Ανατιμήσεις που άγγιξαν έως και το 31,6% πραγματοποιήθηκαν στο ράφι κατά την περσινή χρονιά, με 29 από τις top 40 κατηγορίες βασικών καταναλωτικών προϊόντων σε αξία που μπαίνουν στο εγχώριο καλάθι να εμφανίζουν αύξηση πέραν του 7%.
Με βάση τα στοιχεία της Circana που παρουσιάζει σήμερα η «Ν», στις 40 κατηγορίες που αφορούν περίπου το 60% της συνολικής αξίας πωλήσεων όλης της κατηγορίας βασικών καταναλωτικών προϊόντων (FMCG) η εικόνα στο ενδεκάμηνο 2023 εμφανίζει πολλές ταχύτητες ανατιμήσεων, οι μεγαλύτερες των οποίων πραγματοποιήθηκαν στους κωδικούς ιδιωτικής ετικέτας.
Στη συνολική εικόνα του καλαθιού, δηλαδή και στα επώνυμα προϊόντα και σε αυτά της ιδιωτικής ετικέτας, στην πρώτη «δεκάδα» των πρωταγωνιστών των ανατιμήσεων φιγουράρουν: οι τοματοχυμοί, το ελαιόλαδο, τα μωρομάντιλα, το παγωτό, τα αναψυκτικά, τα σαμπουάν, το χαρτί κουζίνας, το κατεψυγμένο κρέας, τα απορρυπαντικά ρούχων και τα πατατάκια.
Το εύρος των ανατιμήσεων σε αυτά τα δέκα προϊόντα διαμορφώνεται από το 9,8% έως το 21%, ωστόσο και στις κατηγορίες που ακολουθούν -όπως αυγά, γκοφρέτες, ελληνικός καφές, χυμοί, έτοιμες σαλάτες, δημητριακά πρωινού- οι αυξήσεις κινούνται πάνω από το 9%.
Τις ηπιότερες ανατιμήσεις, της τάξεως του 1% με 3%, εμφανίζουν το συσκευασμένο ψωμί, τα μακαρόνια, οι μπίρες και το εμφιαλωμένο νερό, ενώ όλες οι άλλες κατηγορίες παρουσιάζουν ρυθμό αύξησης από περίπου 5% (4,8% το κρασί) και πάνω.
Ιδιωτική ετικέτα
Τα δεδομένα διαφοροποιούνται σημαντικά όταν η σύγκριση τιμής γίνεται αποκλειστικά μεταξύ επώνυμων κωδικών ή μεταξύ των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Circana, στην κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας ο ρυθμός αύξησης τιμών είναι σχεδόν διπλάσιος, αν όχι και μεγαλύτερος, σε σχέση με τα επώνυμα στην πλειονότητα των 40 κατηγοριών.
Ενδεικτικά αναφέρεται το ελαιόλαδο, το οποίο εμφανίζει αύξηση 31,6% στους private label κωδικούς και 12,75% στους επώνυμους.
Αντίστοιχα στο λευκό γάλα η ανατίμηση στα επώνυμα σήμα- τα διαμορφώθηκε στο 6,2%, ενώ στα PL στο 14%.
Το PL γιαούρτι ανατιμήθηκε κατά 12%, ενώ το επώνυμο κατά 5%, τα PL κατεψυγμένα λαχανικά κατά 12,9%, όταν στα αντίστοιχα επώνυμα η αύξηση διαμορφώθηκε στο 5%.
Στα μωρομάντιλα η ανατίμηση στα επώνυμα διαμορφώθηκε στο 16,2%, ενώ στην ιδιωτική ετικέτα η ίδια κατηγορία αύξησε την τιμή της κατά 20,9%.
Η μεγαλύτερη ανατίμηση στα PL άγγιξε το 31,6%, ενώ στα επώνυμα το 21%.
Παρ’ όλα αυτά η απόσταση τιμής που χωρίζει τα PL με τα επώνυμα παραμένει μεγάλη και σε κάποιες κατηγορίες η ιδιωτική ετικέτα, παρά τις ανατιμήσεις, εμφανίζεται φθηνότερη έως και 30% σε σχέση με τα επώνυμα. Το γεγονός αυτό καθιστά την κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας στις κερδισμένες του 2023, καθώς, όπως προκύπτει από τις επίσημες μετρήσεις, σε ένα έντονα πληθωριστικό περιβάλλον το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, από 25,8% που ήταν στο τέλος του 2022, έφτασε το 26,3% το 2023.
