Την αναμόρφωση του συστήματος των τεκμηρίων διαβίωσης ταυτόχρονα με τη μεσοσταθμική τους
μείωση κατά 30% σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Βασικός στόχος των παρεμβάσεων που θα γίνουν είναι η εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών, που έχουν διαπιστωθεί κατά την πολυετή εφαρμογή των ρυθμίσεων για τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης. Η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών ανάμεσα στα νοικοκυριά με την αλλαγή του τεκμαρτού τρόπου προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι παρεμβάσεις στο σύστημα των τεκμηρίων που προτίθεται να προωθήσει η κυβέρνηση περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα και σκάφη αναψυχής. Θα τροποποιηθεί το σύστημα προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων διαβίωσης ώστε αυτά να προσεγγίζουν περισσότερο το πραγματικό ετήσιο κόστος συντήρησης και χρήσης των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση η κατεύθυνση που έχει δοθεί, ήδη από την προεκλογική περίοδο, είναι τα νέα ποσά που θα προκύψουν να είναι μειωμένα μεσοσταθμικά κατά 30% σε σύγκριση με τα ισχύοντα σήμερα. Ωστόσο, οι κλίμακες αλλά και τα κριτήρια προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων θα αλλάξουν προκειμένου αυτά να γίνουν δικαιότερα και αποτελεσματικότερα.
- Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους αγάμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης. Τα ποσά αυτά ενδέχεται να μειωθούν ή και να παραμείνουν σε ισχύ μόνο για όσους φορολογουμένους δεν βαρύνονται από άλλα τεκμήρια διαβίωσης. Δηλαδή, τα ποσά ελαχίστων τεκμηρίων διαβίωσης, είτε μειωθούν είτε όχι, εξετάζεται να ισχύουν μόνο για όσους «φιλοξενούνται» σε σπίτια γονέων ή συγγενών τους και ταυτόχρονα δεν έχουν στο όνομά τους άλλα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούνται τεκμήρια διαβίωσης, όπως αυτοκίνητα, σκάφη και πισίνες. Αν διαθέτουν τέτοια περιουσιακά στοιχεία, τα τεκμήρια διαβίωσης που αναλογούν σε αυτά εξετάζεται να μην προστίθενται στα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων.
- Εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης. Οι ακραίες περιπτώσεις υπερφορολόγησης νοικοκυριών με πολύ χαμηλά εισοδήματα, λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης και του χαρακτηρισμού του εισοδήματος που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια ως εισοδήματος προερχόμενου από επιχειρηματική δραστηριότητα θα επιδιωχθεί να εξαλειφθούν. Στόχος είναι να πάψει να παρατηρείται το φαινόμενο οικογένειες με πενιχρά πραγματικά ετήσια εισοδήματα να καλούνται να πληρώνουν φόρους εισοδήματος δυσανάλογα υψηλούς των πραγματικών τους εισοδημάτων, ακόμη και μεγαλύτερους από τα εισοδήματά τους!
Αποδοτικότερη φορολόγηση
Πέραν των αλλαγών στο σύστημα των τεκμηρίων διαβίωσης, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης -όπως έχει ήδη αποκαλύψει η «Ν»- θα επικεντρωθεί και στην αποδοτικότερη φορολόγηση των ατομικών επιχειρήσεων, ώστε όσοι αυτοαπασχολούμενοι είναι ειλικρινείς απέναντι στην εφορία να μην επιβαρύνονται άδικα με υπέρογκα ποσά φόρων και όσοι φοροδιαφεύγουν συστηματικά να υποχρεώνονται να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα και να φορολογούνται αναλόγως.
Επιπλέον, η κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει και στον ανασχεδιασμό του τρόπου διενέργειας των φορολογικών ελέγχων των επιχειρήσεων ώστε αυτοί να είναι περισσότεροι, συντομότεροι και αποδοτικότεροι. Οι ρυθμίσεις που προωθηθούν τους επόμενους μήνες και τα επόμενα έτη προβλέπουν:
- Επέκταση της υποχρεωτικής χρήσης POS σε όλες τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν λιανικές συναλλαγές. Έως το τέλος του 2023 θα έχει καταστεί υποχρεωτική η χρήση POS και στα ταξί και στους παραγωγούς και λιανοπωλητές προϊόντων στις λαϊκές αγορές, καθώς και σε άλλους κλάδους επιχειρήσεων που πραγματοποιούν λιανικές πωλήσεις προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών σε πελάτες λιανικής. Στόχος είναι και οι επιχειρήσεις αυτές να δέχονται από τους πελάτες τους ηλεκτρονικές πληρωμές με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες μέσω POS συνδεδεμένων με τις ταμειακές μηχανές τους ή τυχόν άλλους εγκεκριμένους φορολογικούς ηλεκτρονικούς μηχανισμούς που θα διαθέτουν.
- Αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των εισοδημάτων των αυτοαπασχολουμένων. Το καθεστώς φορολόγησης των εισοδημάτων των ατομικών επιχειρήσεων θα επανεξεταστεί και θα επιχειρηθεί να αναμορφωθεί ώστε οι εν λόγω φορολογούμενοι να υποχρεωθούν, κατ’ αρχήν, να αποκαλύπτουν όλα τα πραγματικά τους καθαρά εισοδήματα. Εφόσον ο σκοπός αυτός επιτευχθεί θα εκλογικευτεί και το ύψος των συντελεστών με τους οποίους φορολογούνται, ώστε να μην είναι δυσανάλογο της φοροδοτικής τους ικανότητας. Σε πρώτη φάση, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις δαπάνες που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των ατομικών επιχειρήσεων αλλά και στην αντιμετώπιση των φαινομένων απόκρυψης των πραγματικών τους εισπράξεων. Οι δαπάνες θα αναγνωρίζονται για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις, δύο εκ των οποίων θα είναι πιθανότατα: α) η εξόφλησή τους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ανεξαρτήτως του ύψους τους και β) η δήλωσή τους στο mydata, ώστε να αντικρίζονται άμεσα με τα αντίστοιχα φορολογικά στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτό θα επιδιωχθεί και η επέκταση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής τιμολόγησης και σε συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και επαγγελματιών. Από την άλλη πλευρά, οι δηλούμενες εισπράξεις από πωλήσεις αγαθών ή και παροχές υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σημαντικά με την εφαρμογή του μέτρου της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών και των λοιπών φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών των επιχειρήσεων με τα POS. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του μέτρου αυτού θα συμπιεστεί ώστε μέχρι τον Ιούνιο του 2024
όλες οι επιχειρήσεις να έχουν τις ήδη αναβαθμισμένες ταμειακές μηχανές ή τους λοιπούς ήδη αναβαθμισμένους ΦΗΜ σε πλήρη διασύνδεση με τα μηχανήματα POS μέσω των οποίων θα υποδέχονται τις πληρωμές από τους πελάτες τους όταν αυτές γίνονται με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες. Έτσι, οι επιχειρήσεις θα υποχρεώνονται να εκδίδουν αποδείξεις για όλες τις εισπράξεις που πραγματοποιούν με ηλεκτρονικές μεθόδους πληρωμών και να τις δηλώνουν αυτόματα στην ΑΑΔΕ, με την οποία ήδη οι αναβαθμισμένες ταμειακές και οι λοιποί αναβαθμισμένοι ΦΗΜ έχουν διασυνδεθεί. Στο πλαίσιο αυτό, εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, μέχρι το τέλος του 2023 η εγκατάσταση και η χρήση POS για την πραγματοποίηση εισπράξεων από πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών με τραπεζικές κάρτες θα έχουν καταστεί υποχρεωτικές για όλους τους κλάδους των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν λιανικές συναλλαγές. Εφόσον οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις αποδώσουν καρπούς άμεσα, οδηγώντας σε θεαματική αύξηση των δηλουμένων ακαθαρίστων εσόδων και φορολογητέων καθαρών εισοδημάτων των ατομικών επιχειρήσεων, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη μείωση των μεσαίων και υψηλών συντελεστών φορολογίας εισοδήματος από τα επίπεδα του 28%-44% που ισχύουν αυτή τη στιγμή για ετήσια καθαρά εισοδήματα μεγαλύτερα των 20.000 ευρώ σε χαμηλότερα ποσοστά, ώστε να προσεγγίσουν ή και να χαμηλώσουν πλήρως στο επίπεδο του 22% που ισχύει σήμερα τόσο για ετήσια τα εισοδήματα ατομικών επιχειρήσεων μεταξύ 10.000 ευρώ και 20.000 ευρώ όσο και για τα ετήσια καθαρά εισοδήματα όλων των νομικών προσώπων. - Αλλαγές στον τρόπο διενέργειας των φορολογικών ελέγχων. Οι διαδικασίες διενέργειας φορολογικών ελέγχων θα επιχειρηθεί να συντομευτούν και να απλοποιηθούν ώστε να διαρκούν σημαντικά λιγότερο χρόνο από αυτόν που διαρκούν σήμερα και ο ίδιος αριθμός ελεγκτών να έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί διπλάσιο ή και τριπλάσιο αριθμό ελέγχων κάθε χρόνο με υψηλότερα ποσά βεβαιώσεων και εισπράξεων φόρων και προστίμων από αυτά που καταγράφονται σήμερα. Οι έλεγχοι δεν θα επικεντρώνονται στο σύνολο των φορολογικών αντικειμένων αλλά ενδεικτικά και δειγματοληπτικά σε δύο-τρία σημεία με έμφαση κυρίως στις δαπάνες που έχουν δηλωθεί ως εκπιπτόμενες από τα ακαθάριστα έσοδα. Για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των ελέγχων θα αξιοποιούνται όλες οι πληροφορίες που παρέχονται στη φορολογική διοίκηση με ηλεκτρονικά μέσα και κυρίως τα δεδομένα του mydata.
