Όποιες και αν ήταν οι αιτίες που οδήγησαν την χώρα μας στην πολυετή οικονομική κρίση, όλοι συμφωνούν ότι μια από τις δυσμενέστερες επιπτώσεις ήταν και παραμένει το τεράστιο ληξιπρόθεσμο Ιδιωτικό Χρέος, που συσσωρεύτηκε στις πλάτες επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Την ελπίδα για ανάκαμψη, που γέννησε η έξοδος της χώρας μας από τα μνημόνια, ακολούθησε η κρίση πανδημίας και πληθωρισμού. Ένας φαύλος κύκλος δεκατεσσάρων ετών, μέσα στα οποία δοκιμάζονται κοινωνικοί θεσμοί και επιχειρηματικότητα.
Σήμερα, το Ιδιωτικό Χρέος ανέρχεται στα 371 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 60% (224 δισ. ευρώ), αποτελούν το ληξιπρόθεσμο μέρος. Πρωτοφανές για τα δεδομένα μιας δυτικού τύπου οικονομίας.
Αναλυτικά, το ληξιπρόθεσμο χρέος των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς τις Τράπεζες, πλην αυτών που πουλήθηκαν σε funds, ανέρχεται σε 11,7 δισ. ευρώ, που αποτελεί το 7,9% των συνολικών δανείων των Τραπεζών (148,099 δισ. ευρώ). Το ποσοστό αυτό, παρότι υποχώρησε, παραμένει ακόμα υψηλότερο από το αντίστοιχο της Ευρωζώνης, που διαμορφώνεται στο 2,3%. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν τα 61 δισ. ευρώ, που αποτελούν το ληξιπρόθεσμο κομμάτι των τραπεζικών δανείων που πουλήθηκαν σε funds και βρίσκονται υπό τη διαχείριση των Servicers. Ουσιαστικά, το ύψος των ληξιπρόθεσμων δανείων αγγίζει τα 73 δισ. ευρώ, αποτελώντας το 50% του συνολικού τραπεζικού δανεισμού.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της φορολογικής αρχής, 4.000.000 πολίτες χρωστούν συνολικά 105 δισ. ευρώ, με τα 26,3 δισ. ευρώ να θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης και περίπου 79 δισ. ευρώ να αποτελούν το πραγματικό ληξιπρόθεσμο ποσό. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν 47,17 δισ. ευρώ, που αποτελούν το τρέχον υπόλοιπο των οφειλών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Τα εργαλεία ρύθμισης του χρέους που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα από Τράπεζες και Πολιτεία, υπήρξαν αποσπασματικά, προσπαθώντας κυρίως να μεταθέσουν το πρόβλημα στο μέλλον, αντί να το επιλύσουν αποφασιστικά.
Το 2020 με την ψήφιση του Νόμου 4738/2020 ξεκίνησε μια ουσιαστική προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα εργαλείο, υπό την ονομασία «Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών», με σκοπό να δοθεί η δυνατότητα σε ιδιώτες, επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες για τη συνολική και βιώσιμη ρύθμιση των οφειλών τους προς το Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, Τράπεζες και Servicers. Παρά τα πολλά αρχικά προβλήματα, που οφείλονται κυρίως στην μη υποχρεωτική συμμετοχή Τραπεζών και Servicers, η διαδικασία βελτιώθηκε με τροποποιητικά νομοσχέδια και αποτελεί πλέον το βασικό εργαλείο όσων είναι βιώσιμοι οικονομικά και επιθυμούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.
Δυνατότητα ένταξης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών έχουν όλοι όσων το ποσό των οφειλών υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ για ληξιπρόθεσμες, ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές (εάν αποδεικνύεται επιδείνωση της οικονομικής κατάστασής τους κατά ποσοστό τουλάχιστον 20%).
Τα οφέλη που προσφέρει η επιλογή του Εξωδικαστικού Μηχανισμού έναντι των διμερών διαπραγματεύσεων με Δημόσιο, Τράπεζες και Servicers είναι κυρίως τα εξής:
- Δεν απαιτείται προκαταβολή έναντι της ρύθμισης, εκτός της περίπτωσης όπου υπάρχει προγραμματισμένο πρόγραμμα πλειστηριασμού.
- Δεν ζητείται από τους οφειλέτες η προσκόμιση νέων εξασφαλίσεων, είτε εμπράγματων (ακίνητα κτλ), είτε ενοχικών (εγγυητές), στο πλαίσιο της ρύθμισης.
- Δεν ζητείται από τους οφειλέτες η ρευστοποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας στο πλαίσιο της προτεινόμενης ρύθμισης.
- Προσφέρεται διαγραφή οφειλών, αναλόγως της αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας οφειλέτη και εγγυητών.
- Το επιτόκιο ρύθμισης ανέρχεται σε 3% σταθερό για 3 έτη, για χρέη προς Τράπεζες και Servicers (κάτω του 50% του προσφερόμενου σε απ’ ευθείας διαπραγμάτευση) και 3% σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια για Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία.
- Μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής, η οποία φτάνει τα 20 έτη για οφειλές σε Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία και μεταξύ 20 και 35 ετών για τα τραπεζικά δάνεια.
- Θεσπίζεται υποχρεωτικότητα στη συμμετοχή Τραπεζών και Servicers, εφόσον ο οφειλέτης έχει χαρακτηριστεί ως ευάλωτος.
- Δίνεται η δυνατότητα στη ρύθμιση να περιληφθούν οφειλές προς το Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που είναι σε λύση ή εκκαθάριση, από τρίτο φυσικό πρόσωπο που έχει εις ολόκληρον ευθύνη με την επιχείρηση αυτή.
Το ιστορικό υψηλό σε νέες ρυθμίσεις μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, που σημειώθηκε τον φετινό Φεβρουάριο, αντανακλά την αυξανόμενη αποδοχή του από νοικοκυριά και επιχειρήσεις και αποτελεί κίνητρο για την Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους να συνεχίζει να εργάζεται για την περαιτέρω βελτίωσή του.
Κλείνοντας θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όσο ελκυστικοί και να είναι οι όροι του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, δεν παύει να αποτελεί ένα εργαλείο, του οποίου η καταλληλότητα χρήσης ανά οφειλέτη θα πρέπει πάντα να αξιολογείται. Ο αρμόδιος Οικονομικός Σύμβουλος είναι αυτός, που όπως στη σχέση ιατρού – ασθενή, έχει με τις γνώσεις και την εμπειρία του την ευθύνη να μελετήσει τα οικονομικά και ποιοτικά στοιχεία του οφειλέτη και να τον συμβουλέψει για την ενδεικνυόμενη μέθοδο και το κατάλληλο εργαλείο αναδιάρθρωσης των οφειλών του. Η επιχείρηση μας έχει διαχειριστεί περισσότερες από 1000 περιπτώσεις εξωδικαστικής επίλυσης με πολύ σπουδαία αποτελέσματα και παραμένει δίπλα στους ενδιαφερόμενους με σκοπό την μεγιστοποίηση του ενδεχόμενου οφέλους.
Ιάκωβος Σταματίου, Οικονομικός Σύμβουλος, Υπεύθυνος Εξωδικαστικού Συμβιβασμού, BSS
