Από τις Συμπληγάδες του πληθωρισμού, της μειωμένης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, των τεράστιων αυξήσεων σε βασικά είδη διαβίωσης, των ολιγοπωλίων σε κύριους κλάδους της οικονομίας, του νέου νόμου περί εκπτώσεων και της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, περνά η φετινή Black Friday, 24 Νοεμβρίου 2023.
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις των εμπόρων, ο φετινός θεσμός φαντάζει ως ο δυσκολότερος αναφορικά με την επίτευξη των εμπορικών στόχων σε σύγκριση με όλες τις αντίστοιχες προηγούμενες Black Friday, από το 2016, χρονιά έναρξης του θεσμού στην Ελλάδα. Για αυτό και φέτος είναι η πρώτη χρονιά που το νήμα των προσφορών εν όψει της Μαύρης Παρασκευής έκοψαν ορισμένες εμπορικές επιχειρήσεις πολύ νωρίτερα, στις αρχές του τρέχοντος μηνός, σε σύγκριση με άλλες χρονιές.
Εμπόριο: Οι ημερομηνίες για Black Friday και Cyber Monday – Ποιοι κλάδοι πρωτοπορούν στην «μάχη»
Όπως τονίζουν οι γνώστες του χώρου στη «Ν» από σήμερα Δευτέρα 7/11/2023 αναμένεται να ακολουθήσουν πολλοί περισσότεροι και για αυτό ο Νοέμβριος ονομάζεται πλέον μήνας Black Friday, με στόχο την όσο το δυνατόν νωρίτερα αφύπνιση του καταναλωτικού αισθήματος, την προσέλκυση όσο το δυνατόν περισσότερων πελατών και κατ’ επέκταση την απόκτηση μεριδίων αγοράς ώστε να προστεθούν σε εκείνα της εορταστικής περιόδου που ακολουθεί, προκειμένου να γραφτούν έσοδα στο ταμείο. Εξαιτίας και του νέου νόμου των εκπτώσεων φέτος δεν αναμένεται να υπάρχουν οριζόντιες εκπτώσεις αλλά επιλεκτικοί κωδικοί θα διατεθούν με υψηλό ποσοστό έκπτωσης ίσως μέχρι και 70%, ενώ θα υπάρξουν και άλλου είδους κίνητρα αγορών.
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας διά των εκπροσώπων του εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία για την εμπορική κίνηση και σημειώνει πως «ο καταναλωτής είναι πολύ πιεσμένος με περιορισμένο το διαθέσιμο εισόδημα το οποίο και καταναλώνει κυρίως στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης. Ωστόσο, οι εμπορικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, προετοιμάζονται να προσφέρουν τις καλύτερες τιμές ώστε να ενισχύσουν τα ταμεία τους και να προχωρήσουν προς τη χριστουγεννιάτικη περίοδο που αποτελεί και την πιο κρίσιμη του έτους».
Οικονομικό περιβάλλον
Η επιδείνωση του πληθωρισμού τον Οκτώβριο στο 3,9% έναντι 2,4% το Σεπτέμβριο, η συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών τροφίμων που απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος των καταναλωτών, ο επικείμενος χειμώνας με τις δαπάνες ενέργειας κατεβάζουν τον πήχυ των προσδοκιών των εμπόρων. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές η δαπάνη που καταγράφεται στις έρευνες του οικογενειακού προϋπολογισμού για τρόφιμα έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 25% σε σχέση με το 2021, χρονιά κατά την οποία η ΕΛΣΤΑΤ έδινε το ποσοστό ειδών διατροφής ως προς το σύνολο δαπανών στο 21%.
Σχεδόν λοιπόν το 50% του εισοδήματος των καταναλωτών και πλέον, σύμφωνα με ορισμένους ανθρώπους της αγοράς, κατευθύνεται αποκλειστικά για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών λόγω αυξήσεων τιμών. Εάν προστεθούν τα ενεργειακά κόστη σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς, μικρό ποσοστό του εισοδήματος των καταναλωτών κατευθύνεται σε άλλα είδη αγορών, όπως ένδυση, υπόδηση, καλλυντικά, οικιακός εξοπλισμός, ηλεκτρικά ηλεκτρονικά αλλά και υπηρεσίες. Όπως λένε χαρακτηριστικά εκπρόσωποι εμπορικών συνδέσμων, «το super market έχει καταστεί σχεδόν ο μοναδικός καταναλωτικός προορισμός για τη μέση ελληνική οικογένεια».
