«Χαμηλή πτήση» διαπιστώνεται στον ΕΦΚΑ για τη διαδικασία της παραγραφής, αφού είναι περιορισμένη η συμμετοχή των οφειλετών που προτιμούν να διαγράψουν το χρέος τους, χάνοντας όμως πολύτιμο χρόνο ασφάλισης.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που σε αποκλειστικότητα παρουσιάζει η «Ν», μετά από σχεδόν ένα έτος λειτουργίας της διαδικασίας, έχουν υποβληθεί μόλις 9.088 αιτήσεις. Από αυτές εγκρίθηκαν οι 4.788, άλλες 1.998 απορρίφθηκαν, ενώ υπάρχουν και 2.242 που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και πρέπει να ελεγχθούν ως προς την πληρότητά τους. Ουσιαστικά, για το 75% των αιτήσεων η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί, αλλά, ακόμα και έτσι, η συμμετοχή, μπροστά στο τεράστιο εύρος των οφειλετών, είναι ελάχιστη.
Υπενθυμίζεται ότι ο χρόνος της παραγραφής των χρεών προς τον ΕΦΚΑ ήταν 20 έτη και μειώθηκε σε 10 έτη το 2022 και αφορά μη μισθωτούς ασφαλισμένους με χρέη, που έχουν ενταχθεί στο μητρώο του ΚΕΑΟ.
Αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες θεωρούν ότι βασικός λόγος της περιορισμένης απήχησης που έχει το μέτρο είναι ότι οι περισσότεροι από τους οφειλέτες αντιλαμβάνονται στην πράξη πως εάν προχωρήσουν σε διαγραφή χρόνου ασφάλισης, για να γλιτώσουν από το δυσβάσταχτο χρέος
τους, τότε δεν συγκεντρώνουν τα απαραίτητα ένσημα που απαιτούνται ώστε να συνταξιοδοτηθούν.
Μπροστά στον ορατό κίνδυνο να αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη, προτιμούν να συνεχίσουν να έχουν χρέος προς τον ΕΦΚΑ και
ψάχνουν άλλους τρόπους αποπληρωμής του, όχι όμως την παραγραφή. Παράλληλα, διαπιστώνεται στην πράξη ότι τα διακοπτικά μέσα, που
λάμβαναν κατά τα προηγούμενα έτη οι αρμόδιες υπηρεσίες, τώρα στέκονται εμπόδιο στην παραγραφή των οφειλών των μη μισθωτών
ασφαλισμένων. Ειδικά για οφειλέτες που κατέχουν επιχείρηση, το πρώην ΙΚΑ ακολουθούσε με ευλάβεια τη συγκεκριμένη διαδικασία έναντι του νομικού προσώπου που είχε δημιουργήσει χρέος λόγω μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.
Ποιους αφορά η παραγραφή
Σε κάθε περίπτωση, η παραγραφή αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών (εργοδότες, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους και αγρότες). Το χρονικό διάστημα της δεκαετούς παραγραφής ξεκινάει να μετράει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους από εκείνο που παρασχέθηκε η ασφαλιστέα υπηρεσία ή εργασία. Ειδικά για αντίστοιχες απαιτήσεις που έχουν δημιουργηθεί ή θα δημιουργηθούν για ασφαλιστέα υπηρεσία ή εργασία μετά την 1η.1.2026, ο χρόνος παραγραφής των όποιων οφειλών προκύψουν θα είναι πενταετής.
Οι οφειλέτες όμως θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η παραγραφή αφορά τη διαγραφή χρεών που δεν έχουν αναζητηθεί (βεβαιωθεί) κατά τη διάρκεια της 10ετίας που προηγήθηκε. Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι, πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορούν να υποβάλλουν κανονικά τις οφειλές τους για να
αναγνωρίσουν τον ασφαλιστικό χρόνο για το χρονικό διάστημα που παραγράφηκε.
