Αισιόδοξα είναι τα μηνύματα που έρχονται για την πορεία των ερευνών για φυσικό αέριο στην Ελλάδα στα θαλάσσια οικόπεδα σε Αιγαίο και Ιόνιο.
Σε ό,τι αφορά τα μπλοκ δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι με δεδομένο ότι η περίοδος για την πρώτη φάση των ερευνών λήγει τον προσεχή Οκτώβριο, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει -υπό προϋποθέσεις- σε λήψη της απόφασης για διενέργεια διερευνητικής γεώτρησης ακόμα και προς τα τέλη του τρέχοντος έτους, με τον λειτουργό των εν λόγω οικοπέδων, που είναι η αμερικανική Exxon Mobil, να έχει τον τελικό λόγο.
Την ίδια στιγμή, οι δηλώσεις από το βήμα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών του διευθύνοντος συμβούλου της Helleniq Energy, Ανδρέα Σιάμισιη, ότι οι αποφάσεις για διερευνητικές γεωτρήσεις στα οικόπεδα στα οποία είναι παραχωρησιούχος η Helleniq Energy απέχουν «12-18 μήνες από σήμερα» (δήλωση που δείχνει ότι το απώτατο όριο είναι το τέλος του επόμενου έτους) και μετά θα απαιτηθούν κάποιοι μήνες για τη λήψη απόφασης για εμπορική εκμετάλλευση, εφόσον τα ευρήματα των γεωτρήσεων είναι ενθαρρυντικά, παραπέμπουν σε ωρίμανση και των δύο μπλοκ «Ιόνιο» και «Μπλοκ 10».
Στο κάδρο αυτό εντάσσονται και οι δηλώσεις, επίσης από τους Δελφούς, της υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρας Σδούκου που τόνισε ότι χάρη στις εκτεταμένες σεισμικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο την περίοδο 2022-2023 υπάρχουν τα απαραίτητα γεωφυσικά δεδομένα που ανοίγουν τον δρόμο για την επόμενη φάση για όλες τις εταιρείες-παραχωρησιούχους που είναι στο στάδιο της αξιολόγησης των στοιχείων αυτών (συμπεριλαμβανομένων και των τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων που συνελέγησαν τον περασμένο μήνα από τα δύο θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης). Η ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας ανοίγει τον δρόμο για τα «γεωτρύπανα» που θα μπορούσαν να πιάσουν δουλειά μέσα στο 2026. Η υφυπουργός ΠΕΝ υπογραμμίζει ότι το Δημόσιο θα κάνει ό,τι μπορεί για να διευκολύνει τις εταιρείες στις αδειοδοτικές διαδικασίες και να τις βοηθήσει να φτάσουν στην επενδυτική απόφαση το ταχύτερο δυνατόν.
«Ασκήσεις» υψηλής τεχνικής πολυπλοκότητας
Σε κάθε περίπτωση, η συγκράτηση που επιδεικνύουν οι εταιρείες-παραχωρησιούχοι συνδέεται με το γεγονός πως οι γεωτρήσεις είναι «ασκήσεις» υψηλής τεχνικής πολυπλοκότητας που απαιτούν τη δέσμευση μεγάλων κεφαλαίων, άνω των 100 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Και πολύ περισσότερο καθώς όσον αφορά τα θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης η γεώτρηση θα λάβει χώρα σε πολύ μεγάλα βάθη νερού.
