Όχι, ο Fitch δεν περίμενε τελικά τις εκλογές, όπως εκτιμούσε η Citi, για να μας αναβαθμίσει. Οδήγησε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας πιο κοντά στην έξοδο από την κατηγορία των «σκουπιδιών» – μόλις ένα σκαλοπάτι μακριά από την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα. Στο σημείο αυτό έχουν ήδη τοποθετήσει το ελληνικό αξιόχρεο όλοι οι υπόλοιποι οίκοι (S&P, Scope Ratings, DBRS) πλην του παραδοσιακά αυστηρού Moody’s, που όπως όλα δείχνουν τηρεί στάση αναμονής έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο όχι απλά των μακροοικονομικών δεδομένων, αλλά και των γεωπολιτικών εξελίξεων.
Η αναβάθμιση αυτή – η 12η των τελευταίων ετών, κατά τις οποίες βιώσαμε την πανδημία με τα lockdown, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη σφοδρή ενεργειακή κρίση – είναι αναμφίβολα μία πιστοποίηση «ανθεκτικότητας» για την ελληνική οικονομία. Το ΑΕΠ αναπτύχθηκε το 2022 ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και θα παραμείνει, όπως όλα δείχνουν, και φέτος σε θετικό έδαφος- έστω και με ισχνούς ρυθμούς ανάπτυξης. Οι αναλυτές του Fitch βάζουν τον πήχυ αρκετά χαμηλά – στο +0,9% την ώρα που το οικονομικό επιτελείο ποντάρει στο +1,8%- αλλά τουλάχιστον εγκαταλείπουν την προηγούμενη εκτίμησή τους για ύφεση. Η αναθεωρημένη πρόβλεψη είναι πολύ κοντά σε εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών και οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, που θεωρούν ότι σε ένα περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας και στασιμοπληθωρισμού δεν υπάρχουν περιθώρια για κάτι καλύτερο.
Τι σημαίνει η απόφαση για τα ομόλογα
Παράλληλα με το «μπράβο» του, ο Fitch προσφέρει κάποιο στήριγμα στα ομόλογα – λειτουργώντας όμως περισσότερο ως τονωτική ένεση στο ηθικό των επενδυτών, αφού πρακτικά δεν αλλάζει το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος παραμένει junk και κατά συνέπεια υψηλού ρίσκου. Αυτή τη στιγμή οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων είναι οι υψηλότερες στη ζώνη του ευρώ, υπερβαίνοντας σταθερά και εκείνες των ιταλικών. Δεν περιμένει βεβαίως να δει κανείς ένα ράλι τιμών και ανάλογη αποκλιμάκωση των αποδόσεων, ωστόσο η καλή εκκίνηση των πιστοληπτικών αξιολογήσεων δημιουργεί ελπίδες συγκράτησης του κόστους δανεισμού της χώρας σε επίπεδα σχετικά ανεκτά.
Στην πρόσφατη έκδοση του νέου 10ετους η ζήτηση ήταν υψηλότερη και το επιτόκιο ελαφρώς χαμηλότερο των εκτιμήσεων- αλλά και πάλι πολύ κοντά στα απαγορευτικά επίπεδα. Καθώς όμως τα ομόλογα χάνουν πια τη στήριξη της ΕΚΤ (που θέλει να “ξεφουσκώσει” το τεράστιο χαρτοφυλάκιό της), μία αναβάθμιση δεν είναι αρκετή. Θα έρθουν λοιπόν κι άλλες και πότε μπορούμε να τις περιμένουμε;
Το πολιτικό σκηνικό
Νέες αναβαθμίσεις σημαίνουν επενδυτική βαθμίδα – σηματοδοτούν δηλαδή μία εξέλιξη με την οποία η αγορά σε αντιμετωπίζει πια ως παίχτη υψηλότερης κατηγορίας. Είναι δύσκολο να δει κανείς να επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και σίγουρα όχι πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Κανείς από τους οίκους δεν ανησυχεί για το ποιο κόμμα θα είναι στην εξουσία. Στις εκθέσεις τους οι περισσότεροι επισημαίνουν αυτό που έγραφε και στη χθεσινή του ανακοίνωση ο Fitch. «Οι απότομες αλλαγές πολιτικής είναι απίθανες ακόμη και αν υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης. Οι σχέσεις με την ΕΕ έχουν σταθεροποιηθεί υπό τις κυβερνήσεις τόσο της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας όσο και του αριστερού Σύριζα, με τη χώρα να απομακρύνεται σταδιακά από το εποπτικό πλαίσιο μετά την κρίση». Aυτό τόνιζε και ο Θέμης Θεμιστοκλέους της UBS σε προ μηνών συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική, αλλά και σχολίαζαν οίκοι αξιολόγησης για τις προκλήσεις/ευκαιρίες που φέρνει στην Ελλάδα το 2023.
Ο λόγος που περιμένουν οι οίκοι τις κάλπες πριν από την τελική ετυμηγορία είναι άλλος και επισημάνθηκε επίσης στη χθεσινή ανακοίνωση του Fitch: «Η Ελλάδα είναι πιθανό να έχει δύο διαδοχικές εκλογές τους επόμενους μήνες, καθώς προς το παρόν κανένα κόμμα δεν φαίνεται πιθανό να κερδίσει αυτοδυναμία. Αυτό σημαίνει ότι ο εκλογικός κύκλος είναι πιθανό να είναι πιο μακρύς, περιορίζοντας το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής φέτος». Οι προεκλογικές παροχές είναι επίσης κάτι που μερίδα αναλυτών φοβάται. Και η κυβέρνηση εδώ δεν κρύβει τις προθέσεις της να απλώσει κι άλλο το «δίχτυ» των μέτρων όσο θα πλησιάζουν οι κάλπες.
Kαι έτσι φτάνουμε και στο τελευταίο ερώτημα. Πότε τελικά θα έρθουν αυτές; Αν η κυβέρνηση θελήσει να αξιοποιήσει το θετικό κλίμα του Fitch, τότε αυτές ίσως έρθουν τελικά πριν από την επόμενη κρίσιμη αξιολόγηση – δηλαδή εκείνη του S&P στις 21 Απριλίου. Ο Fitch από μόνος δεν φέρνει την άνοιξη για τα ελληνικά ομόλογα, αλλά ίσως φέρει λίγο πιο κοντά τις κάλπες.
