Ενισχύεται το μερίδιο των πληρωμών με ηλεκτρονικό τρόπο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών αγορών. Ωστόσο, τα μετρητά παραμένουν κυρίαρχα. Η πανδημία πάντως επιτάχυνε τις καταστάσεις.
Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη στάση των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τις πληρωμές, τα μετρητά χρησιμοποιήθηκαν για το 59% των συναλλαγών στα σημεία πώλησης του 2022, έναντι 72% το 2019. Τα μετρητά είναι το δημοφιλέστερο μέσο για πληρωμές μικρής αξίας σε καταστήματα και για συναλλαγές από άτομο σε άτομο. Το 60% θεωρεί σημαντικό να έχει τα μετρητά ως επιλογή πληρωμής.
Τα στοιχεία για τη χώρα μας δείχνουν πρόοδο αλλά και έναν φόβο ιδιαίτερα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (συνταξιούχους π.χ.) για τις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Συγχρόνως καταγράφουν πως οι Έλληνες λαμβάνουν πολλαπλάσιο τμήμα του εισοδήματός τους έναντι των Ευρωπαίων σε μετρητά, στοιχείο το οποίο αποτελεί από μόνο του εμπόδιο για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Σε σύγκριση με το 2019 η χρήση μετρητών έχει μειωθεί, αναφέρει η μελέτη της ΕΚΤ. Τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου: Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία. Μετρούμενο με βάση την αξία, το μερίδιο των πληρωμών σε μετρητά έχει ωστόσο παρουσιάσει και αύξηση σε ορισμένες χώρες της Ζώνης του Ευρώ.
Οι ανέπαφες πληρωμές με κάρτα σε POS αυξήθηκαν από το 41% του συνόλου των πληρωμών το 2019 σε 62% το 2022 στη Ζώνη του Ευρώ.
Η αλλαγή στις συνήθειες ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων χωρών της Ζώνης του Ευρώ. Η Κύπρος ήταν η χώρα όπου οι ανέπαφες πληρωμές είχαν το υψηλότερο μερίδιο επί των συνολικών πληρωμών με κάρτα το 2022 (88%), ακολουθούμενη από τη Σλοβακία (84%) και την Ελλάδα (84%).
Όσον αφορά την αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με ανέπαφες πληρωμές σε σύγκριση με τη συνολική αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με κάρτες, το μερίδιο των ανέπαφων πληρωμών αυξήθηκε από 27% σε 50%. Η Ελλάδα και η Φινλανδία ήταν οι μόνες χώρες που είδαν το μερίδιο στην αξία των ανέπαφων συναλλαγών να μειώνεται, υποχωρώντας από 75% σε 69% και 36% σε 35% αντίστοιχα.
Το μερίδιο των μετρητών
Εξετάζοντας τις πληρωμές από συναλλασσόμενο σε συναλλασσόμενο (P2P) ανά χώρα, το μερίδιο των μετρητών ως προς τον αριθμό των πληρωμών ήταν πάνω από 80% στη Γερμανία, στην Κύπρο, στη Σλοβενία, στην Ελλάδα, στην Ιταλία και την Αυστρία, ενώ μετρητά χρησιμοποιήθηκαν για λιγότερες από τις μισές συναλλαγές P2P σε Εσθονία, Φινλανδία και Ολλανδία. Το μερίδιο των εφαρμογών για χρήση κινητών τηλεφώνων στις πληρωμές P2P ήταν το υψηλότερο στην Ολλανδία (43%).
Τα μετρητά που λαμβάνονται ως μέρος του εισοδήματος θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη χρήση μετρητών στις συναλλαγές. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι περισσότεροι πολίτες της Ζώνης του Ευρώ (85%) δεν λάμβαναν τακτικό εισόδημα σε μετρητά. Το ποσοστό αυτό ήταν οριακά υψηλότερο το 2019, στο 87%. Η Ελλάδα εμφανίζει «ακραία» μεγέθη, καθώς το 11% των ανθρώπων στη χώρα μας λάμβανε έως και το ένα τέταρτο του εισοδήματός του σε μετρητά (περίπου διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ζώνης του Ευρώ, 5%). Το 8% έλαβε το μισό και το 9% έλαβε περισσότερα από τα τρία τέταρτα. Αυτό υποδηλώνει ισχυρότερη εξάρτηση από μετρητά στην Ελλάδα από άλλα κράτη-μέλη, τουλάχιστον όσον αφορά την προθυμία αποδοχής μετρητών, σε αντίθεση με άλλες επιλογές όπως η άμεση κατάθεση.
Επίσης υποδηλώνει κάτι που δεν αναφέρει η έκθεση αλλά που συνομολογούν οι τράπεζες στη χώρα μας, πως παραμένει ισχυρή η κυκλοφορία μαύρου χρήματος.
Το 94% των ερωτηθέντων στη Ζώνη του Ευρώ ανέφερε ότι είχε πρόσβαση σε κάρτα πληρωμών, ενώ το 91% ανέφερε ότι είχε λογαριασμό για πληρωμές. Η ανάλυση ανά χώρα δείχνει ότι το ποσοστό των καταναλωτών που έχουν πρόσβαση σε λογαριασμό για πληρωμές ήταν το υψηλότερο στη Γερμανία (99%). Η Ελλάδα ήταν χαμηλότερη, στο 79%.
Η Γερμανία και η Φινλανδία ανέφεραν το υψηλότερο ποσοστό πρόσβασης σε κάρτα πληρωμής (99% η καθεμία), ενώ η Πορτογαλία (79%) ανέφερε το χαμηλότερο ποσοστό.
