Πονοκέφαλο εξακολουθεί να προκαλεί στο οικονομικό επιτελείο το ιδιωτικό χρέος παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι φορολογούμενοι έδειξαν φορολογική συμμόρφωση τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο οι πληθωριστικές πιέσεις, η ενεργειακή κρίση και η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο τα οικονομικά περιθώρια των πολιτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο στο τέλος του Οκτωβρίου του 2022, διαμορφώθηκε στα 113,2 δις ευρώ, αυξημένο κατά 3,3 δις ευρώ σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2021 και κατά 6,9 δις. ευρώ σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2020. Όπως διαπιστώνει μάλιστα η έκθεση του Γραφείου του Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, πάνω από το 90% των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 30,2% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου καθώς καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να εισπραχθούν τα παλαιά.
Με βάση της έκθεση του ΓΠΚΒ, η αύξηση αυτή υπολογίζεται από :
- τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 8,1 δις ευρώ και
- τις ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά την 1/11/2021 που βεβαιώθηκαν μεταγενέστερα ύψους 2,2 δις ευρώ, αφαιρουμένων
- των εισπράξεων και διαγραφών, οι οποίες αγγίζουν συνολικά τα 7 δις ευρώ.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές εμφανίζονται αυξημένες κατά 1,2 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (6,9 δις ευρώ το διάστημα 1/11/2020-31/10/2021), γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παρουσία ακραίων τιμών, καθώς 1,4 δις ευρώ προέρχονται από μόλις 32 οφειλέτες και από αυτούς ένας οφειλέτης οφείλει 0,8 δις ευρώ. Επιπλέον ποσοστό 23,2% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που αντιστοιχεί σε 26,3 δις ευρώ, αφορά σε οφειλές που χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης. Κατά συνέπεια το «πραγματικό» ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο, δηλαδή το συνολικό υπόλοιπο μετά την αφαίρεση του ανεπίδεκτου είσπραξης υπολοίπου ανέρχεται την 1/11/2022 στα 86,9 δις ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,1 δις ευρώ σε ετήσια βάση.
Εξετάζοντας την ποιοτική διάρθρωση του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου διαπιστώνουμε ότι μόνο το 51,6% αυτού, που αντιστοιχεί σε 44,8 δις ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κτλ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, σε αυτές περιλαμβάνονται :
- τα πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) τα οποία αποτελούν το 27,6% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς αγγίζουν τα 24 δις ευρώ και
- οι μη φορολογικές οφειλές (δάνεια, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.), οι οποίες αποτελούν το 20,8% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 18,1 δις ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι 8,8 δις ευρώ από τις φορολογικές οφειλές πηγάζουν από αφερέγγυους οφειλέτες και 9,8 δις ευρώ αφορούν σε οφειλές με λήξη δόσεων πέραν της τελευταίας δεκαετίας, απομένουν 26,2 δις ευρώ οφειλών από τις οποίες, σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, πηγάζει άνω του 90% των εισπράξεων. Με άλλα λόγια το σύνολο σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 30,2% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που ισοδυναμεί με το 23,2% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.
Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών, στο τέλος του Οκτωβρίου του 2022 παρατηρείται μείωση κατά 116.383 πρόσωπα (φυσικά και νομικά) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.176.249 οφειλέτες. Η εν λόγω μείωση προέρχεται από την χαμηλότερη κατηγορία οφειλής και ειδικότερα εντοπίζεται στο εύρος οφειλής μεταξύ 10 και 50 ευρώ (μείωση των οφειλετών κατά 187.030 πρόσωπα). Αντιθέτως, αύξηση του αριθμού των οφειλετών διαπιστώνεται σε όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλής με τη μεγαλύτερη, κατά 25.304 πρόσωπα, να καταγράφεται στο εύρος οφειλής από 50 έως 500 ευρώ στο οποίο ανήκει το 38,5% του συνόλου των οφειλετών, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1.607.182 πρόσωπα.
Παράλληλα, αύξηση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες οφειλής (εξαίρεση αποτελεί η πρώτη κατηγορία οφειλής που αφορά ποσά έως 50 ευρώ), με τη μεγαλύτερη να πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, σε αυτή τη κατηγορία οφειλής καταγράφεται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 2,3 δις ευρώ, η οποία συνοδεύεται από μικρή αύξηση του αριθμού των οφειλετών, κατά 274 πρόσωπα. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη κατηγορία οφειλής συγκεντρώνεται το 80% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,2% των οφειλετών.
Στην αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ σημαντική είναι η συνεισφορά των νομικών προσώπων καθώς οι οφειλές που προέρχονται από αυτά αυξήθηκαν κατά 2 δις ευρώ σε ετήσια βάση. Σημειώνεται ότι από τα νομικά πρόσωπα προέρχεται το 73% των οφειλών στο συγκεκριμένο εύρος οφειλής με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει στο τέλος του Οκτωβρίου του 2022 τα 65,8 δις ευρώ. Αντίστοιχα το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.430, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 185 νομικά πρόσωπα.
