Οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί σημαντικά με το ΑΕΠ να αυξάνεται και το χρέος μειώνεται, επιστρέφοντας στα προ πανδημίας επίπεδα, αναφέρει το ΔΝΤ στην έκθεση που συντάσσει για την Ελλάδα βάση του Άρθρου 4 του καταστατικού του.
Παρά τα θετικά, το Ταμείο προχωρά σε συστάσεις για τη δημιουργία ενός μείγματος πολιτικής που συνδυάζει τη δημοσιονομική σταθερότητα με την ανάπτυξη. Μάλιστα δεν παραλείπει να αναφερθεί στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «οι συνεχείς προσπάθειες για την προώθηση των ψηφιακών συναλλαγών και τον εξορθολογισμό των φορολογικών κινήτρων θα βελτιωθούν την αποτελεσματικότητα της είσπραξης εσόδων». Παράλληλα, ζητά περιορισμό των μισθολογικών διεκδικήσεων τόσο στο Δημόσιο όσο και στους συνταξιούχους. Όσον αφορά το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, το ΔΝΤ σημειώνει ότι παρέμεινε ανθεκτικό.
Παρόλα αυτά, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία είναι «η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, ο επίμονος δομικός πληθωρισμός και η ανοδική πορεία των τιμών στα ακίνητα». Στους κινδύνους για τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας περιλαμβάνονται με βάση το Ταμείο, οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που προκύπτουν από τις χαμηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και το ακόμη χαμηλό επίπεδο επενδύσεων. Η επίτευξη υψηλότερης και πιο πράσινης ανάπτυξης και η διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας με παράλληλη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας απαιτεί το σωστό μείγμα πολιτικών με στόχο τη συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων υπέρ της ανάπτυξης, αναφέρει το ΔΝΤ.
Με βάση την έκθεση του Ταμείου, η ιδιωτική κατανάλωση ενισχύθηκε λόγω της αύξησης των πραγματικών μισθών και της σταδιακής μείωσης των πλεοναζουσών αποταμιεύσεων των νοικοκυριών λόγω πανδημίας. Η αύξηση των σταθερών επενδύσεων παρέμεινε ισχυρή οδηγούμενη και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αλλά και το 3ο τρίμηνο η δυναμική της ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε παρά τη σειρά φυσικών καταστροφών (καύσωνες, πυρκαγιές και πλημμύρες). Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 10% τον Σεπτέμβριο, που αποτελεί χαμηλό μιας δεκαετίας. Ο δομικός και ο βασικός πληθωρισμός επιβραδύνθηκαν στο 3,8% και 3,6%, αντίστοιχα, τον Οκτώβριο λόγω της ομαλοποίησης των τιμών της ενέργειας και των επιδράσεων βάσης, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλά επίπεδα εν μέσω της σύσφιξης της αγοράς εργασίας.
Το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί δυναμικά κατά 2,5% και 2% το 2023 και το 2024, αντιστοίχως, πριν μετριαστούν μεσοπρόθεσμα. Η ιδιωτική κατανάλωση θα υποστηριχθεί από τη θετική αύξηση των πραγματικών μισθών, ενώ η επενδυτική δραστηριότητα θα συνεχίσει να επεκτείνεται μέσα από την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NRRP).
Ωστόσο, μετά τη λήξη της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης το 2026 το ΑΕΠ προβλέπεται να συγκρατηθεί στο 1,25% κατά μέσο όρο. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να φτάσει το 2% έως το τέλος του 2025 λόγω των πιέσεων στον δομικό πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός θα εκτονωθεί σταδιακά παρά τη συνεχιζόμενη ομαλοποίηση των τιμών σε τρόφιμα και καύσιμα.
Οι κίνδυνοι είναι πιο ισορροπημένοι για την ανάπτυξη, αλλά κλίνουν προς τα πάνω για τον πληθωρισμό. Η κλιμάκωση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να διαταράξουν το εμπόριο και να πυροδοτήσουν πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη. Η υψηλότερη από την αναμενόμενη εμμονή στον πληθωρισμό της ευρωζώνης και τα υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιτόκια θα επιβαρύνουν περιφερειακή και εγχώρια ζήτηση. Τα πιο συχνά ακραία κλιματικά φαινόμενα θα μπορούσαν να διαταράξουν τον τουρισμό και τις συνολικές δραστηριότητες.
