Ψήγματα αποκλιμάκωσης στο «κρεσέντο» των ανατιμήσεων σε βασικά καταναλωτικά είδη αρχίζει να διαφαίνεται, με γνώμονα ότι ο ρυθμός αυξήσεων στις τιμές των τιμοκαταλόγων χονδρικής στα σούπερ μάρκετ εμφανίζει επιβράδυνση, με τις εκτιμήσεις των στελεχών των αλυσίδων να διαβλέπουν υποχώρηση σε μονοψήφιο ποσοστό από τον Ιούλιο και μετά.
Η εξέλιξη αυτή δεν σηματοδοτεί κατ΄αντιστοιχία μείωση στις τιμές καταναλωτή, ωστόσο, αποτελεί ένα ισχνό φως στο τούνελ της ακρίβειας, στο επίπεδο της επίτευξης μιας πιο «λελογισμένης» πορείας του πληθωρισμού στο ράφι σε σχέση με τις μέχρι στιγμής σοκαριστικές επιδόσεις.
Το καλάθι του νοικοκυριού εξακολουθεί να κινείται σε μια τροχιά ακριβής «κανονικότητας» και η «παγίδα» που κρύβεται πίσω από τη λογική «το μη χείρον, βέλτιστον», δηλαδή στην αποδοχή ότι η ακρίβεια θα συνεχιστεί αλλά με ηπιότερη ένταση, εμπεριέχει τον κίνδυνο να «νομιμοποιηθεί» επί μακρόν ο στασιμοπληθωρισμός στο ράφι.
Μέχρι στιγμής από πλευράς βιομηχανίας τα περιθώρια ελιγμών κινούνται στην καλύτερη περίπτωση στη διατήρηση σταθερών τιμολογίων, δεδομένου ότι όπως υποστηρίζουν εκπρόσωποι του κλάδου δεν είναι εύκολο να ξεπεραστούν οι επιπτώσεις των πολλαπλών κρίσεων – ενεργειακή, πληθωριστική, γεωπολιτική- που εξακολουθούν να επηρεάζουν τις αγορές διεθνώς.
Η αβεβαιότητα στην προμήθεια των πρώτων και δεύτερων υλών και στα κόστη μεταφοράς, το στοκ των προϊόντων που έχουν παραχθεί με ακριβούς συντελεστές παραγωγής και δεν έχουν ακόμη διατεθεί στη λιανική, αλλά και η σημαντική εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα προϊόντα αποτελούν βασικούς παράγοντες που «τρέφουν» τις ανατιμήσεις.
Παράλληλα, ο νόμος της αγοράς ορίζει ως βαρόμετρο διαμόρφωσης των τελικών τιμών λιανικής την πορεία της κατανάλωσης, η υποχώρηση της οποίας για το σύνολο των βασικών προϊόντων που διακινούνται στα σούπερ μάρκετ, μέχρι στιγμής, διατηρείται σε διαχειρίσιμο επίπεδο.
Καθοριστικός παράγοντας για την πορεία των τιμών στα βασικά είδη τροφίμων και στα προϊόντα καθημερινής ανάγκης αποτελεί και ο τουρισμός.
Εάν επιβεβαιωθεί το καλό σενάριο για ρεκόρ στις τουριστικές ροές το οποίο μεταφραστεί και σε αυξημένες πωλήσεις στον κλάδο της εστίασης, τότε αυτές θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά τη γενικότερη τιμολογιακή πολιτική της βιομηχανίας που διαθέτει μεγάλο μέρος της παραγωγή της στο κανάλι HoReCa.
Όπως αναφέρει μιλώντας στην «Ν» υψηλόβαθμο στέλεχος του κλάδου των αλυσίδων το peak των ανατιμήσεων στους τιμοκαταλόγους χονδρικής καταγράφηκε τον Νοέμβριο του 2022, όταν σε σταθμισμένη βάση οι αυξήσεις άγγιξαν το 16,2%. Ακολούθησε ο Δεκέμβριος με 15%. Φέτος το δίμηνο Μαΐου – Ιουνίου η μεσοσταθμική ανατίμηση στους τιμοκαταλόγους χονδρικής διαμορφώνεται στο 10,6% σε σχέση με πέρυσι. (σ.σ. τα ποσοστά των σταθμισμένων ανατιμήσεων στους τιμοκαταλόγους χονδρικής στα σούπερ μάρκετ περιλαμβάνουν όλες τις βασικές κατηγορίες όχι μονάχα τα είδη διατροφής, ενώ δεν ταυτίζονται με τα ποσοστά του δείκτη καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που μετράει τις τελικές τιμές στο ράφι). Όπως επισημαίνει «Αυτή την περίοδο βλέπουμε μια τάση για υποχώρηση στο ποσοστό αυξήσεων στους τιμοκαταλόγους χονδρικής. Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμώ ότι τον Ιούλιο θα μπούμε σε μονοψήφιες αυξήσεις σε σχέση με πέρυσι και θα είναι καλύτερα τα νέα στους επόμενους μήνες».
