Οι τάσεις στην αγορά εργασίας, που οδηγούν μαζικά εργαζόμενους προς μια κατεύθυνση, αποτελούν κρίσιμο ζητούμενο για τη λειτουργία των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα.
Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον, εκτός από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, την τελευταία τριετία ενσωματώθηκε και η επίδραση της πανδημίας, καθορίζοντας ουσιαστικά την κινητικότητα των εργαζομένων. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για επαγγελματίες του κλάδου της υγείας προκύπτει εν πολλοίς από τη νέα εργασιακή «συνθήκη» που δημιούργησε ο κορωνοϊός. Το φαινόμενο προφανώς δεν είναι ελληνικό, αλλά έχει πιο παγκόσμια χαρακτηριστικά. Φαίνεται όμως ότι επιβεβαιώνεται και σε εγχώριο επίπεδο. Άλλωστε, η Ελλάδα είναι μια χώρα με σημαντικά κενά στις υπηρεσίες υγείας, που προϋπήρχαν της πανδημίας και αναδείχτηκαν ακόμα περισσότερο με την εμφάνισή της. Όμως, οι τάσεις στην αγορά εργασίας έχουν πολύ μεγαλύτερες προεκτάσεις.
Παραδοσιακά διαπιστώνεται ότι υπάρχει υψηλή ζήτηση στους τομείς της πληροφορικής και των πωλήσεων. Ανάλογο ενδιαφέρον εντοπίζεται και για τον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού (HR), με εξειδίκευση στην προσέλκυση ταλέντων. Άλλωστε, ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι ο εντοπισμός των ταλέντων εκείνων που θα ενσωματωθούν στο εργατικό δυναμικό και θα προσφέρουν την υπεραξία που χρειάζεται για να γίνει πιο ανταγωνιστικό το παραγόμενο προϊόν. Όπως δηλώνει στη «Ν» ο Κωνσταντίνος Μυλωνάς, VP & Cluster Head του Ομίλου Adecco σε Ελλάδα, Ρουμανία, Τσεχία και Βουλγαρία, «οι εργοδότες, ειδικά σε συγκεκριμένους κλάδους και για θέσεις υψηλής εξειδίκευσης, δυσκολεύονται να βρουν τα κατάλληλα στελέχη. Η ζήτηση είναι υψηλή σε τμήματα πληροφορικής και συγκεκριμένα σε προγραμματιστές διαφόρων ειδικοτήτων, λόγω της συνεχούς ανάπτυξης διαδικτυακών εφαρμογών, όπως και στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Παραδοσιακά, τα τμήματα Πωλήσεων και Ανάπτυξης Αγοράς παρουσιάζουν αυξημένη κινητικότητα όσον αφορά τις μετακινήσεις στελεχών».
Λόγω της ανάγκης των εταιρειών να ανταποκριθούν επιτυχώς στις συνεχείς και ταχείες αλλαγές της περιόδου, ο κ. Μυλωνάς διαπιστώνει «αυξημένη ζήτηση στον τομέα του HR για επαγγελματίες με εξειδίκευση στην προσέλκυση ταλέντων (talent attraction) και στην απόκτηση ταλέντων (talent acquisition), όπως και για ρόλους που έχουν αυξημένη εμπειρία σε διαχείριση αλλαγών. Παρατηρούμε ακόμη αυξημένη ζήτηση στα τμήματα Προμηθειών, Εφοδιαστικής Αλυσίδας, Παραγωγής και Operations, Στελεχών Marketing με εξειδίκευση στο Digital και Social Media, Νομικών με εξειδίκευση σε GDPR, Data analysts και φυσικά των Επαγγελματιών Υγείας. Αντίστοιχη δυσκολία, όμως, υπάρχει και στην κάλυψη θέσεων τεχνικών ειδικοτήτων, καθώς τα τελευταία χρόνια είναι έντονη η τάση των νέων να μην επιλέγουν χειρωνακτικά επαγγέλματα με αποτέλεσμα οι τεχνίτες να τείνουν να εκλείψουν».
Στο πεδίο της προσφοράς, διαπιστώνεται η ανάγκη για τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων που σε μεγάλο ποσοστό καλύπτεται από αλλοδαπούς εργαζόμενους.
Οι πρώτες κατηγορίες σε ζήτηση
Ανάλογα ευρήματα εντοπίζει και η Ranstad ως προς τις ανάγκες που έχει η ελληνική αγορά εργασίας και τις τάσεις που επικρατούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη έρευνα (HR Trends), στην οποία συμμετείχαν 440 ηγετικά στελέχη από διαφορετικούς κλάδους στην Ελλάδα, διαπιστώνεται ότι στην πληροφορική και στις πωλήσεις αναζητούνται οι περισσότεροι εργαζόμενοι. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πρώτη θέση, με 54%, ανήκει στην κατηγορία ΙΤ/τεχνολογία και ακολουθούν, με 48%, οι πωλήσεις. Η πεντάδα συμπληρώνεται από τις κατηγορίες operations (26%), λογιστική / οικονομικά (24%), εξυπηρέτηση πελατών / aftersales και μηχανικοί (23%).
Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την τάση που υπάρχει για τους συγκεκριμένους κλάδους, εντούτοις οι εταιρείες διαπιστώνουν ότι σε ποσοστό 89% υπάρχει δυσκολία εύρεσης ταλέντων στον τομέα ΙΤ/ τεχνολογία. Ακολουθούν οι μηχανικοί σε ποσοστό 72% και σε ποσοστό 61% οι πωλήσεις, όπου εντοπίζονται ανάλογα προβλήματα.
