*Των Θάνου Κωνσταντάκη και Μιχάλη Ψύλου
Περιπλέκει και δυσκολεύει πολύ η ΕΚΤ τη ζωή όσων Ευρωπαίων σκοπεύουν να αγοράσουν σπίτια ή αυτοκίνητα, με τραπεζικά δάνεια. Η αύξηση του κόστους του χρήματος που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για έβδομη συνεχόμενη φορά έφτασε την περασμένη Πέμπτη, καθιστά όλο και περισσότερο αποτρεπτική τη δαπάνη, καθώς ακριβαίνουν και οι δόσεις των δανείων.
Με την πολλοστή αύξηση του κόστους χρήματος, οι νέες αυξήσεις στα επιτόκια θα είναι αναπόφευκτες για όλους τους τύπους χρηματοδότησης.
Για παράδειγμα, η αγορά σήμερα με δόσεις ενός νέου αυτοκινήτου που κοστίζει περίπου 28.000, με ονομαστικό επιτόκιο 9,5%, θα μπορούσε να στοιχίσει κατά μέσο όρο σε σχέση με τα προηγούμενα 2 χρόνια περίπου €2.500 ευρώ πιο ακριβά στην περίπτωση ενός πενταετούς δανείου – λένε οι παράγοντες της αγοράς.
Για πόσα χρόνια, το χρήμα θα παραμείνει ακριβό; Όσο ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, λένε οι αναλυτές νομισματικής πολιτικής, που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αναμένουν μάλιστα ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ θα επιστρέψει στο στόχο του 2% μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Το τέταρτο τρίμηνο του 2023 βλέπουν τον πληθωρισμό στο 3,3% και το τέταρτο τρίμηνο του 2024 , στο 2,3%.
Όσον αφορά τον βασικό πληθωρισμό (εξαιρουμένων των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων), οι ειδικοί είναι κάπως πιο αισιόδοξοι. Κατά τη γνώμη τους, η τιμή στόχος του 2% θα επιτευχθεί το τρίτο τρίμηνο του 2025. Με απλά λόγια; Για τα επόμενα δυόμισι χρόνια, ο τραπεζικός δανεισμός θα είναι ακριβός, με ότι αυτό σημαίνει για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Μετά, βλέπουμε.
«Η αγορά δεν έχει δίκιο»
Τι κι αν η πραγματική οικονομία, οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά, ανησυχούν; Ο διοικητής της πανίσχυρης Bundesbank, Γιόακιμ Νάγκελ λέει ότι η αγορά δεν είναι πάντα σωστή όταν πρόκειται για την πορεία των επιτοκίων της ΕΚΤ. Μιλώντας στην Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), ο Νάγκελ ήταν κατηγορηματικός : «Η αγορά δεν έχει πάντα δίκιο Αντιμετωπίζουν τον πληθωρισμό μάλλον υπερβολικά αισιόδοξα.»
Ο Νάγκελ θεωρεί ότι εξακολουθεί να είναι διαχειρίσιμο να μετακυλίεται το υψηλότερο κόστος εργασίας στους Γερμανούς καταναλωτές. Αναφερόμενος μάλιστα στα κρατικά ομόλογα που αποκτήθηκαν από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του προγράμματος APP, ο Πρόεδρος της Bundesbank είπε: «Ξεκινήσαμε τη μείωση πολύ συγκρατημένα. Η αγορά πρέπει να μπορεί να αφομοιώσει τον ρυθμό. Αλλά χαίρομαι που θα αυξήσουμε τον ρυθμό τον Ιούλιο».
Τα μηνύματα που έρχονται δυστυχώς τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ότι η αύξηση των επιτοκίων δεν θα αντιστραφεί σύντομα. Στη ζώνη του ευρώ, μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από το αναμενόμενο. Αυτό προέβλεψε και Πέτερ Κάζιμιρ, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σλοβακίας και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. «Με βάση τα τρέχοντα δεδομένα, θα πρέπει να συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια για περισσότερο από το αναμενόμενο», έγραψε στο blog του. «Η επιβράδυνση του ρυθμού στις 25 μονάδες βάσης είναι επομένως ένα βήμα που θα μας επιτρέψει να αυξήσουμε σταδιακά τα επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εάν είναι απαραίτητο και δικαιολογείται από τα εισερχόμενα δεδομένα».