Σχολιάζοντας το χαμηλό- συγκριτικά με τις ανατιμήσεις- ρυθμό πτώσης που καταγράφεται στους όγκους πωλήσεων το ίδιο στέλεχος σημειώνει ότι «Σε πρώτη φάση εκτιμάται ότι οι «επιδοτήσεις» μέσω των market pass αλλά και η επίπτωση που είχε το καλάθι του νοικοκυριού σε όρους ανταγωνισμού, βοήθησαν σε κάποιο βαθμό την κατανάλωση. Το κυνήγι προσφορών σε συνδυασμό με την σημαντική μετατόπιση των καταναλωτών σε φθηνότερες επιλογές προϊόντων, σε σημαντικό βαθμό προς την ιδιωτική ετικέτα, θωράκισε την εικόνα των όγκων στην αγορά».
Ανοδικά οι τζίροι – μειωμένη η κερδοφορία
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την αγορά, στο τέλος Μαΐου η ανάπτυξη στα έσοδα των σούπερ μάρκετ είναι της τάξεως του 9,3% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό πεντάμηνο. Και ενώ ο σταθμισμένος πληθωρισμός στο ράφι κυμαίνεται στο ίδιο διάστημα στο 10,5% ο όγκος υποχωρεί με ρυθμό μόλις 1-1,5%. Με βάση τις συνθήκες που υπάρχουν αυτό δεν είναι μια κακή επίδοση για την αγορά.
Συνολικά η αγορά των αλυσίδων εκτιμάται ότι το 2023 θα κλείσει εμφανίζοντας αύξηση σε αξία πωλήσεων της τάξεως του 4,5-5% ενώ οι όγκοι θα διατηρήσουν την υποχώρησή τους στο επίπεδο του 1 –1,5% ενώ την ίδια ώρα ο πληθωρισμός στο ράφι εκτιμάται ότι κυμανθεί στο 7,5-8%.
Στην ανάγνωση των επιδόσεων του κλάδου των σούπερ μάρκετ ο παράγοντας ιδιωτική ετικέτα είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Η πορεία των PL έχει σημαντική επίδραση στους τζίρους της αγοράς, ωστόσο έχει χαμηλότερη απόδοση στην κερδοφορία από τα επώνυμα προϊόντα.
«Στους ισολογισμούς του 2023 θα δούμε μειωμένες επιδόσεις σε σχέση με το 2022 καθώς το μείγμα πωλήσεων είναι λιγότερο κερδοφόρο σε σχέση με πέρυσι. Η κερδοφορία των αλυσίδων κινείται στο επίπεδο του 2%, συνεπώς τα περιθώρια είναι περιορισμένα. Επίσης το κόστος ενέργειας που αποτελεί το 27% των λειτουργικών εξόδων για τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ εξακολουθεί να είναι υψηλό. Αυτό που λέμε ότι η ενέργεια πέφτει σημαίνει ότι δε χρειάζεται να δοθεί επιδότηση από το κράτος. Πέρυσι είχαμε ισχυρές επιδοτήσεις στο κόστος ενέργειας που παρόλα αυτά διπλασιάστηκε. Φέτος δεν υπάρχουν επιδοτήσεις, συνεπώς το κόστος ενέργειας παραμένει μια σημαντική επιβάρυνση. Επίσης να σημειωθεί ότι η απορρόφηση μέρους των ανατιμήσεων από πλευράς των αλυσίδων δεν έχει σταματήσει φέτος. Μια ακόμα σημαντική παράμετρος φέτος αποτελεί το μισθολογικό κόστος. Ο κλάδος των αλυσίδων είναι ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες συνεπώς έχουν μια “αποστολή” να κρατήσουν ζωντανή τη ζήτηση. Τα περισσότερα σούπερ μάρκετ δεν περίμεναν την αύξηση του κατώτατου μισθού αλλά προχώρησαν σε αυξήσεις γιατί ένα τεράστιο ποσοστό του κόσμου μας βρίσκεται στα πρώτα επίπεδα μισθών και έπρεπε να κρατήσουμε ζωντανά αυτά τα νοικοκυριά» εξηγεί το ίδιο στέλεχος.
