Ανακατεύθυνση πόρων από το ΕΣΠΑ 2014-2020 και 2021-2027, εκ νέου αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» με συμπερίληψη έργων άμεσης αποκατάστασης και προσβασιμότητας αλλά και αίτημα της Ελλάδος για διάθεση έως 400 εκατ. ευρώ μέσω του Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Ε.Ε. συνθέτουν τη «δύναμη πυρός» της κυβέρνησης για την αποκατάσταση των φυσικών καταστροφών και τη δημιουργία νέων υποδομών.
Ανασχεδιασμός του Ελλάδα 2.0
Ξεκινώντας από την εκ νέου αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, όπως διευκρίνιζαν αρμόδιες πηγές στη «Ν», το αναθεωρημένο σχέδιο «Ελλάδα 2.0» κατατέθηκε στην Κομισιόν στις 31 Αυγούστου. Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την οριστικοποίηση του ελληνικού σχεδίου, με ορίζοντα ολοκλήρωσης σε περίπου 2 μήνες.
Στο διάστημα αυτό η ελληνική πλευρά θα επιδιώξει να εντάξει έργα ύψους 500 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση υποδομών. Υπό εξέταση είναι η πιθανή «αφαίρεση» δράσεων οι οποίες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να μην ολοκληρωθούν έως τον Αύγουστο του 2026 ή ακόμα και να μειωθεί το κόστος ορισμένων παρεμβάσεων που περιλαμβάνονται στο αναθεωρημένο Σχέδιο προκειμένου να ενταχθούν έργα άμεσης αποκατάστασης στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Αυτό που θέλει σε κάθε περίπτωση να αποφύγει η ελληνική πλευρά είναι τα έργα των 500 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης να μην σχετίζονται με δάνεια καθώς στην περίπτωση αυτή προσμετρώνται στο έλλειμμα.
Στη μάχη ΕΣΠΑ και task force
Επιπλέον, μετά από τις χθεσινές συζητήσεις του πρωθυπουργού με την Κομισιόν άνοιξε ο δρόμος για την ανακατεύθυνση πόρων ύψους περίπου 250 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2014-2021 (τα οποία δεν μπορούσαν να απορροφηθούν) έως το τέλος του έτους.
Στη «μάχη» θα ριχθεί και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 στο οποίο θα ενταχθούν έργα ύψους 1,5 δισ. ευρώ που θα διατεθούν τα αμέσως επόμενα έτη.
Καθοριστικό ρόλο στην κατανομή των παραπάνω δαπανών αναμένεται να έχει η task force που συστήνεται άμεσα με Έλληνες αλλά και αξιωματούχους της Κομισιόν. Βασικός στόχος είναι τόσο να ξεπεραστεί η παραδοσιακή γραφειοκρατία όσο και η ένταξη των δαπανών των έργων να γίνει σε εκείνα τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την καλύτερη και ταχύτερη ολοκλήρωση τους.
Για το 2024 έχει μετατεθεί η διάθεση ποσού έως 400 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ακριβές ύψος της ενίσχυσης που θα δοθεί εξαρτάται από το τελικό ύψος της ζημιάς που έχει σημειωθεί. Με βάση τον κανονισμό του Ταμείου, η πληγείσα χώρα (στην συγκεκριμένη περίπτωση η Ελλάδα) έχει περιθώριο 3 μήνες από την καταστροφή να αιτηθεί χρηματοδοτική ενίσχυση με βάση το κόστος της ζημιάς που έχει υποστεί.
Προκαταβολικές πληρωμές
Επειδή η αξιολόγηση του αιτήματος μπορεί να διαρκέσει μήνες, το 2014 η ΕΕ προχώρησε στη μεταρρύθμιση του κανονιστικού πλαισίου που διέπει το Ταμείο, δίνοντας τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να ζητούν προκαταβολικές πληρωμές, η χορήγηση των οποίων αποφασίζεται από την Επιτροπή, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι. Το ανώτατο ποσό της προκαταβολής ανέρχεται στο 25% του προβλεπόμενου συνολικού ποσού της χρηματοδοτικής συνεισφοράς του Ταμείου Αλληλεγγύης και το ανώτερο ποσό στα 100 εκατ. ευρώ. Η επιδότηση πρέπει να χρησιμοποιείται εντός 18 μηνών από την ημερομηνία χορήγησής της. Το δικαιούχο κράτος πρέπει να επιστρέψει το μέρος της επιχορήγησης το οποίο ενδεχομένως δεν χρησιμοποιήθηκε.
Eπιπλέον, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης. Επίσης εξετάζονται τα κονδύλια του τρέχοντος ελληνικού στρατηγικού σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και το γεωργικό αποθεματικό για το επόμενο έτος.