Υποτίμηση
Σε ό,τι αφορά τις περιπτώσεις όπου καταγράφηκε υποτίμηση, η μόνη κατηγορία που εμφάνισε υποχώρηση τιμής τόσο στα PL όσο και στα επώνυμα είναι το σπορέλαιο, κατά 6,8% και 16,4% αντίστοιχα. Ωστόσο, οριακή υποχώρηση τιμής κατέγραψαν και τα επώνυμα ζυμαρικά κατά 0,4%, και το συσκευασμένο ψωμί κατά 0,5%, όταν οι κωδικοί ιδιωτικής ετικέτας στις ίδιες κατηγορίες κατέγραψαν αύξηση 7,5% και 7,7% αντίστοιχα.
Νέες αυξήσεις στις εγχώριες τιμές με ρυθμό υψηλότερο από την υπόλοιπη Ευρώπη
Τα στοιχεία των εταιρειών ερευνών τοποθετούν τη μεσοσταθμική ανατίμηση στο εγχώριο καλάθι του σούπερ μάρκετ στο 9% για την περσινή χρονιά και δη στην κατηγορία των τροφίμων, επίδοση που κινείται κόντρα με την πορεία που κατέγραψε το 2023 ο δείκτης του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών που αποτυπώνει τις τιμές των τροφίμων παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον FAO, ο δείκτης βρέθηκε κατά μέσο όρο στις 118,5 μονάδες τον τελευταίο μήνα του 2023, όντας μειωμένος κατά 1,5% από τον Νοέμβριο και κατά 10,1% από τον Δεκέμβριο του 2022.
Τα μηνύματα για την πορεία του Ιανουαρίου δεν υποδεικνύουν σημαντική αποκλιμάκωση στον ρυθμό των ανατιμήσεων, παρά το γεγονός ότι η αγορά υποστηρίζει ότι φέτος θα ξεκινήσει η εξισορρόπηση στο εγχώριο καλάθι. Ο βαρύς απολογισμός της δαπάνης του σούπερ μάρκετ την περσινή χρονιά καθιστά τον αγώνα των συναρμόδιων υπουργείων για την αποκλιμάκωση των τιμών, ειδικά στα είδη που καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις, μακρύ και δύσκολο.
Νέοι τιμοκατάλογοι με +6%
Ενδιαφέρον έχει να επισημανθεί ότι ο ρυθμός ανατιμήσεων στην Ελλάδα στο πρώτο μισό της περσινής χρονιάς ήταν χαμηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ενώ από το δεύτερο εξάμηνο του 2023 το κλίμα γύρισε και οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα ξεπέρασαν τον μέσο όρο των αγορών της Ευρωζώνης. Η εξέλιξη αυτή υποδεικνύει ότι αν στην εξίσωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων λιανικής και των προμηθευτών προστεθούν και νέες αυξημένες τιμές ενέργειας, τότε οι νέες ανατιμήσεις θα αποτελέσουν μονόδρομο για την αγορά.
Ήδη, παρά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις που αναζητούν τη χρυσή τομή μέσα από το πάγωμα των προσφορών και τη μετακύλιση της όποιας προωθητικής πολιτικής στις τελικές τιμές, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι νέοι τιμοκατάλογοι χονδρικής για μια διευρυμένη γκάμα κωδικών του σούπερ μάρκετ περιλαμβάνουν μεσοσταθμικές ανατιμήσεις της τάξεως του 6%, οι οποίες θα περάσουν στο ράφι μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου.
Μένει να φανεί εάν το μέτρο για τρίμηνο πάγωμα των προσφορών θα καταφέρει να συγκρατήσει το ανατιμητικό «τσουνάμι» ή εάν θα επιβεβαιωθούν οι Κασσάνδρες που αναφέρουν ότι το πραγματικό αποτύπωμα των νέων παρεμβάσεων θα είναι μικρό για τον καταναλωτή.
