Στη μάχη των εγγυήσεων ρίχνονται ολοένα και περισσότεροι φορείς, αφού αποτελούν ένα πεδίο που με σχετικώς μικρό κίνδυνο αποφέρει κέρδη, ιδιαίτερα τώρα που τα επιτόκια βρίσκονται σε φάση ανόδου.
Έτσι, εκτός από τις τράπεζες, εγγυήσεις χορηγούν και άλλοι, όπως ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες -ελληνικές αλλά και του εξωτερικού- αλλά και συγκεκριμένοι φορείς για τα μέλη τους, όπως το ΤΜΕΔΕ.
Μεγάλο αίτημα των πιστούχων αποτελεί η εξειδικευμένη τιμολόγηση, αλλά και η διεύρυνση της υπηρεσίας σε μικρότερες επιχειρήσεις. Πολλές είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν μπορούν να διασφαλίσουν εγγυητική συμμετοχής σε διαγωνισμούς, μολονότι έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν το έργο. Θέματα αντιμετωπίζουν και ορισμένες μεγαλύτερες επιχειρήσεις, κυρίως διότι με την εκτέλεση πλήθους έργων που έχουν αναλάβει έχουν φθάσει στα όρια του δανεισμού τους.
Περιορισμοί και προβλήματα
Όλο και συχνότερα ακούγεται και υπογραμμίζεται ο «περιορισμός της δυνατότητας έκδοσης εγγυήσεων», ρήση η οποία έχει στοιχεία πραγματικότητας αλλά και στοιχεία «μύθου».
Οι τράπεζες, που είναι οι κύριοι εκδότες εγγυήσεων, λειτουργούν την έκδοση χρησιμοποιώντας τα ίδια κριτήρια που χρησιμοποιούν και για την έγκριση δανείων προς τις επιχειρήσεις. Οι εγγυητικές επιστολές είναι ένα είδος δανεισμού και επομένως οι τράπεζες τις εντάσσουν στα γενικότερα όρια δανεισμού του πελάτη τους συνολικά. Αν αυτά ξεπεραστούν τότε ο πελάτης πρέπει να αποπληρώσει τμήμα του δανεισμού του για να συνεχίσει να λειτουργεί εντός ορίων.
Στην περίπτωση λοιπόν κάποιων μεγάλων εταιρειών, αυτές ενδέχεται να εμφανίζονται υπερδανεισμένες και τότε η απλή διαδικασία της έκδοσης μιας εγγυητικής αυτομάτως καθίσταται δύσκολη.
Πολύ πιο δύσκολη πάντως είναι η κατάσταση για τις μικρότερες επιχειρήσεις οι οποίες κινούνται στον χώρο λήψης και εκτέλεσης έργων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι τράπεζες συνήθως αρνούνται να εκδώσουν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις εγγυητικές επιστολές αν αυτές δεν καταθέσουν σε λογαριασμό το ύψος της εγγύησης ή αν δεν παράσχουν άλλες εγγυήσεις. Ας σημειωθεί πως οι τράπεζες γενικώς δεν δανείζουν αυτές τις επιχειρήσεις, καθώς δεν τις θεωρούν bancable μιας και αδυνατούν να μετρήσουν τα οικονομικά τους δεδομένα. Εάν πάντως πρόκειται για μικρομεσαία επιχείρηση με ανοιχτές γραμμές πιστώσεων από τις τράπεζες, τότε δεν υφίσταται θέμα. Αυτό βεβαίως από μόνο του δημιουργεί συνθήκες προβληματικού ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, αφού ακόμη και η απλή συμμετοχή σε έναν διαγωνισμό για μια μικρομεσαία επιχείρηση καθίσταται συχνά αδύνατη, μολονότι αυτή θα μπορούσε δυνητικά να διεκπεραιώσει το έργο.
Τα παραπάνω στοιχεία έχουν ρίξει δυναμικά στη μάχη άλλους φορείς.
Σημαντικό εμφανίζεται να είναι το πρόβλημα που αναφύεται το τελευταίο διάστημα και σχετίζεται με το κόστος των εγγυητικών, το οποίο είναι συνδεδεμένο με τα επιτόκια, μιας και οι εγγυητικές θεωρούνται δανεισμός.
Το κόστος δυστυχώς προσαυξάνεται όταν τα έργα καθυστερούν, αφού οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να εκδώσουν νέες εγγυητικές με καινούργιους όρους, όπου οι καινούριοι όροι συμπεριλαμβάνουν το τελευταίο διάστημα και την αύξηση των επιτοκίων.
