Οι 7 προκλήσεις του Αυγούστου για την κυβέρνηση

Μεγάλη είναι η «λίστα υποχρεώσεων» του οικονομικού επιτελείου για τις επόμενες εβδομάδες τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο εν όψει και της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.

Μερικά από αυτά τα ζητήματα είναι η σύνταξη του προσχεδίου του προϋπολογισμού, η ακριβής μέτρηση των δημοσιονομικών περιθωρίων για τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και η οριστικοποίηση του νομοσχεδίου με τα μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Επίσης, η χάραξη λόγω στρατηγικής για το χρέος και της πιθανής ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας μέσα στο φθινόπωρο, όπως και η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους εταίρους και για την αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και εν όψει της αναμόρφωσης του Συμφώνου Σταθερότητας.

Το ζητούμενο είναι να μπουν οι βάσεις για να επιτευχθούν οι κεντρικοί στόχοι που έχουν ήδη τεθεί για το επόμενο χρονικό διάστημα, και ειδικά για την επόμενη χρονιά: διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης, περιορισμός των συνεπειών στο εισόδημα των πολιτών από τις συνεχιζόμενες πληθωριστικές πιέσεις, αποκλιμάκωση της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ, αλλά και περιορισμός της φοροδιαφυγής για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Ο κατάλογος περιλαμβάνει κινήσεις σε επτά διαφορετικά μέτωπα:

