Ανατροπές στην επαγγελματική ασφάλιση με φορολόγηση των εφάπαξ παροχών, αλλά και την καταβολή σύνταξης, αλλαγές στο καθεστώς που διέπει τις συντάξεις χηρείας και παρεμβάσεις για τους εργαζόμενους συνταξιούχους και όσους έχουν χρέη προς τον ΕΦΚΑ.
Αυτά είναι τα κυριότερα μέτρα που θα εμπεριέχονται στο νέο νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό, το οποίο αναμένεται να λάβει την έγκριση του επόμενου Υπουργικού Συμβουλίου, που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί εντός της τρέχουσας εβδομάδας, αμέσως μετά τον α’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Παράλληλα, αναμένεται να ενταχθούν ξεχωριστές διατάξεις που θα δίνουν την ευκαιρία εργασίας και στα ΑμεΑ, χωρίς να κινδυνεύουν να απολέσουν τις παροχές που λαμβάνουν μέσω επιδομάτων ή ακόμα και σύνταξης. Επίσης, θα υπάρξει ξεχωριστή παρέμβαση που θα δίνει την ευκαιρία επιτάχυνσης στην απονομή των εκκρεμών αιτήσεων επικουρικής σύνταξης, που αποτελούν το νέο μεγάλο πρόβλημα στον ΕΦΚΑ.
Πιο αναλυτικά, οι παρεμβάσεις που πρόκειται να ενσωματωθούν στο νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι οι εξής:
- Επαγγελματικά Ταμεία: Αναμένεται να φορολογηθούν οι εφάπαξ παροχές που χορηγούν τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, με ποσοστό κοντά στα επίπεδα του 15%. Μικρότερη πρόκειται να είναι η φορολόγηση των ποσών στην περίπτωση που ο δικαιούχος επιλέγει να λάβει πρόσθετη σύνταξη και όχι εφάπαξ. Την ίδια στιγμή, θα θεσμοθετηθεί ενιαίο καταστατικό για όλα τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, καθώς και ένας φορέας εποπτείας, από τρεις που είναι έως τώρα. Ταυτόχρονα, θα παρέχεται εφεξής η δυνατότητα δημιουργίας πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, για να ξεπεραστεί το πρόβλημα του μικρού μεγέθους που έχει η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
- Συντάξεις χηρείας: Η ρύθμιση που ήδη ισχύει στο Δημόσιο και με την οποία περικόπτεται η σύνταξη χηρείας στο μισό εάν ο δικαιούχος συνεχίζει να εργάζεται ή συνταξιοδοτηθεί, πρόκειται να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα. Με δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες παροχές καταβάλλονται στο 70% της σύνταξης του θανόντος, η μείωση κατά το ήμισυ σημαίνει ότι θα χορηγούνται στο 35% του ποσού που εισέπραττε ο άμεσα ασφαλισμένος, όταν ήταν εν ζωή. Η σχετική νομολογία ορίζει ότι αυτή η περικοπή πρέπει να εφαρμοστεί σε όσες συντάξεις εκδόθηκαν από την 1η Οκτωβρίου 2020 και μετά, δηλαδή την τελευταία τριετία. Πρακτικά, προκύπτει ζήτημα επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, που θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πώς θα προκύψει, με πιθανότερο σενάριο την εφαρμογή αρκετών δόσεων.
- Μία εθνική σύνταξη: Πρόκειται για εφαρμογή παλαιότερης εγκυκλίου που είχε εκδοθεί στα τέλη του 2020 και είχε προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Εφεξής, σε περίπτωση που ο δικαιούχος λαμβάνει περισσότερες από μία συντάξεις, θα περικόπτεται η δεύτερη εθνική σύνταξη και θα εισπράττει μόνο το ανταποδοτικό σκέλος που θα του αναλογεί. Με τον τρόπο αυτό, όμως, υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψουν ξαφνικές μειώσεις στα τελικά ποσά συντάξεων των δικαιούχων και, μάλιστα, σε περίοδο κρίσης τιμών και αυξημένου πληθωρισμού.
- Επικουρικές συντάξεις: Εντάσσεται το μοντέλο της fast track διαδικασίας και στις επικουρικές συντάξεις, με την προϋπόθεση να μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι έχουν συμπληρωθεί το λιγότερο 15 έτη ασφάλισης (4.500 ένσημα). Στόχος είναι να ξεμπλοκάρουν τουλάχιστον 40.000 συντάξεις, δηλαδή περίπου οι μισές από όσες βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
- Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: Ήταν διάταξη που επρόκειτο να συμπεριληφθεί στον πρόσφατο εργασιακό νόμο (Ν. 5053/23), αλλά τελικά επιλέχθηκε να ενταχθεί στον αντίστοιχο ασφαλιστικό. Η παρακράτηση-πέναλτι 30% καταργείται και στο εξής όσοι συνταξιούχοι εργάζονται από 1ης Ιανουαρίου 2024 και μετά, θα υπόκεινται σε έναν πόρο επί του ετήσιου εισοδήματός τους. Η εν λόγω εισφορά θα είναι 10% για μισθωτούς, 50% επί της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχουν επιλέξει για μη μισθωτούς ασφαλισμένους και 40% εάν πρόκειται για αυτοαπασχολούμενους. Ανάλογη κράτηση σε αυτές τις περιπτώσεις μη μισθωτών θα γίνεται και στην επικουρική σύνταξη, όπου χορηγείται.
- ΑμεΑ: Όσα Άτομα με ειδικές Ανάγκες επιθυμούν να εργάζονται θα έχουν το δικαίωμα να το κάνουν χωρίς να χάνουν τη σύνταξή τους. Έτσι, θα μπορούν και να βελτιώσουν το εισόδημά τους και να αποκτήσουν καλύτερη θέση στο κοινωνικό σύνολο, ξεπερνώντας τυχόν συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού.
- Συνταξιούχοι με χρέη: Εφεξής το όριο οφειλής για να μπορούν να λάβουν σύνταξη οι
ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι ανέρχεται στα 30.000 ευρώ, από τα 20.000 ευρώ. Μέχρι όμως το ποσό του χρέους να υποχωρήσει στα 20.000 ευρώ, η σύνταξη θα χορηγείται σε ποσοστό 50%, καθώς το υπόλοιπο ποσό θα αξιοποιείται για να μειωθεί το χρέος. Από τα 20.000 ευρώ, και μέχρι να εξοφληθεί το χρέος, θα εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία, δηλαδή η αποπληρωμή θα γίνεται σε 60 δόσεις με παρακράτηση από το μηνιαίο ποσό της σύνταξης. Οι ενδιαφερόμενοι όμως θα πρέπει να αποδεχτούν να ανοίξει ο τραπεζικός τους λογαριασμός και να αποδειχτεί ότι δεν διαθέτουν καταθέσεις υψηλότερες από 15.000 ευρώ. Για τους αγρότες το όριο οφειλής, από 6.000 ευρώ, θα ανέλθει στα 10.000 ευρώ.