Αντίθετα, η επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, σε συνδυασμό με ισχυρότερες από τις αναμενόμενες αντιδράσεις της αγοράς στην αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να παραμείνει υψηλός ως αποτέλεσμα κραδασμών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες καθώς και οι εγχώριες πιέσεις από τις πρόσφατες και αναμενόμενες αυξήσεις μισθών και συντάξεων.
Η φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω το δημόσιο χρέος αειφορίας, υποστηρίζοντας παράλληλα τη χωρίς αποκλεισμούς και πράσινη ανάπτυξη. Με πολύ υψηλό ακόμη χρέος, συνεχίστηκε η δημοσιονομική εξυγίανση με το πρωτογενές πλεόνασμα να αυξάνεται στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, από το προβλεπόμενο 1,1% το 2023, θα συμβάλει περαιτέρω στη μείωση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ περιορίζοντας την πρόσθετη πίεση στον πληθωρισμό. Εν μέσω ισχυρής αύξησης των εσόδων, η διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος σε περίπου 2%/ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, θα βελτίωνε περαιτέρω τη βιωσιμότητα του χρέους, παρέχοντας παράλληλα πρόσθετο χώρο για δημόσιες επενδύσεις και κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες. Αυτό θα συνέβαλε στον περιορισμό του επενδυτικού κενού ενώ διατηρείται η πτωτική πορεία του λόγου του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Η συγκράτηση των πιέσεων στις δαπάνες είναι κρίσιμη για τη διατήρηση του δημοσιονομικού χώρου για σημαντικές κοινωνικές και κεφαλαιουχικές δαπάνες. Οι πιέσεις δαπανών θα πρέπει να αντιστέκονται χωρίς διακριτική ευχέρεια τομείς όπως οι μισθοί και οι συντάξεις του δημόσιου τομέα, που εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση μεταξύ των χωρών. Αντίθετα, οι επενδυτικές ανάγκες είναι μεγάλες, μεταξύ άλλων για πράσινο και ψηφιακό μετάβαση. Κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες όπως στοχευμένες κοινωνικές μεταβιβάσεις, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση θα πρέπει να προστατεύονται ή να επεκταθούν για περισσότερο χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Συνεχείς προσπάθειες για την ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής ασφάλειας, μεταξύ άλλων μέσω μιας ενιαίας πύλης για παροχές, θα προστατεύει καλύτερα τους ευάλωτους. «Οι συνεχείς προσπάθειες των αρχών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγή, συμπεριλαμβανομένων των στοχευμένων μεταρρυθμίσεων για τους αυτοαπασχολούμενους, είναι σημαντικές και ευπρόσδεκτες. Οι συνεχείς προσπάθειες για την προώθηση των ψηφιακών συναλλαγών και τον εξορθολογισμό των φορολογικών κινήτρων θα βελτιωθούν την αποτελεσματικότητα της είσπραξης εσόδων».
Εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για μεγαλύτερη και πιο πράσινη ανάπτυξη
Το Ταμείο τάσσεται υπέρ της επιτάχυνσης των ρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη των επιχειρήσεων, διασφάλιση υψηλότερης συμμετοχής στην εργασία και καλύτερου ειδικευμένου εργατικού δυναμικού αλλά και ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων του δικαστικού συστήματος και των εξωδικαστικών διαδικασιών.
Παράλληλα, όπως σημειώνεται, δεδομένης της κυριαρχίας των ορυκτών καυσίμων στην ενέργεια, μια ισχυρή εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής των αρχών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τον εξορθολογισμό της πλαίσιο αδειοδότησης για νέες επενδύσεις και καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, θα επιτάχυνε την πρόοδο ενώ θα ενίσχυε την ενεργειακή ασφάλεια. «Οι αρχές θα πρέπει να εξετάσουν αύξηση του φόρου άνθρακα (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των τελών) σε τομείς εκτός ΣΕΔΕ, όπως οι μεταφορές σε περαιτέρω κίνητρα για ταχεία και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση, καθώς η τιμή της ενέργειας συνεχίζει να ομαλοποιείται».
Τα όσα επισημαίνει το ΔΝΤ στην έκθεσή του, θα συζητηθούν εκτενώς και στο Οικονομικό – Επιχειρηματικό Συνέδριο της Ναυτεμπορικής με τίτλο «Ανα- βαθμίζοντας την Ελλάδα», που θα λάβει χώρα την επόμενη Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τη σελίδα του Συνεδρίου.