Στις παροχές που προσφέρουν οι εταιρείες, για να προσελκύσουν νέους εργαζόμενους και να ενισχύσουν τις τάσεις που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά εργασίας, ξεχωρίζει η εκπαίδευση (84%). Ακολουθεί με 70% η δυνατότητα εργασίας από το σπίτι και με 49% το ευέλικτο πρόγραμμα εργασίας. Η αναγνώριση / μη οικονομικές απολαβές βρίσκεται στο 46% και η πεντάδα συμπληρώνεται με την παροχή επιπλέον ημερών αδείας (40%). Στις οικονομικές παροχές που θεωρούνται πρόσθετες
ξεχωρίζουν το κινητό τηλέφωνο (87%) και τα ατομικά μπόνους απόδοσης (81%).
Έπονται τα κουπόνια σίτισης (69%), το εταιρικό αυτοκίνητο (67%) και η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση (66%). Αναφορικά με τον δείκτη κινητικότητας προσωπικού, η έρευνα δείχνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων (61%) εκτιμά ότι θα παραμείνουν σταθερά τα ποσοστά αποχώρησης κατά το τρέχον έτος. Υπάρχει ένα 20% που πιστεύει ότι θα κινηθούν χαμηλότερα, ενώ το 14% αναμένει ότι τα ποσοστά αποχώρησης θα κινηθούν υψηλότερα φέτος σε σχέση με το 2022. Ως προς τον λόγο που κάποιος εργαζόμενος αποφασίζει να αποχωρήσει από μία εταιρεία, το 74% εκτιμά ότι είναι μια ενδεχόμενη καλύτερη προσφορά από άλλη εταιρεία, δηλαδή καλύτερος μισθός και συνθήκες εργασίας. Στο 50% βρίσκονται οι περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες.
Η έλλειψη δεξιοτήτων
Η έλλειψη δεξιοτήτων αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλούνται να διαχειριστούν οι επιχειρήσεις, με δεδομένες τις νέες τάσεις που επικρατούν στην αγορά εργασίας. Κάποιες εξ αυτών, σε ποσοστό έως 60%, όπως επισημαίνει πρόσφατη διεθνή έρευνα της Manpower, επιλέγουν τη λύση της εκπαίδευσης του προσωπικού τους για να βελτιωθούν οι δεξιότητές του και να ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.
Η όποια περαιτέρω εκπαίδευση συνδυάζεται με την εύρεση νέων ταλέντων (54%), αλλά και με την επένδυση σε περισσότερη τεχνολογία (45%). Υπάρχουν όμως και επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το κίνητρο της ευελιξίας ως προς τον χώρο αλλά και τον χρόνο εργασίας για να ξεπεραστεί η έλλειψη δεξιοτήτων.
Πρόκειται για μια εντελώς καινούργια τάση, που ουσιαστικά επιβλήθηκε απότομα λόγω του κορωνοϊού. Πλέον, με την πανδημία να βρίσκεται σε απόλυτη ύφεση στη χώρα, εντοπίζονται επιχειρήσεις που προσελκύουν ταλέντα με δεξιότητες, προσφέροντας όχι μόνο υψηλότερες αμοιβές. Ταυτόχρονα, προσφέρουν και τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην οικογενειακή και στην επαγγελματική ζωή.
Το συγκεκριμένο «υβριδικό» μοντέλο, που μπορεί μερικές μέρες την εβδομάδα να επιτρέπει την εργασία από το σπίτι, έχει βοηθήσει στην κάλυψη κενών όπου απαιτούνταν ειδικές δεξιότητες και είχε διαπιστωθεί η δυσκολία εύρεσης κατάλληλων εργαζομένων που να πληρούν τα χαρακτηριστικά που είχαν τεθεί από τις εταιρείες. Η πανδημία, όμως, φαίνεται ότι άσκησε επίδραση στην αγορά εργασίας και ως προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εντοπίζονται ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις που θέλουν να προσφέρουν εργασιακό περιβάλλον που να θυμίζει κάτι από σπίτι. Γι’ αυτό και διαμορφώνονται διαμερίσματα με σαλόνι, κουζίνα και μπάνιο και μετατρέπονται σε σύγχρονους χώρους εργασίας, κυρίως από επιχειρήσεις που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογίας. Το φιλικό εργασιακό περιβάλλον διαπιστώνεται ότι έχει διευρύνει τα παραδοσιακά όρια χωροταξίας που είχαν οι χώροι εργασίας, δίνοντας μια νέα οπτική, που στοχεύει να αποτελέσει πρόσθετο κίνητρο προσέλκυσης εργαζομένων και ειδικά με δεξιότητες, που είναι απαραίτητες για την περαιτέρω ανάπτυξη μιας επιχείρησης.
Οι νέες τάσεις στην αγορά εργασίας επανακαθορίστηκαν τους 15 τελευταίους μήνες εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης. Ειδικά σε μεγάλες επιχειρήσεις, που διατηρούν υποκαταστήματα σε άλλες χώρες, παρατηρείται το φαινόμενο των εσωτερικών αποσπάσεων, που οδηγεί στην εργασία εξ αποστάσεως. Συνδυαστικά με την εργασία από το σπίτι, επιτυγχάνεται μείωση στη λειτουργική δαπάνη των επιχειρήσεων αλλά και ενεργειακή απεξάρτηση, στοιχείο που θεωρείται σημαντικό για τη βιωσιμότητα των εταιρειών.
