Ηλεκτρονικές διασταυρώσεις της ΑΑΔΕ και του ΔΕΔΔΗΕ δρομολογεί το υπουργείο Οικονομικών, ώστε να εντοπίσει μέσα από τις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας διαμερίσματα και μονοκατοικίες που είναι κλειστά μόνο στα χαρτιά.
Με τη διαδικασία «απογραφής» των ακινήτων που έχουν δηλωθεί ως «κλειστά» στα έντυπα της εφορίας να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, η εφορία ετοιμάζεται να τσεκάρει με τους μετρητές του ηλεκτρικού ρεύματος χιλιάδες κατοικίες που ανήκουν στην εν λόγω κατηγορία, προκειμένου να εντοπίσει τις όποιες περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων από ιδιοκτήτες.
Σε σύνολο περίπου επτά εκατομμυρίων κατοικιών που εμφανίζονται τόσο στην απογραφή κατοικιών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής όσο και στα έντυπα Ε2 και Ε9 της εφορίας, ως «κλειστά» έχουν δηλωθεί περίπου τα 700.000. Ο αριθμός αυτός είναι εντυπωσιακός, καθώς στην πραγματικότητα φαίνεται ότι δεν αξιοποιείται το ένα στα δέκα ακίνητα. Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι με την εξεύρεση λύσεων για να επιστρέψουν στην αγορά τα κλειστά διαμερίσματα, θα μπορούσε σε μεγάλο βαθμό να αντιμετωπιστεί το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας, καθώς οι έρευνες κάνουν λόγο για έλλειψη προσφοράς ακινήτων που αντιστοιχεί σε περίπου 210-220 χιλιάδες κατοικίες (με τελευταία σχετική έρευνα αυτή που διενήργησε η Τράπεζα Πειραιώς).
Ωστόσο, τα ποιοτικά στοιχεία που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν ότι το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό. Από τη μελέτη της κατανομής των ακινήτων προκύπτει ότι η μεγάλη πλειονότητα των κενών ακινήτων βρίσκονται εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων (Αθήνα και Θεσσαλονίκη), όπου είναι και πιο έντονο το στεγαστικό πρόβλημα. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι τα εμφανιζόμενα ως κενά ακίνητα στην επαρχία και ειδικά σε χωριά. Παλαιές κατοικίες που χρήζουν επισκευών, ακίνητα που έμειναν εγκαταλελειμμένα κ.λπ., ουσιαστικά δεν μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, πολύ απλά διότι στις περιοχές που βρίσκονται δεν υπάρχει ζήτηση για κύρια κατοικία. Η μέχρι τώρα έρευνα βγάζει ακόμη ένα συμπέρασμα: Τουλάχιστον 100 χιλιάδες ακίνητα έχουν «μπλεγμένο» ιδιοκτησιακό καθεστώς, δηλαδή ανήκουν σε περισσότερα από ένα φυσικά πρόσωπα, με αποτέλεσμα η αξιοποίησή τους να «σκοντάφτει» στα διαφορετικά συμφέροντα που ενδεχομένως να υπάρχουν ακόμη και στους κόλπους των ίδιων οικογενειών.
Κενά, αλλά… ενεργά
Η τρίτη «δεξαμενή» που μένει να προσδιοριστεί το μέγεθός της αφορά τα ακίνητα που δηλώνονται μεν ως κενά στο Ε9, αλλά στην πραγματικότητα αξιοποιούνται κανονικότατα από τους ιδιοκτήτες τους. Το φορολογικό ή οικονομικό κίνητρο για να δηλωθεί ένα «ενεργό» ακίνητο ως κενό είναι πολύ ισχυρό για τους ακόλουθους λόγους:
- Πρώτον, τα κενά ακίνητα εξαιρούνται του τεκμηρίου διαβίωσης, που σημαίνει ότι ο ιδιοκτήτης, ειδικά αν εμφανίζει πολύ χαμηλό εισόδημα, μπορεί να γλιτώνει σημαντικά ποσά από φόρο εισοδήματος.
- Δεύτερον, αν ένα ενοικιασμένο ακίνητο με «μαύρα» εμφανιστεί ως κενό, τότε ο ιδιοκτήτης του δεν πληρώνει φόρο για το εισόδημα που εισπράττει από ενοίκιο. Βεβαίως, αναλαμβάνει τον κίνδυνο να μην εισπράξει ποτέ τα ενοίκια, καθώς με τη συναλλαγή της ενοικίασης να γίνεται κάτω από το τραπέζι, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τρόπος να διεκδικήσει κανείς απλήρωτα ενοίκια.
- Τρίτον, ένα κενό ακίνητο απαλλάσσεται και από τα δημοτικά τέλη. Αυτό, ωστόσο, προϋποθέτει ότι θα έχει δηλωθεί ως κενό στον δήμο, κάτι που απαιτεί και σχετική βεβαίωση από τον ΔΕΔΔΗΕ.
Το ζητούμενο είναι το επόμενο χρονικό διάστημα να «τρέξει» μια διασταύρωση, ώστε να εντοπιστούν πιθανές περιπτώσεις δηλωμένων ως κενών ακινήτων, τα οποία όμως στην πραγματικότητα αξιοποιούνται. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την καταγραφή καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που σημαίνει ότι η ΑΑΔΕ θα αξιοποιήσει την πληροφορία του αριθμού του μετρητή που ούτως ή άλλως διαθέτει, για να εντοπίσει τις όποιες περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων.
Πώς γιγαντώθηκε το στεγαστικό πρόβλημα τα τελευταία χρόνια
Το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας γιγαντώθηκε τα τελευταία χρόνια εξαιτίας εξελίξεων που υπήρξαν και στο κομμάτι της προσφοράς και στο κομμάτι της ζήτησης κατοικίας.
Στο κομμάτι της ζήτησης έχει παρατηρηθεί το παράδοξο φαινόμενο να αυξάνεται ο αριθμός των νοικοκυριών, την ώρα που ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται με ρυθμό τουλάχιστον 50-60 χιλιάδων ατόμων σε ετήσια βάση (λόγω αρνητικού ισοζυγίου γεννήσεων – θανάτων, αλλά και του brain drain της προηγούμενης δεκαετίας). Η αύξηση των νοικοκυριών προκύπτει εξαιτίας της επιθυμίας ολοένα και περισσότερων να ζουν μόνοι τους, γι’ αυτό και οι στατιστικές αποτυπώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό μονομελών νοικοκυριών στην ιστορία της χώρας.
Στο κομμάτι της προσφοράς τα προβλήματα ήταν πολύ περισσότερα.
Συνετέλεσαν η απόσυρση ακινήτων από την αγορά της μακροχρόνιας μίσθωσης προκειμένου να αξιοποιηθούν για τη βραχυχρόνια, το «πάγωμα» της οικοδομικής δραστηριότητας για περισσότερα από δέκα χρόνια (ουσιαστικά από το 2009 μέχρι και το 2018), αλλά και η απόσυρση ακινήτων από την αγορά λόγω χρεών, κατασχέσεων κ.λπ. Έτσι, το να επιστρέψουν ακίνητα από τη δεξαμενή των κλειστών είναι μια λύση που μπορεί να αποδώσει άμεσα, καθώς άλλα μέτρα, όπως η κοινωνική αντιπαροχή ή η κατασκευή νέων κτιρίων, απαιτούν χρόνο και -το κυριότερο- πολύ χρήμα λόγω και της αύξησης στο κόστος των οικοδομικών υλικών.
