Με έντονο προβληματισμό υποδέχθηκαν οι εκπρόσωποι της ενεργοβόρου βιομηχανίας το «σήμα» που έστειλε το Eurogroup το βράδυ της Δευτέρας για απόσυρση των μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων έναντι των παρενεργειών της ενεργειακής κρίσης.
Παρότι αφέθηκαν ανοιχτά κάποια «παράθυρα» για παράταση των μέτρων –και μετά το τέλος του έτους- για συγκεκριμένους κλάδους και με «αντικειμενικά κριτήρια, εντούτοις το μήνυμα που έστειλε ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου ήταν ξεκάθαρο: «Σε αντίθεση με τα νοικοκυριά, οι εταιρείες που λαμβάνουν στήριξη θα πρέπει να δουν πώς θα στηρίξουν οι ίδιες την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Τα μέτρα στήριξης που θεσπίσαμε θα εκπνεύσουν καθώς δεν επιτρέπεται να υπονομεύσουν την ικανότητα των οικονομιών και των κυβερνήσεών μας για αποδοτική ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων».
«Η κρίση είναι εδώ»
Κληθείς να σχολιάσει την προοπτική άρση των μέτρων στήριξης –με φόντο την αποκλιμάκωση των τιμών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου από τα εξωφρενικά υψηλά επίπεδα που είχαν προσεγγίσει εντός του 2022-, ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ Αντώνης Κοντολέων, που εκπροσωπεί την ελληνική ενεργοβόρο βιομηχανία δήλωσε στη «Ν» ότι «είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η κρίση πέρασε επειδή διαφαίνεται μια πρόσκαιρη πτώση των τιμών στο φυσικό αέριο που σε ένα βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι πολλές μεγάλες βιομηχανίες στην Ευρώπη έχουν περιορίσει ή ακόμη και αναστείλει τη λειτουργία τους. Στην πραγματικότητα τα πράγματα για τις ελληνικές βιομηχανίες είναι ακόμη χειρότερα. Οι τιμές του φυσικού αερίου κυμαίνονται στην προθεσμιακή αγορά κυμαίνονται στα 50 ευρώ/Μεγαβατώρα για το τέταρτο τρίμηνο του έτους (σ.σ. από 32 ευρώ/MWh σήμερα), επίπεδα που οδηγούν σε μη ανταγωνιστικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες έντασης ενέργειας».
Ο κ. Κοντολέων προσθέτει ότι «τα περισσότερα κράτη-μέλη έχουν λάβει μέτρα στήριξης για αυτές τις βιομηχανίες έως το τέλος του 2023 βάσει του προσωρινού μηχανισμού αντιμετώπισης της κρίσης και της μετάβασης (Temporary Crisis Transition Framework). Στη χώρα μας δυστυχώς οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας ( ηλεκτρόλυση αλουμινίου, ηλεκτρικοί κλίβανοι χάλυβα κ.λ.π) έχουν μείνει χωρίς στήριξη από την Πολιτεία και αδυνατούν σήμερα να ανταγωνιστούν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που τυγχάνουν ήδη σημαντική στήριξη (Γερμανία, Γαλλία κ.α). Αντιμετωπίζουν δε μια σειρά από εμπόδια στη σύναψη μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας ρεύματος (ΡΡΑs) με πράσινους παραγωγούς. Άρα για τις ελληνικές βιομηχανίες προτεραιότητα είναι να τεθούν με αναδρομική ισχύ αντίστοιχοι μηχανισμοί στήριξης με την υπόλοιπη Ευρώπη για το 2023 για να αποκατασταθεί η ισορροπία και ο άνισος ανταγωνισμός που έχει δημιουργηθεί. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών έντασης ενέργειας και λόγω της κρίσης και λόγω της πράσινης μετάβασης», καταλήγει ο κ. Κοντολέων.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες στο Eurogroup οι ελληνικές επιχειρήσεις υπέστησαν τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές ηλεκτρισμού από όλες τις χώρες της Ε.Ε. την περίοδο 2019-2022, ενώ πολύ υψηλά κατατάσσονται αναφορικά και με την επιβάρυνσή τους από τις τιμές φυσικού αερίου την ίδια περίοδο.
H άσκηση της απόσυρσης των μέτρων πάντως μόνο εύκολη δεν θα είναι, καθώς η εικόνα για τις επιχειρήσεις διαφέρει από τη μια χώρα στην άλλη, καθώς κράτη με «βαθιές τσέπες» έναν ευρεία χρήση του TCF ενώ τα κράτη με μικρότερο δημοσιονομικό «χώρο» -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- αξιοποίησαν το μηχανισμό με πολύ μεγαλύτερη φειδώ. Και ο κ. Ντόναχιου εξάλλου έκανε λόγο για «μεικτή εικόνα», καθώς ορισμένοι κλάδοι επλήγησαν καίρια (και εξακολουθούν να πλήττονται) από την αύξηση των τιμών ενέργειας, ενώ άλλοι κατόρθωσαν να αυξήσουν την κερδοφορία τους, παρά τη συνθήκη αυτή.
Έγγραφο της PG ECFIN
Βάση της συζήτησης στο Eurogroup για το θέμα «ευαλωτότητα των επιχειρήσεων και ενεργειακή κρίση» αποτέλεσε έγγραφο της DG ECFIN που εξειιδίκευσε την κεντρική γραμμή για απόσυρσης των μέτρων στήριξης των βιομηχανιών, αφήνοντας όπως προαναφέρθηκε «χαραμάδες» για επιχειρήσεις που είδαν μεγάλη αύξηση στο ενεργειακό τους κόστους, την οποία δεν μπόρεσαν να μετακυλίσουν στις τελικές τιμές. Όπως τονίζεται στο έγγραφο, «η παράταση των μέτρων στήριξης πρέπει να είναι στοχευμένη σε βιώσιμες επιχειρήσεις, στη βάση συγκεκριμένων και αντικειμενικών κριτηρίων που θα πρέπει να συνδέονται με την σοβαρότητα και τη διάρκεια των παρενεργειών που υπέστησαν οι επιχειρήσεις από τις υψηλές τιμές ενέργειας. Τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη -μεταξύ άλλων- την ένταση ενέργειας των παραγωγικών διαδικασιών των βιομηχανιών, την παροχή πληροφοριών για την μετακύλιση των αυξημένων τιμών ενέργειας στις τελικές τιμές, σε συνάρτηση και με το μέγεθος του ανταγωνισμού από χώρες εκτός ΕΕ, την πρόσβαση σε πιστώσεις και τη δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας μέσω εναλλακτικών πηγών ενέργειας ή/και τροποποίησης των παραγωγικών διαδικασιών.
Τέλος, προτεραιότητα για την παράταση των μέτρων στήριξης θα πρέπει να δοθεί –όπου πληρούνται τα ως άνω κριτήρια- σε κλάδους «συστημικά σημαντικούς», όπου η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων είναι ακόμα υψηλή και είναι δύσκολο να αντικατασταθεί. Η στήριξη όπου είναι εφικτό πρέπει να συνοδεύεται με σχέδιο απανθρακοποίησης των δραστηριοτήτων σε βάθος χρόνου».
