Πάνω από 114.000 χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι, ανάπηροι, τρίτεκνοι και πολύτεκνοι με χαμηλά εισοδήματα έχασαν φέτος τις απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ, τις οποίες ελάμβαναν τα προηγούμενα χρόνια.
Οι φορολογούμενοι αυτοί προστίθενται σε χιλιάδες άλλους οικονομικά αδύναμους πολίτες, οι οποίοι τα πέντε τελευταία χρόνια έχουν χάσει τη μερική ή ολική απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων, αν και κανονικά τη δικαιούνταν. Συνολικά, από το 2018 έως το 2023 οι φορολογούμενοι που έχασαν τις απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ ανήλθαν σε περίπου 220.000.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), τα οποία παρουσιάζει σήμερα η «Ν» και προέρχονται από τους τόμους των φοροαπαλλαγών που έχουν κατατεθεί στη Βουλή μαζί με τους κρατικούς προϋπολογισμούς των έξι τελευταίων ετών, το πλήθος των φορολογουμένων που έλαβαν απαλλαγή από το 50% του ΕΝΦΙΑ, λόγω χαμηλών εισοδημάτων, περιορίστηκε φέτος σε 1.136.540, από 1.246.203 το 2022, δηλαδή μειώθηκε κατά 109.663 φυσικά πρόσωπα, ενώ το πλήθος των τριτέκνων, πολυτέκνων και αναπήρων φορολογουμένων που έλαβαν πλήρη απαλλαγή από τον συγκεκριμένο φόρο, λόγω χαμηλών εισοδημάτων, μειώθηκε φέτος κατά 4.640 φυσικά πρόσωπα, από 62.175 το 2022 σε 57.535 το 2023.
Συνολικά, δηλαδή, οι φορολογούμενοι με χαμηλά εισοδήματα που έχασαν φέτος τις απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ ανήλθαν σε 114.303. Επιπλέον, βάσει των στοιχείων από τους τόμους των φοροαπαλλαγών, από το 2018 μέχρι φέτος ο αριθμός των μερικώς ή ολικώς απαλλαγέντων από τον ΕΝΦΙΑ έχει περιοριστεί σημαντικά, κατά 220.150 φυσικά πρόσωπα, δεδομένου ότι το 2018 ανερχόταν σε 1.414.225, ενώ φέτος έφθασε συνολικά στο 1.194.075.
Ο προσδιορισμός
Ο λόγος που όλοι αυτοί οι πολίτες έχουν χάσει τις απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ και καλούνται να πληρώσουν ολόκληρο το ποσό του φόρου που αναλογεί στην ακίνητη περιουσία τους είναι ότι κατά τη διαδικασία υπολογισμού και εκκαθάρισης του ΕΝΦΙΑ του 2023, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν οι φορολογούμενοι πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να λάβουν τις απαλλαγές, ακολουθήθηκε η εξής διαδικασία προσδιορισμού του ετησίου φορολογητέου εισοδήματος: Συμπεριελήφθησαν στο συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάθε φορολογούμενου, το οποίο λαμβάνεται υπόψη για να διαπιστωθεί εάν αυτός είναι δικαιούχος μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ, ακόμη και εισοδήματα τα οποία είναι έκτακτα και μη επαναλαμβανόμενα, όπως οι αποζημιώσεις απολύσεων, καθώς επίσης και ποσά κοινωνικών παροχών, όπως είναι τα επιδόματα τέκνων, οι μισθοί, οι συντάξεις, η πάγια αντιμισθία ολικά τυφλών και κινητικά αναπήρων σε ποσοστό άνω του 80% κ.λπ., τα οποία χορηγούνται σε οικονομικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, δεν φορολογούνται και καταβάλλονται για την κάλυψη των υπέρογκων απαιτούμενων εξόδων για είδη πρώτης ανάγκης.
Συνυπολογίστηκαν, επίσης, τα επιδόματα ανεργίας, η διατροφή που δίδεται στην πρώην σύζυγο ή στον πρώην σύζυγο λόγω διαζυγίου, καθώς και πλήθος άλλων ποσών και παροχών ειδικού σκοπού που φοροαπαλλάσσονται ή δεν υπόκεινται στους γενικούς κανόνες φορολογίας εισοδήματος.
Όλα αυτά τα ποσά προστέθηκαν στα λοιπά -δηλωθέντα- εισοδήματα των φορολογουμένων τα οποία υπόκεινται κανονικά σε φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς, δηλαδή στους μισθούς, τις συντάξεις, τα ενοίκια, τα κέρδη από επιχειρήσεις, τους τόκους καταθέσεων κ.λπ.
Στη συνέχεια, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, προστέθηκε στο άθροισμα που προέκυψε και τυχόν επιπλέον διαφορά εισοδήματος λόγω υψηλών τεκμηρίων διαβίωσης.
Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις φτωχών οικογενειών τα συνολικά ποσά «καθαρού ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος» φούσκωσαν υπέρμετρα, σε εξωπραγματικά επίπεδα, και ξεπέρασαν τα σχετικά χαμηλά όρια ετησίου οικογενειακού εισοδήματος που έχουν τεθεί ως προϋποθέσεις για τη χορήγηση των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού της χώρας.
Το τελικό αποτέλεσμα ήταν να κληθούν να πληρώσουν ολόκληρο το ποσό του ΕΝΦΙΑ χιλιάδες Έλληνες πολίτες με χαμηλά πραγματικά εισοδήματα.
Ποιοι δικαιούνται απαλλαγή
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για την επιβολή του ΕΝΦΙΑ:
- Δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του φόρου είναι κάθε φορολογούμενος του οποίου το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση, η οποία υποβλήθηκε τελευταία πριν από την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ, δεν έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
- Στις οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν ανάπηρα άτομα κατά ποσοστά 80% και άνω χορηγείται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ εφόσον το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση, η οποία υποβλήθηκε τελευταία πριν από την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ, δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
Tα κριτήρια υπολογισμού του φόρου
Στο συνολικό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα κάθε φορολογούμενου, το οποίο ελήφθη υπόψη για να κριθεί εάν δικαιούται ή όχι μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ, συμπεριελήφθησαν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα ποσά εισοδημάτων του έτους 2021, που είτε απαλλάχθηκαν πλήρως από τον φόρο εισοδήματος είτε φορολογήθηκαν αυτοτελώς κατά την καταβολή τους:
1. Η διατροφή συζύγου και τέκνων.
2. Τα επιδόματα ανεργίας.
3. Οι συντάξεις των αναπήρων πολέμου ή των θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
4. Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.
5. Τα επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
6. Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11/10/2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.
7. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
8. Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
9. Οι «πράσινες» και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες.
10. Οι λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις.
11. Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
12. Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.
13. Η αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.
14. Το επίδομα παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018, το οποίο καταβάλλεται από τον ΟΠΕΚΑ.
15. Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
16. Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, του ΓΕΝΕ και του ΕΤΑΠΜΜΕ
