έξι χρόνια θα ισχύει ως βάση υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος το ποσό των 10.920 ευρώ. Για όσες επιχειρήσεις λειτουργούν από επτά έως εννέα έτη το ποσό των 10.920 ευρώ θα προσαυξάνεται κατά 10% και θα διαμορφώνεται στα 12.012 ευρώ, για όσες λειτουργούν από δέκα έως δώδεκα έτη, το ποσό των 10.920 θα προσαυξάνεται κατά 20% και θα ανέρχεται στα 13.104 ευρώ, ενώ για όσες λειτουργούν πάνω από δώδεκα έτη θα προσαυξάνεται κατά 30% και θα εκτινάσσεται στα 14.196 ευρώ.
Εφόσον στην επιχείρηση υπάρχει προσωπικό στο οποίο καταβάλλονται μισθοί υψηλότεροι του κατώτατου, ο υψηλότερος καταβαλλόμενος ετήσιος μικτός μισθός θα συγκρίνεται με το ποσό που προκύπτει από τους προηγούμενους υπολογισμούς, κατά περίπτωση, και εφόσον είναι υψηλότερος θα λαμβάνεται υπόψη αυτός ως βάση υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος.
Το ποσό του υψηλότερου μισθού με το οποίο θα γίνεται η σύγκριση αυτή δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ. Εάν π.χ. σε μια επιχείρηση που λειτουργεί πάνω από δώδεκα έτη ο υψηλότερος ετήσιος μικτός μισθός που καταβάλλεται στο προσωπικό είναι 17.000 ευρώ, τότε ως βάση υπολογισμού θα λαμβάνεται υπόψη το ποσό των 17.000 ευρώ.
Περαιτέρω, η βάση υπολογισμού θα προσαυξάνεται και με το 10% της συνολικής ετήσιας δαπάνης μισθοδοσίας με όριο προσαύξησης τα 15.000 ευρώ, καθώς επίσης και με το 5% τυχόν επιπλέον διαφοράς του τζίρου της επιχείρησης από τον μέσο όρο τζίρων των επιχειρήσεων του ίδιου Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ). Τα ποσά των τεκμαρτών εισοδημάτων που προκύπτουν με βάση το νέο αυτό σύστημα φορολόγησης θα είναι προσυμπληρωμένα στα έντυπα των φορολογικών δηλώσεων.
Από το νέο αυτό σύστημα φορολόγησης θα προκύψουν σημαντικές αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων για περίπου 437.000 αυτοαπασχολούμενους, από τους οποίους οι περισσότεροι δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω από 10.000-12.000 ευρώ και πολύ λιγότεροι μέχρι 16.000 ευρώ.
Από το σύστημα αυτό εξαιρούνται οι αγρότες, οι εργαζόμενοι με δελτία παροχής υπηρεσιών (τα λεγόμενα μπλοκάκια) που δεν έχουν ταυτόχρονα και εισοδήματα από μισθούς, οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι που είναι συμβεβλημένοι μέχρι και με δύο ασφαλιστικές εταιρείες, οι εκμεταλλευτές ταξί με άδεια 25% και οι βαριά ανάπηροι, ενώ μειωμένα ποσά τεκμαρτών εισοδημάτων κατά 50% προβλέπονται για άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79%, για επιχειρήσεις σε μικρά χωριά και νησιά, μονογονεϊκές οικογένειες και πολυτέκνους.
Για όσους θελήσουν να αμφισβητήσουν τα τεκμαρτά ποσά φορολογητέου εισοδήματος, ισχυριζόμενοι για διάφορους λόγους, που έχουν να κάνουν με ανωτέρα βία ή με άλλα πραγματικά γεγονότα, ότι τα πραγματικά τους εισοδήματα ήταν πολύ χαμηλότερα, προβλέπονται ειδικές διαδικασίες ελέγχων, που καθορίστηκαν πρόσφατα με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ.
Οι διαδικασίες αυτές, όμως, προβλέπουν πρώτα τη χρέωση των φορολογουμένων με τους εξωπραγματικούς φόρους που προκύπτουν με βάση τα τεκμαρτά εισοδήματα και την εκ των υστέρων διενέργεια εξονυχιστικών και χρονοβόρων φορολογικών ελέγχων για την εξακρίβωση των ισχυρισμών τους ότι τα πραγματικά τους εισοδήματα είναι χαμηλότερα των τεκμαρτών. Οι έλεγχοι μπορεί να διαρκέσουν έως και έναν χρόνο και απαιτούν πλήθος δικαιολογητικών για την τεκμηρίωση των ισχυρισμών των φορολογουμένων.
3. Οριζόντια μείωση τέλους επιτηδεύματος κατά 50% για ατομικές επιχειρήσεις υπαγόμενες στα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης: Για όσους φορολογούμενους ασκούν ατομικές επιχειρήσεις και τα εισοδήματά τους θα προσδιοριστούν για πρώτη φορά φέτος τεκμαρτώς, με βάση τα νέα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης, ανεξαρτήτως του εάν θα φορολογηθούν τελικά με βάση τα δηλωθέντα ή τα τεκμαρτά εισοδήματά τους, το ετήσιο τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ μειώνεται για τη χρήση του 2023 στο ήμισυ, δηλαδή κατά 50%, και περιορίζεται στα 325 ευρώ.
4. Μείωση προκαταβολής φόρου εισοδήματος για ατομικές επιχειρήσεις στις οποίες θα βεβαιωθούν φόροι εισοδήματος με βάση τα τεκμαρτά ποσά εισοδήματος που θα τους προσδιορίσουν τα αντικειμενικά κριτήρια: Για όσους ασκούν ατομικές επιχειρήσεις και τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα τους προσδιορίσουν τα νέα αντικειμενικά φορολόγησης προκύψουν υψηλότερα από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους, η προκαταβολή φόρου που αναλογεί στο επιπλέον ποσό φόρου εισοδήματος που θα προκύψει θα μειωθεί κατά 50%, δηλαδή θα υπολογιστεί με συντελεστή 27,5% αντί 55%.
