Την ώρα που οι συζητήσεις για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο βρίσκονται σε εξέλιξη, η Κομισιόν ανακοίνωσε τις συστάσεις της βάσει των οποίων τα κράτη-μέλη θα πρέπει να προχωρήσουν στην σύνταξη των προγραμμάτων σταθερότητας που θα κατατεθούν έως το τέλος Απριλίου.
Δεδομένου ότι η ρήτρα διαφυγής που έδινε ευελιξία στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. αναμένεται να απενεργοποιηθεί στο τέλος του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συστήνει, ιδιαίτερα στα κράτη με υψηλό δημόσιο χρέος μία εύλογη και συνεχή μείωση του ή διατήρηση του σε συνετά επίπεδα, με ποσοτικούς στόχους όσον αφορά τα πλεονάσματα και τις δαπάνες. Όπως τονίζεται, «μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο και λόγω της νέας μεταπανδημικής πραγματικότητας, δεν είναι σκόπιμο να επιστρέψουμε στην αποκλειστική εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης που ίσχυαν πριν από την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2020».
Με βάση τις συστάσεις της Κομισιόν, στα σχέδια των κρατών θα πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά για τις εξελίξεις των τιμών στην ενέργεια και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των μέτρων στήριξης, μέσα από τη σταδιακή κατάργησή τους.
Όπως αναφέρει «εάν οι τιμές χονδρικής στην αγορά ενέργειας παραμείνουν σταθερές και το χαμηλότερο ενεργειακό κόστος μετακυλίεται στις τιμές λιανικής, όπως προβλέπεται σήμερα, τα μέτρα κρατικής ενεργειακής στήριξης θα πρέπει να καταργηθούν περαιτέρω το 2024 και οι σχετικές εξοικονομήσεις θα συμβάλουν στη μείωση των κρατικών ελλειμμάτων».
Εάν όμως οι τιμές της ενέργειας αυξηθούν και πάλι και η στήριξη δεν μπορεί να διακοπεί πλήρως, τα μέτρα θα πρέπει να είναι στοχευμένα ώστε να προστατεύουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Κίνηση η οποία μειώνει το δημοσιονομικό κόστος, παρέχει κίνητρα εξοικονόμησης ενέργειας και επιτρέπει στην οικονομία να προσαρμοστεί με σταδιακό και βιώσιμο τρόπο σε περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Όσον αφορά τον δείκτη χρέους, θα πρέπει να κινείται πτωτικά ή να παραμένει σε «συνετό επίπεδο» με το δημοσιονομικό έλλειμμα να είναι μικρότερο από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Επίσης οι στόχοι θα πρέπει να ποσοτικοποιούνται και να διαφοροποιούνται ανάλογα με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το δημόσιο χρέος κάθε κράτους-μέλους αλλά και να υπάρχει συγκεκριμένος στόχος για τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις δημόσιες επενδύσεις με βάση τις συστάσεις που έχει συντάξει για κάθε χώρα, όπως και στη διασφάλιση αποτελεσματικής χρήσης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, με έμφαση στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση.
Αναφορικά με την υπαγωγή χωρών στη διαδικασία υπερβολικού ελλείματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει στο Συμβούλιο αυτό να συμβεί από το επόμενο έτος, δηλαδή από την Άνοιξη του 2024.
Οι νέο δημοσιονομικοί κανόνες
Με βάση το κείμενο των συστάσεων, οι συζητήσεις για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Από ότι φαίνεται υπάρχουν σημεία στα οποία παρατηρείται σύγκλιση απόψεων όπως στην ανάγκη για περισσότερα κίνητρα για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις αλλά και στην ανάγκη για κατάλληλη διαφοροποίηση των δημοσιονομικών προσπαθειών για κάθε κράτος. Ωστόσο ο αρχικός στόχος για συμφωνία το Μάρτιο (ενόψει και της επικείμενης συνεδρίασης του Ecofin την ερχόμενη εβδομάδα) είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.