Αναλόγως της φάσης συμμετοχής σε διαγωνισμό του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ζητούνται:
α) Εγγύηση συμμετοχής. Δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της αξίας της σύμβασης μη συνυπολογιζόμενων των δικαιωμάτων προαίρεσης και παράτασης της σύμβασης εκτός ΦΠΑ, με ανάλογη στρογγυλοποίηση.
β) Εγγύηση καλής εκτέλεσης. Ανέρχεται σε ποσοστό έως 5% επί της αξίας της σύμβασης πλέον ΦΠΑ.
γ) Εγγύηση καλής εκτέλεσης σε συμφωνία – πλαίσιο. Ανέρχεται σε ποσοστό έως 0,5% επί της συνολικής αξίας της συμφωνίας-πλαίσιο πλέον ΦΠΑ.
δ) Εγγύηση προκαταβολής. Δίνεται στην περίπτωση χορήγησης προκαταβολής, και είναι ισόποση με την προκαταβολή. Η προκαταβολή είναι έντοκη από την καταβολή της.
ε) Εγγύηση καλής λειτουργίας. Δίνεται για εγγύηση για ελαττώματα ή ζημίες από δυσλειτουργία των αγαθών κατά την περίοδο εγγύησης καλής λειτουργίας.
Το ύψος της εγγύησης καλής λειτουργίας καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό.
Το ανώτατο όριο στο οποίο μπορεί να φθάσει το σύνολο των εγγυητικών επιστολών κάθε τράπεζας χωριστά καθορίζεται κάθε φορά με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και δεν δύναται να υπερβαίνει το 1/2 των χορηγήσεων προς την ελληνική οικονομία, όπως τούτο προκύπτει από την Κατάσταση των υπολοίπων κατά τομείς και κατηγορίες χορηγήσεων και τοποθετήσεων σε ομόλογα ιδιωτικών επιχειρήσεων που στέλνουν οι τράπεζες στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Ποιοι φορείς εκτός από τράπεζες εκδίδουν
Το ΤΜΕΔΕ, που πρόσφατα εισήλθε και στις μικροπιστώσεις, αποτελεί έναν από τους φορείς που εκδίδει εγγυητικές επιστολές και που κυρίως εξυπηρετεί μικρομεσαίες επιχειρήσεις για μικρότερα έργα. Σύμφωνα με τον κανονισμό έκδοσης εγγυητικών επιστολών πιστούχων του ταμείου, το ταμείο ανταποκρίνεται στο αίτημα με τις παρακάτω παραδοχές:
Σε αίτημα έκδοσης εγγυητικής επιστολής, που αφορά προμήθεια υλικών ποσού μέχρι και 500,00 ευρώ, απαιτείται η πλήρης κάλυψη της εγγυητικής, ενώ για μεγαλύτερα ποσά απαιτείται η καταβολή πρόσθετης ασφάλειας 20% επί του ποσού της εγγυητικής.
Η ελάχιστη προμήθεια για την έκδοση εγγυητικής επιστολής του ΤΜΕΔΕ ανέρχεται στο ποσό των 20,00 ευρώ.
Σε ό,τι αφορά ασφαλιστικές εταιρείες και τους μεσίτες ασφαλίσεων, κάποιες εξ αυτών και στη χώρα μας διαθέτουν ειδική άδεια για τη χορήγηση εγγυητικών και παρέχουν στους πελάτες τους τη δυνατότητα απόκτησης των εγγυητικών επιστολών μέσω ασφαλιστικών προγραμμάτων (π.χ. ασφάλισης εγγυήσεων). Όπως αναφέρουν ασφαλιστικές εταιρείες στις διεθνείς αγορές, η χορήγηση εγγυητικών επιστολών από ασφαλιστικές εταιρείες φθάνει σε ποσοστό της τάξεως του 25% του συνόλου των εκδιδόμενων εγγυητικών, με εγγυημένα κεφάλαια που υπερβαίνουν τα 900 δισ. ευρώ.
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων είναι ένας ακόμη φορέας που δραστηριοποιείται στον χώρο των εγγυήσεων με την έκδοση εγγυητικών παρακαταθηκών.
Οι εγγυήσεις λοιπόν που ζητάει το Δημόσιο, όπως αναφέρεται στο θεσμικό πλαίσιο, μπορούν να παρέχονται µε γραμμάτιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων µε παρακατάθεση σε αυτό του αντίστοιχου χρηματικού ποσού. Μιλάμε για μια λιγότερο ευέλικτη μορφή εγγυήσεων και για μικρά έργα, όπου ο ενδιαφερόμενος καταθέτει στο Παρακαταθηκών και Δανείων ολόκληρο το ποσό και εκδίδεται γραμμάτιο εγγύησης.
