Μεγάλη προσοχή ζητά ο SSM από τις τράπεζες σε όλες τις περιπτώσεις εκείνες που αντισυμβαλλόμενός τους είναι μη χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
Τρόπον τινά o SSM προαναγγέλλει αυστηροποίηση των όρων λειτουργίας των συγκεκριμένων ιδρυμάτων όταν αυτά προβαίνουν σε χρηματοδοτήσεις μέσω διαμεσολάβησης.
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα διενεργηθούν ασκήσεις (stress tests) προκειμένου να προσμετρηθεί ο κίνδυνος αντισυμβαλλομένου.
Ο ρόλος των τραπεζών στον μετριασμό των συστημικών κινδύνων που προκύπτουν στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα αποτέλεσε αντικείμενο ομιλίας του επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ενρία, στη διάσκεψη της ΕΚΤ για τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου.
Ποια είναι τα προβλήματα
Η κεντρική τραπεζική και εποπτική κοινότητα προειδοποιεί εδώ και χρόνια για συστημικούς κινδύνους που συσσωρεύονται στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
«H αυξημένη μόχλευση ρευστότητας σε μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (NBFIs) μπορεί να είναι και ήταν πηγή χρηματοπιστωτικής αστάθειας – ειδικά σε περιπτώσεις ανεπαρκούς διαχείρισης κινδύνου ή περιορισμένου ρυθμιστικού και εποπτικού ελέγχου», αναφέρει ο κορυφαίος επόπτης.
Οι τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ώστε να μετριαστεί ο κίνδυνος αυτός μέσα από την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων των μη τραπεζικών αντισυμβαλλομένων τους.
Οι πρόσφατες αναταράξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ελβετία είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ότι έχουν συσσωρευτεί θύλακες κινδύνου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα λόγω ετών χαμηλών επιτοκίων, άφθονης ρευστότητας και συμπιεσμένης αστάθειας, σημειώνει ο επόπτης.
Οι NBFIs περιλαμβάνουν επενδυτικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλους χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές, που, σε πολλές περιπτώσεις, αντιμετωπίζουν πολύ πιο ελαφριά προληπτική ρύθμιση και εποπτεία έναντι των τραπεζών. Μέσα εκεί συγκαταλέγονται οργανισμοί όπως οι μικροπιστώσεις, οι fintechs κ.λπ.
Αξίζει να σημειωθεί πως από το 2008 η δραστηριότητά τους αναπτύχθηκε από 15 τρισ. ευρώ σε 31 τρισ. ευρώ σήμερα.
Το μερίδιο των πιστώσεων αυξήθηκε από 15% το 2008 σε 26% στο τέλος του περασμένου έτους. Συνολικά, τα περιουσιακά στοιχεία του τομέα NBFI είναι τώρα περίπου 80% έναντι του μεγέθους του τραπεζικού τομέα.
Οι αιτίες του… κακού
Τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (NBFIs) έχουν σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο και αξία στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, μπορούν να αποτελέσουν πηγή χρηματοοικονομικής αστάθειας, καθώς συχνά συνδυάζουν μόχλευση και κινδύνους χωρίς να εποπτεύονται όπως οι τράπεζες. Τα «αγκάθια» είναι τα εξής:
- Η ισχυρή ανάπτυξη του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα συνοδεύτηκε από αύξηση δραστηριοτήτων παροχής ρευστότητας.
- Η χρηματοοικονομική και η συνθετική μόχλευση έχουν αυξηθεί σημαντικά. Αυτό περιλαμβάνει τον δανεισμό repos του περιθωρίου κέρδους στις χρηματιστηριακές εταιρείες υψηλής ποιότητας, τη συνθετική μόχλευση μέσω παραγώγων και τη δομημένη χρηματοοικονομική μόχλευση σε οχήματα τύπου τιτλοποίησης.
Οι τράπεζες παραμένουν πύλες εισόδου στην αγορά για τους παραπάνω αντισυμβαλλομένους. Έτσι μπορούν να γίνουν πιο αυστηρές προκειμένου να προβούν σε έγκριση συναλλαγών, μιας και οι μορφές των κινδύνων έχουν αλλάξει.