«Η ΕΚΤ δεν πρέπει να κάνει διάλειμμα»
Οι αγορές αναμένουν νέα άνοδο των επιτοκίων τον Ιούνιο, αλλά διχάζονται για τα μέτρα που θα ακολουθήσουν, ακόμη κι αν η Κριστίν Λαγκάρντ, η πρόεδρος της ΕΚΤ έχει αφήσει ανοιχτή την πόρτα για αύξηση επιτοκίων.
Στη συνέντευξή του στην FAZ, ο Νάγκελ πιέζει να διατηρηθεί η πορεία αύξησης των επιτοκίων. Σύμφωνα με τον διοικητή της Buba, «τα επιτόκια θα πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνονται » για να συνεχιστεί η καταπολέμηση του πληθωρισμού. Βασικός υπέρμαχος της αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής, ο Νάγκελ είπε πώς είναι σημαντικό η ΕΚΤ «να μην κάνει διάλειμμα» στην πολιτική της για αύξηση των επιτοκίων, ακόμη κι αν αυτό επιβραδύνει την οικονομική δραστηριότητα.
Η ίδια ιστορία για την Ιζαμπέλ Σνάμπελ, επίσης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Απορρίπτει την υπόθεση της μείωσης των επιτοκίων που προέβλεπαν οι παράγοντες της αγοράς. Δεδομένων των τρεχόντων δεδομένων, «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να φέρουμε τον πληθωρισμό πιο κοντά στο στόχο μας στο 2% χωρίς καθυστέρηση», είπε η Σνάμπελ σε εκδήλωση στη Φρανκφούρτη. Πρόσθεσε μάλιστα ότι τα επιτόκια πιθανότατα θα παραμείνουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα .
Αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν αποκλείει περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίασή της, δήλωσε ο πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης , Τζον Ουίλιαμς. « Δεν είπαμε ότι τελειώσαμε με την αύξηση των επιτοκίων. Δεν έχουμε αποφασίσει τι θα κάνουμε στις επόμενες συναντήσεις μας, η εξέλιξη της οικονομίας θα επηρεάσει προφανώς τις αποφάσεις μας», πρόσθεσε, ενώπιον του Economic Club της Νέας Υόρκης ο Τζον Γουίλιαμς.
Υπενθυμίζουμε ότι η Fed αύξησε τα επιτόκιά της κατά 25 μονάδες βάσης την περασμένη Τετάρτη. Το βασικό της επιτόκιο είναι πλέον μεταξύ 5,0% και 5,25%. Οι επιπτώσεις αυτών των ενεργειών στην πραγματική οικονομία χρειάζονται μήνες για να γίνουν αισθητές.
Η πρόσφατη τραπεζική κρίση έχει προσθέσει ένα επιπλέον επίπεδο δυσκολίας για τους δανειολήπτες, καθώς οι τράπεζες καθιστούν λιγότερο εύκολη την παροχή πιστώσεων στους πελάτες τους, κάτι που λειτουργεί ως αύξηση των επιτοκίων.
Η επόμενη συνεδρίαση της Fed θα είναι 13-14 Ιουνίου. «Θα πάρουμε μια απόφαση εκείνη τη στιγμή», είπε ο πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης. Η Fed –είπε-πρέπει «να διατηρήσει μια περιοριστική πολιτική για λίγο για να διασφαλίσει ότι θα μειώσουμε πραγματικά τον πληθωρισμό», για να τον επαναφέρουμε στο στόχο του 2%. Επομένως, δεν βλέπω… κανένα λόγο για μείωση των επιτοκίων φέτος».
