Φορολογικό νομοσχέδιο: Όλες οι αλλαγές στην φορολογία των επαγγελματιών (παραδείγματα)

Τίτλοι τέλους στο υπάρχον σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων πέφτουν με τις επόμενες φορολογικές δηλώσεις. Τα φετινά εισοδήματα θα φορολογηθούν με το νέο σύστημα που παρουσίασε η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

«Με το νομοσχέδιο που παρουσιάζουμε σήμερα, γίνονται πράξη οι δέκα παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση το Σεπτέμβριο. Παράλληλα, προχωρούμε με πνεύμα δικαιοσύνης και κοινής λογικής στην εφαρμογή ενός νέου, δίκαιου συστήματος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών στο πνεύμα αντίστοιχων ρυθμίσεων που ισχύουν σε προηγμένες χώρες της ΕΕ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία σήμερα, το 71 % των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό, ενώ το 4% πληρώνει το 50 % των φόρων από τη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων» δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης.

Οι διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν την καθιέρωση ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος ίσο με τον ετήσιο κατώτατο μισθό επί 14 μήνες δηλαδή στα 10.920 ευρώ με 6 χρόνια λειτουργίας και θα φθάνει τα 14.196 ευρώ για  12 χρόνια λειτουργίας. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται τόσο με την πάροδο των ετών λειτουργίας της επιχειρηματικής δραστηριότητας (ανά τριετία συν 10% με εξαίρεση τα τρία πρώτα χρόνια και έως τρεις τριετίες) αλλά και σε συνάρτηση με τις αμοιβές του προσωπικού που απασχολούν όπως επίσης και με τον μέσο όρο τζίρο του ΚΑΔ του κλάδου της προηγούμενης χρονιάς. Αγρότες και αμειβόμενοι με μπλοκάκια εξαιρούνται.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες αποκτούν κίνητρο να δηλώνουν τα παραπάνω ποσά καθώς όσοι εμφανίζουν κέρδη μεγαλύτερα από το κατώτατο όριο θα απαλλάσσονται αυτομάτως από το 50% του τέλους επιτηδεύματος, διαφορετικά η έκπτωση θα φτάνει στο 25%. Το ύψος του ελάχιστου εισοδήματος θα είναι μαχητό, δηλαδή αν ο επαγγελματίας αποδείξει ότι είχε χαμηλότερο εισόδημα, π.χ. λόγοι ανωτέρας βίας, στρατιωτική θητεία, νοσηλεία σε νοσοκομείο, κράτηση σε φυλακή, κ.α., τότε θα μπορεί να φορολογηθεί σε αυτή τη βάση.

Για τον υπολογισμό του ελάχιστου εισοδήματος θα λαμβάνονται υπόψη οι τριετίες από την ημέρα έναρξης εργασιών με αύξηση κατά 10% για κάθε μία 3τία και ανώτατο όριο τις 3 τριετίες. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία ενώ δεν υπολογίζεται ο χρόνος με παύση εργασιών.

Για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης, θα παρέχεται έκπτωση 50% όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Το ίδιο ποσοστό έκπτωσης ισχύει και για περιπτώσεις που ο ελεύθερος επαγγελματίας ασκεί τη δραστηριότητα του και έχει την κύρια κατοικία του σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους. Όσον αφορά τις νεοφυείς ατομικές επιχειρήσεις το ύψος της ελάχιστης αμοιβής είναι 0 ευρώ για τα δύο πρώτα χρόνια, μείωση 25% για το 3ο έτος, 50% για το 4ο έτος και 75% για το 5ο έτος.

Με το νέο σύστημα εκτιμάται ότι το 70% των επαγγελματιών και αυταπασχολουμένων θα πληρώνει φόρο από 0 έως 3.000 ευρώ με παράλληλη σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.

Το νέο σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών εκτιμάται ότι θα αποφέρει στα κρατικά ταμεία πρόσθετα έσοδα ύψους 606 εκατ. ευρώ.  ενώ με την αποκάλυψη των «πραγματικών» εισοδημάτων στη βάση ελάχιστου τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματος, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα χάσουν σειρά επιδομάτων συνολικού ύψους 100 εκατ. ευρώ τα οποία θα επιστρέψουν στην κοινωνία είτε με αύξηση του ύψους των επιδομάτων αυτών, είτε των δικαιούχων.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη, θα υπάρξει κατά μέσο όρο αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων κατά 1.444 ευρώ για 473.000 φορολογούμενους, για 124.000 ΑΦΜ δεν θα υπάρξει η παραμικρή μεταβολή ενώ για 138.000 φορολογούμενους ελεύθερους επαγγελματίες θα υπάρξει μέση μείωση φόρου κατά 560 ευρώ.

