Στην εφαρμογή νέων μέτρων προχωρά από το 2024 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), προκειμένου να περιοριστούν περαιτέρω οι απάτες στο σκέλος του ΦΠΑ.
Από την 1η Ιανουαρίου 2024 η ΑΑΔΕ υιοθετεί νέους κανόνες για να σφίξει τη «θηλιά» γύρω από τους επιτήδειους που κλέβουν ΦΠΑ από το Δημόσιο, είτε μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών είτε μέσω ενδοκοινοτικών συναλλαγών, λειτουργώντας ως «εξαφανισμένοι έμποροι», απάτη τύπου Carousel. Μάλιστα, προς την κατεύθυνση αυτή η ΑΑΔΕ υιοθέτησε απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, βάσει της οποίας θα ζητεί από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να αποστέλλουν πληροφορίες για διασυνοριακές πληρωμές που εκκινούν από κράτη-μέλη, όπως επίσης και για τον δικαιούχο αυτών των διασυνοριακών πληρωμών.
Επισημαίνεται ότι η εν λόγω κίνηση κρίνεται αναγκαία από τα στελέχη της φορολογικής διοίκησης καθώς η Ελλάδα, παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στην καταπολέμηση της απάτης στο σκέλος του ΦΠΑ, βρίσκεται ψηλά στη λίστα των χωρών της Ε.Ε. με τις μεγαλύτερες απώλειες από τον ΦΠΑ, αφού κάθε δευτερόλεπτο χάνει 100 ευρώ και ετησίως περισσότερα από 5 δισ. ευρώ.
Πληροφορίες από τα τραπεζικά συστήματα
Στο πλαίσιο αυτό και η χώρα μας, όπως προβλέπει η σχετική ευρωπαϊκή απόφαση, θα αντλεί πληροφορίες από τα τραπεζικά συστήματα οι οποίες μάλιστα θα συγκεντρώνονται κεντρικά σε μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων, το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα πληροφοριών για τις Πληρωμές (CESOP), όπου θα αποθηκεύονται, θα συγχωνεύονται και θα διασταυρώνονται με δεδομένα από άλλες ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων.
Όλες δε οι πληροφορίες που θα αποθηκεύονται στο CESOP θα τίθενται στη συνέχεια στη διάθεση των εμπειρογνωμόνων των φορολογικών διοικήσεων των κρατών-μελών που ασχολούνται με την καταπολέμηση της απάτης στον ΦΠΑ μέσω ενός δικτύου που ονομάζεται EUROFISC. Πάντως, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 και η πρώτη αποστολή δεδομένων πληρωμών από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών προς την ΑΑΔΕ θα γίνει μέχρι τις 30 Απριλίου 2024 και θα αφορά το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σκοπός του νέου αυτού μέτρου είναι να δώσει στις φορολογικές αρχές των κρατών-μελών τα κατάλληλα εργαλεία για τον εντοπισμό πιθανής απάτης στον ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο, από πωλητές/προμηθευτές που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος-μέλος ή σε τρίτη χώρα.
Με το νέο πλαίσιο που δημιουργείται, η Ε.Ε. αλλά και η χώρα μας ευελπιστούν ότι θα περιορίσουν τις απώλειες από τον ΦΠΑ, δίνοντας φυσικά ιδιαίτερη έμφαση και στις απάτες τύπου Carousel οι οποίες είναι πολύπλοκες και δύσκολα ανιχνεύσιμες καθώς καλύπτονται πίσω από πραγματικές συναλλαγές. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι επιτήδειοι που διαπράττουν απάτη τύπου Carousel εκμεταλλεύονται το σύστημα ενδοκοινοτικών συναλλαγών, αφού με βάση τη φορολογική νομοθεσία της Ε.Ε. στις ενδοκοινοτικές εμπορικές συναλλαγές δεν επιβάλλεται ΦΠΑ, γεγονός που λειτουργεί ως εφαλτήριο για την απάτη.
