Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας έχουν βελτιωθεί αισθητά, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει το ΔΝΤ στην έκθεσή του για τη χώρα μας. Ύστερα μια δεκαετία στασιμότητας των εισοδημάτων, υψηλής ανεργίας και χαμηλών επενδύσεων εν μέσω μεγάλης απομόχλευσης, σήμερα το πραγματικό ΑΕΠ μεγεθύνεται σημαντικά χάρη στην κυκλική ανάκαμψη της τουριστικής ζήτησης και της επανέναρξης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σημαντικό στήριγμα προσφέρει και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η ισχυρή ανάπτυξη και ο υψηλός πληθωρισμός έχουν μειώσει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κάτω από το προ πανδημίας επίπεδο με περιορισμένους κινδύνους για την αποπληρωμή του μεσοπρόθεσμα λόγω της ευνοϊκής δομής του. Ωστόσο, παρά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και τη βελτίωση των τραπεζικών ισολογισμών, η οικονομία αντιμετωπίζει μακροοικονομικές προκλήσεις εν μέσω σημαντικής αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής, επίμονου δομικού πληθωρισμού και αύξησης των τιμών των ακινήτων. Οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που προκύπτουν από τις χαμηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και το ακόμα χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, καθώς και οι αυξανόμενοι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή επιβαρύνουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.
Τα μακροοικονομικά μεγέθη
Το ΔΝΤ «βλέπει» ρυθμούς ανάπτυξης 2,1% το 2024 ύστερα από ανάπτυξη 2,3% το 2023. Η ιδιωτική κατανάλωση θα υποστηριχθεί από την αύξηση των πραγματικών μισθών ενώ οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να επεκτείνονται χάρη και στους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να υποχωρήσει στο 2,8% φέτος και στο 2% έως το τέλος του 2025, με τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές καταναλωτή να εκτονώνονται μόνο σταδιακά, παρά τη συνεχιζόμενη ομαλοποίηση των τιμών ενέργειας και των τροφίμων. Όσο για την ανεργία, προβλέπεται περαιτέρω πτώση της στο 9,2%.
Τα εύσημα για το τραπεζικό σύστημα
Το τραπεζικό σύστημα παρέμεινε ανθεκτικό, υποστηριζόμενο από την ενίσχυση του ισολογισμού. Η ποιότητα του ενεργητικού βελτιώθηκε περαιτέρω με τον δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων να μειώνεται κάτω από το 5% για τις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Τα υψηλότερα καθαρά περιθώρια επιτοκίου συνέβαλαν στην ισχυρή ανάκαμψη των τραπεζικών κερδών και την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας. Το τραπεζικό σύστημα διατηρεί επίσης αρκετά μεγάλο αποθέματα ρευστότητας παρά τις σημαντικές αποπληρωμές των δανείων της ΕΚΤ (TLTRO).
Οι κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι είναι πιο ισορροπημένοι για την ανάπτυξη, αλλά είναι ενισχυμένοι για τον πληθωρισμό. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και μία πιθανή όξυνση ή επέκταση της σύγκρουσης στη Γάζα και το Ισραήλ θα μπορούσαν να διαταράξουν το εμπόριο και να πυροδοτήσουν νέα αύξηση στο κόστος ενέργειας και τροφίμων, καθώς και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη.
Αντίθετα, η επιτάχυνση φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, σε συνδυασμό με ισχυρότερες από τις αναμενόμενες αντιδράσεις της αγοράς στην
πρόσφατη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης.
Οι προτάσεις
• Δημοσιονομική σταθεροποίηση φιλική προς την ανάπτυξη. Η διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος μεσοπρόθεσμα θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση της βιωσιμότητας του χρέους, περιορίζοντας παράλληλα την πρόσθετη πίεση στον πληθωρισμό. Για μία πιο «πράσινη» και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να δίνει έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων
επενδύσεων και τις κοινωνικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση, παρέχοντας παράλληλα στοχευμένη υποστήριξη σε ευάλωτα νοικοκυριά.
• Ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η παρακολούθηση των κινδύνων που σχετίζονται με
την αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων σταθερού εισοδήματος, η ρευστότητα και τα πιστωτικά ανοίγματα θα πρέπει να ενισχυθούν. Επέκταση της μακροπροληπτικής εργαλειοθήκης με την προσθήκη ενός αντικυκλικού κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας και μέτρα με βάση τους δανειολήπτες θα βοηθούσαν στην ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν προσωρινά αυξημένα τραπεζικά κέρδη
δημιουργία κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας και βελτίωση της ποιότητας του κεφαλαίου.
• Μεταρρυθμίσεις. Η ταχεία υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα βοηθούσε στην αύξηση της παραγωγικότητας υποστηρίζοντας την ψηφιακή μετάβαση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Ο εξορθολογισμός των κανονισμών θα βελτίωνε τον δυναμισμό των επιχειρήσεων και την κατανομή των πόρων. Συνεχείς μεταρρυθμίσεις απαιτούνται στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και την αντιμετώπιση των εμποδίων για τον ανταγωνισμό, ώστε να ξεκλειδώσουν υψηλότερες ιδιωτικές επενδύσεις και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα.
