Σε «τεκμήριο διαβίωσης» μετατρέπει η εφορία τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα κάθε οικογένειας στις περιπτώσεις που αυτά έχουν αποκτήσει κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους πενιχρά ποσά εισοδημάτων από τόκους καταθέσεων ή από περιστασιακή απασχόληση.
Η εφορία προσδιορίζει το ετήσιο εισόδημα κάθε ενηλίκου τέκνου με βάση το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ, δηλαδή δεν λαμβάνει υπόψη το πενιχρό πραγματικό εισόδημα του τέκνου.
Αυτό έχει ως συνέπεια το συνολικό ετήσιο εισόδημα της οικογένειας να προσαυξάνεται σημαντικά με το τεκμαρτό ποσό εισοδήματος των 3.000 ευρώ που «αντιστοιχεί» σε κάθε ενή- λικο τέκνο της με πενιχρό εισόδημα και εν τέλει η οικογένεια να χάνει σημαντικά ποσά οικογενειακών επιδομάτων και επιπλέον να χρεώνεται άδικα και με διπλάσια ποσά ΕΝΦΙΑ από αυτά που της αναλογούν.
Πρόκειται ουσιαστικά για μια φοροπαγίδα που λειτουργεί κάθε χρόνο κατά την υποβολή και εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και έχει ως συνέπεια χιλιάδες έγγαμοι φορολογούμενοι, οι οποίοι βαρύνονται με ένα ή περισσότερα τέκνα άνω των 18 ετών, να χάνουν δικαιώματα είσπραξης οικογενειακών επι- δομάτων από τον ΟΠΕΚΑ ή να εισπράττουν από τον ΟΠΕΚΑ οικογενειακά επιδόματα χαμηλό- τερα από αυτά που δικαιούνται στην πραγματικότητα.
Επιπλέον, η παγίδα αυτή της εφορίας έχει ως συνέπεια να πληρώνουν ΕΝΦΙΑ διπλάσιο από αυτόν που θα έπρεπε πραγματικά να χρεωθούν, λόγω απώλειας του δικαιώματος έκπτωσης 50% επί του συγκεκριμένου φόρου.
Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνεται και από απάντηση που έδωσε στη Βουλή ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης, σε ερώτηση της βουλευτού της Ν.Δ., Σέβης Βολουδάκη, ο οποίος σημειώνει ότι δεν ισχύει το τεκμήριο μόνο για τα παιδιά που δεν έχουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα οποιουδήποτε ύψους.
Η «παγίδα»
Ειδικότερα, η παγίδα κρύβεται πίσω από τη συνδυαστική εφαρμογή πέντε διαφορετικών διατάξεων του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ). Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές του ΚΦΕ:
1) Το συνολικό οικογενειακό εισόδημα προκύπτει από το άθροι- σμα όλων των φορολογουμένων και απαλλασσομένων επιμέρους εισοδημάτων των δύο συζύγων καθώς επίσης και των τέκνων, εφόσον αυτά υποβάλλουν δική τους φορολογική δήλωση.
2) Σε περίπτωση που τα δηλωθέντα ετήσια εισοδήματα των συζύγων ή και των τέκνων είναι μικρότερα από αυτά που προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης πε- ριουσιακών στοιχείων, τότε το συνολικό οικογενειακό εισόδημα προσδιορίζεται με βάση το άθροισμα των συγκεκριμένων τεκμηρίων.
3) Ως εξαρτώμενο τέκνο το οποίο θεωρείται ότι βαρύνει τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του λαμβάνεται υπόψη κάθε τέκνο, ανήλικο ή ενήλικο, το οποίο συνοικεί (διαμένει στην ίδια οικία) με τους γονείς του (ή έστω δια- μένει σε ενοικιαζόμενη οικία λόγω φοίτησης σε κάποιο ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ κ.λπ.), και έχει, κατά το εκάστοτε προηγούμενο έτος, ετήσιο εισόδημα μέχρι 3.000 ευρώ, πραγματικό ή προσδιοριζόμενο βάσει τεκμηρίων.
4) Υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι κάθε πολίτης ο οποίος κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ακόμη κι αν είναι εξαρτώμενο τέκνο, εφόσον κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους έχει αποκτήσει έστω και 0,01 ευρώ πραγματικό εισόδημα ή, ακόμη κι αν δεν έχει εισπράξει οποιουδήποτε ύψους πραγματι- κό εισόδημα, εφόσον βαρύνεται από κάποιο τεκμήριο διαβίωσης (π.χ. λόγω χρήσης κατοικίας, ΙΧ αυτοκινήτου κ.λπ.) ή και από κάποιο τεκμήριο απόκτησης περιουσιακού στοιχείου (π.χ. έχει πραγματοποιήσει κάποια δαπάνη αγοράς ακινήτου, Ι.Χ. αυτοκινήτου κ.λπ.) ή έχει στο όνομά του κάποια ατομική ή άλ- λου είδους επιχείρηση.
5) Κάθε φορολογούμενος που υποβάλλει δική του δήλωση φορολογίας εισοδήματος, αν έχει αποκτήσει πραγματικό εισόδημα από οποιανδήποτε πηγή, ύψους έστω και 0,01 ευρώ (π.χ. από τόκους καταθέσεων), ακόμη κι αν δεν βαρύνεται από κάποιο τεκμήριο διαβίωσης ή απόκτη- σης περιουσιακού στοιχείου, χρεώνεται από τη φορολογική διοίκηση, κατά την εκκαθάρι- ση της δήλωσης, με ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος.
Τι χάνουν
Συνέπεια των παραπάνω εξελίξεων είναι κάθε οικογένεια με ένα ή περισσότερα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα:
α) να χάνει το δικαίωμα είσπραξης του καταβαλλόμενου από τον ΟΠΕΚΑ επιδόματος στήριξης τέ- κνων, το οποίο χορηγείται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων: ● είτε επειδή το συνολικό εισόδη- μά της, εξαιτίας της προσμέτρη- σης και προσθήκης του τεκμαρ- τού εισοδήματος των 3.000 ευρώ καθενός ενηλίκου εξαρτώμενου τέκνου της, υπερβαίνει το κατά περίπτωση ισχύον εισοδηματικό όριο για τη χορήγηση του συγκε- κριμένου επιδόματος.
● είτε επειδή το τεκμαρτό εισόδημα του ενήλικου τέκνου υπερέβη, λόγω τεκμηρίου φοιτητικής κατοικίας, τα 3.000 ευρώ, καθώς τότε το τέκνο παύει να θεωρείται εξαρτώμενο και έτσι ο αριθμός των τέκνων για τα οποία η οικογένεια δικαιούται το επίδομα μειώνεται κατά 1 ή… μηδενίζεται, με αποτέλεσμα, στην μεν πρώτη περίπτωση να ισχύει σημαντικά χαμηλότερο εισοδηματικό όριο, στη δε δεύτερη να μην υπάρχει πλέον κανένα εξαρτώμενο τέκνο!
β) να χάνει το δικαίωμα είσπραξης και οποιουδήποτε άλλου κοινω- νικού επιδόματος χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια, για τον ίδιο με τον παραπάνω λόγο,
γ) εναλλακτικά, να εισπράττει από τον ΟΠΕΚΑ επίδομα τέκνων χαμη- λότερο από αυτό που δικαιούται, λόγω της ανόδου σε υψηλότερη εισοδηματική κλίμακα που μπο- ρεί να προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ κάθε ενήλικου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα
δ) να χάνει τη μερική ή την ολική απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), λόγω της ανόδου του συνολικού εισοδήματός της πάνω από το ισχύον κατά περίπτωση εισοδηματικό όριο το οποίο προβλέπει το άρθρο 7 του ν. 4223/2013, την οποία (άνοδο) έχει προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ κάθε ενηλίκου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα!