Εάν υπάρχουν οφειλέτες που είχαν χρέη προς το ΚΕΑΟ πέραν της δεκαετίας και τα είχαν ρυθμίσει, τότε μπορούν με αίτησή τους να τακτοποιήσουν τη διαφορά που προκύπτει από την περίοδο της παραγραφής που θα επιλέξουν. Το όποιο ποσό παραγράφηκε θα αφαιρείται από τη ρύθμιση που
είχαν κάνει οι οφειλέτες αυτής της κατηγορίας. Εάν υπάρξει ποσό που έχει ήδη καταβληθεί, θα χρησιμοποιείται λογιστικά για να καλύψει ένα μέρος από την όποια υπόλοιπη οφειλή υπάρχει.
Όλα αυτά, ενώ για το 2023, εκτός της παραγραφής που κινήθηκε σε «ρηχά νερά», το ΚΕΑΟ έκανε νέο ρεκόρ εισπράξεων. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών κατάφερε κατά το προηγούμενο έτος να εισφέρει έσοδα στον ΕΦΚΑ ύψους 1,75 δισ. ευρώ, ποσό υψηλότερο από κάθε άλλη χρονιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ξεπεράστηκε και η αμέσως επόμενη επίδοση, που είχε γίνει ένα χρόνο νωρίτερα, το 2022, και ήταν της τάξης του 1,71 δισ. ευρώ.
Μόνο που τότε είχαν εισπραχθεί και χρέη από το 2021, τα οποία, λόγω πανδημίας, είχαν «παγώσει». Άρα, η περσινή επίδοση του 1,75 δισ. ευρώ συνιστά ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία για τις υπηρεσίες του ΚΕΑΟ, που, παρά την υποστελέχωση, έχουν να διαχειριστούν και ένα δυσθεώρητο
συνολικό χρέος προς την Κοινωνική Ασφάλιση, το οποίο ανήλθε το γ’ τρίμηνο του 2023 στα 47,16 δισ. ευρώ.
Η δεκαετία
Υπενθυμίζεται ότι η εφαρμογή της δεκαετούς παραγραφής θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4997/2022, που ισχύει από τις 25 Νοεμβρίου 2022, κατ’ εφαρμογή σχετικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Η δεκαετία για την παραγραφή των αξιώσεων του ΕΦΚΑ αρχίζει να μετρά όχι από την ημερομηνία γένεσης του χρέους, αλλά από την ημερομηνία της τελευταίας ειδοποίησης που έστειλε το ΚΕΑΟ ή το ασφαλιστικό ταμείο.
Σε κάθε περίπτωση που εντοπίζονται οφειλές εντός της 10ετίας (μη παραγεγραμμένες) βεβαιώνονται άμεσα στο ΚΕΑΟ με άμεση κοινοποίηση της
Πράξης Βεβαίωσης Οφειλής (ΠΒΟ) στον οφειλέτη, ώστε να διακοπεί η παραγραφή τους σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Πιο αναλυτικά, όπως τονίστηκε και σε σχετικό γενικό έγγραφο του ΚΕΑΟ, ισχύουν τα εξής:
- Οφειλές από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές και πάσης φύσεως πρόσθετα τέλη, τόκοι, προσαυξήσεις, πρόστιμα και επιβαρύνσεις, καθώς και λοιπά ποσά που συνεισπράττονται με αυτές, από 12/5/2016 υπόκεινται σε 10ετή παραγραφή που αρχίζει από την πρώτη
ημέρα του επόμενου έτους εκείνου εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία. - Σε περίπτωση που η παραγραφή της οφειλής έχει διακοπεί λόγω διακοπτικού γεγονότος (π.χ. ρύθμιση), αρχίζει νέα δεκαετής παραγραφή που ξεκινά από την επόμενη μέρα του διακοπτικού γεγονότος. Επισημαίνεται ότι η βεβαίωση οφειλόμενων εισφορών στο ΚΕΑΟ λαμβάνεται ως διακοπτικό της παραγραφής γεγονός μόνο εφόσον έχει κοινοποιηθεί, με την εκάστοτε προβλεπόμενη διαδικασία, η εκδοθείσα πράξη βεβαίωσης στον οφειλέτη.