Με σύμμαχο την τεχνητή νοημοσύνη
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της έρευνας για τον εντοπισμό και την αποκάλυψη κυκλωμάτων απάτης στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων «τρέχει» και το σχέδιο τεχνητής νοημοσύνης και ανάλυσης δεδομένων που θα ανοίξει τον δρόμο για εκτεταμένες διασταυρώσεις από τις οποίες, με την εφαρμογή έμμεσων τεχνικών ελέγχων, θα εντοπίζονται κρυφά εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία και θα αποκαλύπτονται περιπτώσεις μη απόδοσης και κλοπής φόρων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το νέο σύστημα θα διαθέτει τεχνικές και εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, όπως μοντέλα πρόγνωσης, εξόρυξης δεδομένων, στατιστικής και ποσοτικής ανάλυσης, προσημειώσεις κ.λπ., που θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην καλύτερη εκμετάλλευση των δεδομένων και στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί στην ΑΑΔΕ. Είναι γνωστό, άλλωστε, όπως προκύπτει και από το όνομα της απάτης Carousel, ότι εγκληματικά δίκτυα και απατεώνες στήνουν μια σειρά από συναλλαγές, με την εκκίνηση να αποτελεί μια ενδοκοινοτική συναλλαγή, μέσα από τις οποίες ανακτάται παράνομα ΦΠΑ.
Επειδή απαιτείται μεγάλος αριθμός συναλλαγών για να χαθεί ο φόρος η εμπειρία έχει δείξει ότι οι απατεώνες χρησιμοποιούν προϊόντα μικρά σε όγκο, αλλά μεγάλης αξίας, όπως κινητά, επεξεργαστές υπολογιστών και κοσμήματα. Η μεγαλύτερη δυσκολία στον εντοπισμό και τη στοιχειοθέτηση των υποθέσεων είναι ότι οι περισσότεροι από τους εμπλεκομένους δεν έχουν ιδέα ότι μετέχουν σε απάτη, καθώς είναι αξιοσημείωτο ότι μπορεί να υπάρξουν ακόμη και 100 ενδιάμεσες συναλλαγές, με την πλειονότητα των εμπλεκομένων να μη γνωρίζει ότι χρησιμοποιήθηκε ως «απομονωτής» για να χαθούν τα ίχνη των πραγματικών δραστών.
«Τσουνάμι» ελέγχων με την εφαρμογή «ΈλεγχοςLive»
Μέχρι να αποδώσουν «καρπούς» τα νέα «όπλα», η ΑΑΔΕ ετοιμάζει καλοκαιρινό «τσουνάμι» ελέγχων
με τη νέα ηλεκτρονική εφαρμογή «ΈλεγχοςLive», η οποία επιτρέπει στους ελεγκτές με τα tablets ανά χείρας να έχουν πρόσβαση στο οικονομικό προφίλ και το φορολογικό παρελθόν του επαγγελματία ή της επιχείρησης, να προχωρούν με ταχείες διαδικασίες σε διασταυρώσεις στοιχείων και να εκδίδουν επιτόπου σημείωμα με τα αποτελέσματα του ελέγχου και τις ποινές.
Συγκεκριμένα, το «ΈλεγχοςLive» επιτρέπει στον ελεγκτικό μηχανισμό κατά τους επιτόπιους ελέγχους να «τσεκάρει» με αυτόματες διαδικασίες τη γνησιότητα ή μη των αποδείξεων που εκδίδονται από τις ταμειακές μηχανές, αλλά κι εάν οι επιχειρήσεις έχουν διαβιβάσει όλα τα στοιχεία στην πλατφόρμα myData.
Ουσιαστικά, με το νέο σύστημα οι ελεγκτές μπορούν πλέον, μόλις εντοπιστούν παρατυπίες, να εκδώσουν αναφορά για τα αποτελέσματα του ελέγχου με βάση τα οποία θα επιβάλλονται κυρώσεις και πρόστιμα σε περίπτωση που διαπιστώνουν απόκρυψη τζίρου και μη απόδοση του ΦΠΑ.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι έλεγχοι με laptops και tablets θα στραφούν και σε όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εμπορίας και διάθεσης καυσίμων. Μια κίνηση που εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο για την αποτροπή φαινομένων αισχροκέρδειας στον χώρο των υγρών καυσίμων, τα οποία έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην αγορά, ενώ συντηρούν το κύμα ακρίβειας που πλήττει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, καθώς μειώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα. Επισημαίνεται ότι κεντρικός στόχος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων παραμένει η γενική ψηφιοποίηση των ελέγχων για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την αύξηση των δημοσίων εσόδων.