Στο επιχειρηματικό πεδίο οι εξελίξεις αυτές ήδη αποτυπώνονται στην υποχώρηση των προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο, στα Υφάσματα – Ένδυση – Υπόδηση αλλά και τον οικιακό εξοπλισμό, όπως κατέγραψε πρόσφατα και το ΙΟΒΕ. Από την πλευρά των καταναλωτών καταγράφεται μικρή επιδείνωση στις εκτιμήσεις τους για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους τελευταίους 12 μήνες. Περισσότερο απαισιόδοξες καταγράφονται οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και για τους επόμενους μήνες και αυτό γιατί παρατηρείται κλιμάκωση των προβλέψεων για άνοδο των τιμών, γεγονός που ενισχύει την αβεβαιότητα για την οικονομική δυνατότητα των νοικοκυριών. Το 51% (από 59%) των καταναλωτών προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες για μείζονες αγορές και μικρή εξασθένιση καταγράφηκε επίσης στο δείκτη της πρόθεσης πραγματοποίησης σημαντικών δαπανών για βελτίωση/ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών.
Σκληρή προμηνύεται η «μάχη» στα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά
Ειδικά στην κατηγορία των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ανθρώπων του κλάδου, η μάχη των προσφορών θα είναι σκληρή, στο μέτρο που επιτρέπει και ο νέος νόμος σχετικά με τις εκπτώσεις. Σύμφωνα με το νέο νόμο, κατά τη διενέργεια των προσφορών θα πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς, στα σημεία όπου πωλούνται τα προσφερόμενα προϊόντα, η αρχική και η νέα μειωμένη τιμή των προϊόντων, με αναφορά στην κατάλληλη μονάδα μέτρησης ανά προϊόν. Σε κάθε ανακοίνωση περί μείωσης τιμής υποδεικνύεται η προγενέστερη τιμή που εφάρμοζε ο έμπορος για καθορισμένο χρονικό διάστημα πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Ως προγενέστερη τιμή νοείται η χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος κατά τη διάρκεια χρονικού διαστήματος όχι συντομότερο των 30 ημερών πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής.
Ήδη έχουν επιβληθεί πρόστιμα σε εμπορικές επιχειρήσεις για την παράβαση αυτού του νόμου. Πέραν αυτού ο κλάδος των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ανταγωνίζεται φέτος χωρίς τις ενισχυτικές επιδοτήσεις και κουπόνια αγορών, όπως πέρυσι, αλλά και στις προηγούμενες οικονομικές χρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως οι έμποροι του χώρου υποστηρίζουν πως στη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων καταγράφεται μια μικρή αποκλιμάκωση τιμών.
Κανάλια αγορών
Στο μεταξύ κατά την τελευταία τριετία παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση στο ποσοστό των καταναλωτών ανά κανάλι αγορών, με το ψηφιακό κανάλι να κερδίζει σημαντικό έδαφος, γεγονός που αναμένεται να επαληθευτεί και στη φετινή Black Friday. Οι on line αγορές μέσω υπολογιστή και tablet έχουν παγιωθεί προς τα πάνω, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά η διείσδυση του κινητού τηλεφώνου ως μέσου on line αγορών.
Όπως επισημαίνει ο Μ. Σαββίδης, Αντιπρόεδρος του GRE.CA. (Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου) στους ίδιους ρυθμούς με το φυσικό εμπόριο κινείται και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, το 90% των ηλεκτρονικών καταστημάτων είναι προέκταση αναλογικών καταστημάτων και η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων αυτών κινούνται με ενιαία τιμή (ηλεκτρονικά και αναλογικά). Σύμφωνα με τον ίδιο, το ηλεκτρονικό εμπόριο κερδίζει συνεχώς έδαφος και ενδυναμώνεται. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις εισέρχονται στο κανάλι αυτό και όλο και περισσότεροι καταναλωτές εμπιστεύονται τις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Όπως τονίζει ο κ. Σαββίδης, ο καταναλωτής πλέον είναι πολύ ενημερωμένος και πριν ολοκληρώσει μία αγορά διερευνά πολύ προσεκτικά τόσο στα ηλεκτρονικά όσο και στα φυσικά καταστήματα και είναι ενήμερος για το επίπεδο των τιμών των προϊόντων που αναζητά. Σε ό,τι αφορά στις ηλεκτρονικές αγορές ο Αντιπρόεδρος του GRE.CA. επισημαίνει πως ο ασφαλέστερος τρόπος πληρωμής είναι πάντα η πιστωτική κάρτα που προστατεύει από κάθε είδους παρατυπία.