Είναι γεγονός ότι τα δύο οικόπεδα της Κρήτης βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος, καθώς συνιστούν την «αιχμή του δόρατος» όλου του ερευνητικού προγράμματος για μια σειρά λόγων: Πρόκειται για τα πιο «δύσκολα» μπλοκ, όχι μόνο λόγω του βάθους των υδάτων, αλλά και της τοποθεσίας τους. Την ίδια στιγμή, όμως είναι και τα περισσότερα ελπιδοφόρα οικόπεδα από πλευράς περιεκτικότητας σε φυσικό αέριο, καθώς όχι μόνο γειτνιάζουν με άλλα μεγάλα μπλοκ στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου που ήδη βρίσκονται σε φάση εμπορικής εκμετάλλευσης (Ζορ στην Αίγυπτο και Λεβιάθαν στο Ισραήλ), αλλά έχουν και παρόμοιες γεωλογικές δομές με αυτά. Κάτι που εύλογα δημιουργεί ελπίδες για σημαντικά ευρήματα.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ενθαρρυντικά μηνύματα από την έως τώρα επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων, που συνηγορεί υπέρ της διενέργειας ερευνητικής γεώτρησης για την ύπαρξη υδρογονανθράκων, έχουν ανακύψει και στο Ιόνιο και πιο συγκεκριμένα στο μπλοκ 2 που βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή βορειοδυτικά της Κέρκυρας, κοντά στα όρια με την Ιταλία. Καθώς η άδεια παραχώρησης για τις έρευνες έληξε εντός του Μαρτίου, η κοινοπραξία των Energean-Helleniq Energy (με την πρώτη να έχει τον ρόλο του Operator) ζήτησε και έλαβε από την ΕΔΕΥΕΠ παράταση της άδειας παραχώρησης έως τις 14 Μαρτίου 2025. Για το εν λόγω θαλάσσιο οικόπεδο είχε προκριθεί η απευθείας πρόσκτηση τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων (χωρίς το πρότερο στάδιο των 2D ερευνών) που ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2022, με την επεξεργασία της ερμηνείας των δεδομένων που συνελέγησαν να ολοκληρώνεται αυτή την περίοδο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τα έως τώρα στοιχεία είναι θετικά, συνηγορώντας υπέρ της συνέχισης στο επόμενο στάδιο των ερευνών (διενέργεια διερευνητικής γεώτρησης) που είναι η μία επιλογή, με την άλλη επιλογή να είναι η επιστροφή της παραχώρησης στο Δημόσιο. Πέρα πάντως από τα τελικά αποτελέσματα της επεξεργασίας, προαπαιτούμενο για λήψη θετικής απόφασης είναι η ικανοποίηση και άλλων προϋποθέσεων, με βασικότερη την εξεύρεση λιμανιού στην ευρύτερη περιοχή, για την υποστήριξη των γεωτρητικών εργασιών. Δεν είναι τυχαίο ότι και στην απόφαση της ΕΔΕΥΕΠ τονίζεται ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους ενέκρινε την παράταση της άδειας έρευνας είναι επειδή έκρινε αναγκαίο το να δοθεί περισσότερος χρόνος για την εξασφάλιση κατάλληλης χερσαίας εφοδιαστικής βάσης.
Σε κάθε περίπτωση, ο πήχης των προσδοκιών είναι ψηλά μετά την ολοκλήρωση κατά το 2022 (που αποτέλεσε ορόσημο για τις έρευνες φυσικού αερίου στην Ελλάδα) επτά θαλάσσιων γεωφυσικών ερευνών σε πέντε διαφορετικά οικόπεδα (μπλοκ δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, μπλοκ 2, μπλοκ 10, μπλοκ Ιόνιο) και σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο του έτους.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με παλαιότερες γεωλογικές μελέτες της ΕΔΕΥΕΠ έχουν προκύψει ενδείξεις για την ύπαρξη δυνητικών αποθεμάτων φυσικού αερίου της τάξης των 90 τρισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου στις θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης και του Ιονίου. Πρόκειται για ποσότητα ικανή να καλύψει το 15%- 20% των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο, ενώ η δυνητική αξία των συνολικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου της χώρας έχει υπολογιστεί παλαιότερα σε 250 δισ. ευρώ.
Οι επαφές με τις λιμενικές αρχές
Στο πλαίσιο δημιουργίας του κατάλληλου περιβάλλοντος για τη διενέργεια των διερευνητικών γεωτρήσεων (εφόσον βέβαια οι παραχωρησιούχοι λάβουν τις αποφάσεις τους προς την κατεύθυνση αυτή) στα τέλη του 2023 η διοίκηση της ΕΔΕΥΕΠ και εκπρόσωποι των εταιρειών είχαν επαφές με τις λιμενικές αρχές σε Κρήτη και Δυτική Ελλάδα με αντικείμενο τη διερεύνηση των δυνατοτήτων συνεργασίας, αφού τόσο στη φάση των διερευνητικών γεωτρήσεων όσο και στην επόμενη φάση της παραγωγικής λειτουργίας (εφόσον εντοπιστούν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου) απαιτείται η χρήση λιμενικών εγκαταστάσεων. Στην Κρήτη διερευνήθηκαν τα λιμάνια Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Σούδας και στη Δυτική Ελλάδα υπήρξαν επαφές για τα λιμάνια της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και του Αστακού, με δεδομένο ότι η διαθεσιμότητα των λιμανιών για τη φιλοξενία σκαφών και εξοπλισμού ερευνητικών γεωτρήσεων αποτελεί προϋπόθεση για να ξεκινήσουν οι έρευνες.