1. Προετοιμασία προσχεδίου προϋπολογισμού για το 2024. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχουν ήδη λάβει τις σχετικές οδηγίες ώστε να προετοιμαστεί το προσχέδιο για να κατατεθεί μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου στη Βουλή. Η συγκράτηση των δαπανών της επόμενης χρονιάς -παρά τον πληθωρισμό που πιέζει προς τα πάνω ειδικά τα λειτουργικά έξοδα- ώστε να μην αυξηθούν πάνω από 1 δισ. ευρώ και η αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά περισσότερα από 2 δισ. ευρώ θα είναι οι δύο βασικές προβλέψεις ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα να διαμορφωθεί πάνω από το 2% του ΑΕΠ, δηλαδή πάνω από τα 4,5 δισ. ευρώ.
2. Ολοκλήρωση διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν για την αναθεώρηση του Ταμείου. Τα επιπλέον 5 δισ. ευρώ που ζητούνται ως δάνεια από τους αδιάθετους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προγραμματίζεται να διατεθούν για τη χορήγηση χαμηλότοκων δανείων στην αγορά και να καλυφθεί κατά το δυνατόν η όποια επίπτωση μπορεί να προκαλέσει στις ιδιωτικές επενδύσεις η αύξηση του κόστους του χρήματος. Η ελληνική πρόταση θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση μέχρι το τέλος Αυγούστου, ενώ οι διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους θα κινηθούν με γρήγορες διαδικασίες, ώστε όλα να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Οι διαθέσιμοι πόροι για την Ελλάδα, εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, θα φτάσουν στα 36,5 δισ. ευρώ.
3. Υπολογισμός δημοσιονομικού χώρου για τη χρηματοδότηση παροχών έως το τέλος του χρόνου εν όψει ΔΕΘ. Η ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ θα γίνει φέτος στις 10 Σεπτεμβρίου. Μέχρι τότε το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να έχει επεξεργαστεί όλα τα διαθέσιμα στοιχεία προκειμένου να υπολογίσει πιθανό διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο κατά την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού. Το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος θα πρέπει να κλείσει στην περιοχή του 0,7% με 1% και το υπουργείο δεν θα ρισκάρει την επίτευξη αυτού στου στόχου. Αν προκύψουν κονδύλια, θα διατεθούν για την επέκταση του market pass μέχρι το τέλος του χρόνου, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πολύ υψηλές τιμές στα τρόφιμα, για την καταβολή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους συνταξιούχους που δεν θα πάρουν αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς, αλλά και για τη χρηματοδότηση «γενναίου» επιδόματος θέρμανσης και φέτος, ειδικά αν επιμείνουν οι υψηλές διεθνείς τιμές του πετρελαίου.
4. Ενεργοποίηση των νέων μέτρων στήριξης. Μεγάλο «κεφάλαιο» για τους επόμενους μήνες θα είναι η ενεργοποίηση των μέτρων που ψηφίστηκαν από τη Βουλή προ εβδομάδων. Για την καταβολή του market pass θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων ώστε να ανοίξει η σχετική πλατφόρμα, ενώ ήδη ζητήθηκαν τα στοιχεία από όλες τις υπηρεσίες του Δημοσίου ώστε να γίνουν οι αυξήσεις στους μισθούς τον Δεκέμβριο. Αρκετή προετοιμασία χρειάζεται και η παροχή έκπτωσης στον ΕΝΦΙΑ για τα ασφαλισμένα ακίνητα, γι’ αυτό και οι προετοιμασίες θα ξεκινήσουν άμεσα (απαιτείται συνεργασία των φορολογικών αρχών με τις ασφαλιστικές εταιρείες).
5. Νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Και για πολιτικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους, το υπουργείο Οικονομικών ρίχνει πολύ μεγάλο βάρος στο νομοσχέδιο με τα μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής που θα κατατεθεί τον Σεπτέμβριο στη Βουλή. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο πόσο… επιθετικά θα κινηθεί η κυβέρνηση όσον αφορά τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται στους παραβάτες (π.χ. για τη μη αποστολή των τιμολογίων μέσω mydata, τη μη εγκατάσταση POS κ.λπ.). Το νομοσχέδιο της Παρασκευής για την ηλεκτρονική διασύνδεση των πλατφορμών με την ΑΑΔΕ έδειξε ότι υπάρχει πρόθεση για βαριές ποινές ώστε να υπάρξει άμεσα συμμόρφωση.
6. Κατάρτιση προγράμματος παρεμβάσεων στο δημόσιο χρέος. Ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα δρομολογήσει τις διαδικασίες για την πρόωρη αποπληρωμή των διμερών δανείων με τις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης μέχρι το τέλος του χρόνου καταβάλλοντας 5,6 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, θα προχωρήσουν οι επανεκδόσεις ομολόγων, ενώ, σε ενδεχόμενο ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας και από τους οίκους που αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι πιθανό να υπάρξουν και πιο επιθετικές κινήσεις στην κατεύθυνση της απομείωσης του χρέους αναλογικά με το ΑΕΠ. Ο βασικός στόχος είναι φέτος η αναλογία να κλείσει κοντά στο 160% και στο τέλος του 2024 όσο πιο κοντά γίνεται στο 150%, ακόμη και αν αυτό οδηγήσει σε μείωση των ταμειακών διαθεσίμων (εκτιμάται ότι με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας δεν θα απαιτούνται τόσα ταμειακά διαθέσιμα).
7. Χάραξη διαπραγματευτικής γραμμής για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Το οικονομικό επιτελείο ουσιαστικά έχει «κλειδώσει» τους βασικούς άξονες πάνω στους οποίους θα συνταχθεί ο προϋπολογισμός του 2024. Ωστόσο, το κρίσιμο είναι το επόμενο διάστημα να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συμμαχίες στην Ε.Ε. ώστε, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, να μη ληφθούν αποφάσεις που θα ανακόψουν την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Βασικό ζητούμενο είναι ο κανόνας των «καθαρών δαπανών» που θέλει να ενεργοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μη λειτουργήσει ως εμπόδιο άσκησης οικονομικής πολιτικής. Δηλαδή, να μη βρεθεί η χώρα από τη μια να έχει υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα λόγω υπέρβασης των επιδόσεων στα έσοδα και ταυτόχρονα να μην μπορεί να ασκήσει οικονομική πολιτική λόγω των φραγμών στο σκέλος των δημοσίων δαπανών.