Εκτιμάται ότι με το νέο σύστημα το 50% των φόρων θα καταβάλλεται από το 12% των φορολογουμένων από μόλις 4% που είναι σήμερα.

Παραδείγματα

Νέος αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν εισόδημα 3.000 ευρώ, θα συνεχίσει να πληρώνει φόρο 270 ευρώ.

Παλαιός ελεύθερος επαγγελματίας με δηλωθέν εισόδημα 1.500 ευρώ, πλήρωνε φόρο 150 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Με το νέο σύστημα εκτιμάται ότι θα δηλώνει εισόδημα 14.196 ευρώ και θα επιβαρυνθεί κατά 1.038 ευρώ.

Αντίστοιχα αυτοαπασχολούμενος με μηδενικό δηλωθέν εισόδημα και υψηλό τζίρο, σήμερα πληρώνει μόνο τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Με τις προσαυξήσεις του εργοδοτικού κόστους  και του μεγάλου τζίρου, το εισόδημα αυξάνεται σε 25.833 ευρώ και ο φόρος που πληρώνει ανεβαίνει κατά 4.083 ευρώ.

Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν εισόδημα 7.000 ευρώ και τζίρο 200.000 ευρώ, είχε φόρο 630 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Συνολικά 1.280 ευρώ. Με το νέο σύστημα εκτιμάται εισόδημα 14.196 ευρώ και επειδή έχει μεγάλο τζίρο το εισόδημα θα προσαυξηθεί κατά 70% σε 24.133 ευρώ. Συνολικά θα έχει μία αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση κατά 2.977 ευρώ.

Το νομοσχέδιο

Το σχέδιο νόμου που παρουσίασε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης περιλαμβάνει επίσης σειρά παρεμβάσεων κάνοντας χρήση των ψηφιακών μέσων. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• Υποχρεωτική ανάρτηση εσόδων και δαπανών στο  MyData. Εντός του 2024 θα γίνει υποχρεωτική η ανάρτηση εσόδων και δαπανών στο  MyData. Τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν μπορεί να είναι μικρότερα από τα έξοδα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα. Επίσης, οι δαπάνες μιας επιχείρησης που δεν έχουν διαβιβαστεί δεν θα εκπίπτουν.
• Υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια εντός του 2024: Μέσα στο επόμενο έτος θα γίνει υποχρεωτική η ηλεκτρονική τιμολόγηση (ορίζεται ως καταληκτική ημερομηνία η 31η Δεκεμβρίου 2024, προκειμένου οι επιχειρήσεις να επιλέξουν την αποκλειστική χρήση ηλεκτρονικής τιμολόγησης). Μέχρι να γίνει υποχρεωτική η ηλεκτρονική τιμολόγηση επεκτείνονται τα κίνητρα για όσους την εφαρμόζουν νωρίτερα. Τα κίνητρα ηλεκτρονικής τιμολόγησης είναι τα εξής: Ταχύτερες επιστροφές φόρων, παραγραφή φορολογικών υποθέσεων στα τρία χρόνια και υπεραποσβέσεις για τεχνολογικό εξοπλισμό για όλες τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που εκδίδουν αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο τα τιμολόγια τους τα οποία διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.
• Ψηφιακό πελατολόγιο: Υποχρέωση τήρησης ψηφιακού πελατολογίου από επιλεγμένες κατηγορίες επιχειρήσεων με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου.
• Απαγόρευση χρήσης μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων – το τίμημα θα καταβάλλεται αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Το συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά είναι άκυρο και απαγορεύεται η μεταγραφή του. Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμο ίσο με το 10% του τιμήματος που καταβλήθηκε με μετρητά, κατ’ ελάχιστο 10.000 και μέχρι 500.000 ευρώ, για κάθε παράβαση.  Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 338.511 μεταβιβάσεις ακινήτων με συνολικό τίμημα 27.740.709.425.71€. Από αυτές, οι 42.613 εξοφλήθηκαν αποκλειστικά με μετρητά (συνολικό τίμημα :462.493.710,3€) ενώ σε 41.741 περιπτώσεις, τίμημα ύψους 2.980.580.395.13€ εξοφλήθηκε εν μέρει με μετρητά.
• Καταβολή επιδομάτων σε χρεωστική κάρτα:  Θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.
• Πρόστιμο για συναλλαγές με μετρητά: Το πρόστιμο για αγορές αξίας πάνω από 500 ευρώ με μετρητά, το οποίο σήμερα είναι 100 ευρώ διαμορφώνεται στο εξής στο διπλάσιο της αξίας της απόδειξης.
• Υποχρεωτικά ηλεκτρονικές συναλλαγές για προϊόντα με φόρο κατανάλωσης: Όλες οι συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων για προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, φόρο κατανάλωσης και τέλος ταξινόμησης, γίνονται υποχρεωτικά και  ανεξαρτήτως ποσού, με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Η ρύθμιση περιλαμβάνει τόσο το εγχώριο όσο και το διεθνές εμπόριο (εισαγωγές – εξαγωγές) με χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες. Δεν αφορά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και ιδιωτών ή μεταξύ ιδιωτών.
• Επεκτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, που  είναι 0,5 % επί των εσόδων, υπέρ της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το τέλος παρεπιδημούντων εισπράττεται μέσω ειδικής πλατφόρμας, από όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ανεξαρτήτως πλήθους ακινήτων.

• • Τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας (με ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο).
  • Καταργείται ο φόρος διαμονής ο οποίος επιβάλλεται σήμερα σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και αντικαθίσταται από το «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση» το οποίο θα επιβαρύνει επιπλέον και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις με 1,5 ευρώ την ημέρα.

Η παλιά και η νέα κλίμακα έχουν ως εξής:

To τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση επιβάλλεται σε όλες τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, δηλαδή και στις περιπτώσεις που ο εκμισθωτής διαθέτει ένα ή δύο ακίνητα.

• Αυστηροποιούνται τα πρόστιμα για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης. Το νέο πρόστιμο ορίζεται, ανά φορολογικό έτος, στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο € 5.000. Σήμερα το πρόστιμο που επιβάλλεται σε περίπτωση μη εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης είναι οριζόντιο, ανέρχεται σε 5.000 ευρώ και επιβάλλεται στον διαχειριστή, είτε είναι κύριος ή επικαρπωτής ή τρίτος.
• Τίθεται όριο 60 ημερών στη διάρκεια της μίσθωσης προκειμένου να λογίζεται ως βραχυχρόνια. Διευκρινίζεται ότι το όριο των 60 ημερών δεν αφορά τη διάρκεια των μισθώσεων μέσα στο χρόνο (ρύθμιση που είχε συζητηθεί παλαιότερα) αλλά τη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά. Έτσι, θα επιτρέπεται για παράδειγμα η μίσθωση ενός ακινήτου για 100 ή 150 ημέρες μέσα στη χρονιά με την προϋπόθεση ότι κάθε μίσθωση ξεχωριστά δεν υπερβαίνει τις 60 ημέρες. Ο νέος ορισμός της βραχυχρόνιας μίσθωσης διαμορφώνεται ως εξής: «Ως βραχυχρόνια μίσθωση ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση ακινήτου για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των εξήντα (60) ημερών, και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων».
• Στην περίπτωση που  διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα και θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.

• Διακοπή συνεργασίας των εταιριών εμπορίας καυσίμων με παραβάτες λαθρεμπορίας.
• Καθορίζεται μπόνους έως 3.000 € μέσω «Appodixi»: Οι πολίτες που καταγγέλουν παραποιημένες ταμειακές μηχανές μέσω της εφαρμογής «Appodixi», θα λαμβάνουν ως επιβράβευση το δεκαπλάσιο της αξίας της συναλλαγής για την οποία έγινε η καταγγελία, με ελάχιστο τα 100 € και μέγιστο τις 3.000 €. Προϋπόθεση για την καταβολή της αμοιβής είναι μετά την καταγγελία να γίνει έλεγχος και να επιβληθεί στην επιχείρηση πρόστιμο για παραβίαση της ταμειακής.

Οι υπόλοιπες τέσσερις παρεμβάσεις προχωρούν κανονικά και δεν περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο γιατί δεν χρειάζονται νομοθετική παρέμβαση. Είναι:

1. Η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024
2. Η επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν
3. Η ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως έως το τέλος του έτους.
4. Τα υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια εντός του 2024 (έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στην ΕΕ).