«Αν μπορούσαμε να ζητήσουμε ένα πράγμα και να λυθεί αύριο το πρωί, αυτό θα ήταν το θέμα του ενεργειακού τουρισμού, καθώς στην εταιρεία μας το 65-70% των επισφαλειών αφορά ληξιπρόθεσμες οφειλές πρώην πελατών μας που έχουν αλλάξει πάροχο και με την παρούσα κατάσταση είναι σχεδόν αδύνατο να ανακτήσουμε».
Αυτό δηλώνει μιλώντας προς τη «Ν» ο πρόεδρος του ΕΣΠΕΝ (και Γενικός Διευθυντής της «Φυσικό Αέριο») κ. Γιάννης Μητρόπουλος. Ο ίδιος τονίζει ότι οι διακανονισμοί για πληρωμές λογαριασμών ρεύματος έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί, ενώ σημειώνει ότι όλες οι εταιρείες θα γράψουν ζημίες για το Δεκέμβριο και για αυτό θα είναι προσεκτικές στις χρεώσεις που θα ανακοινώσουν για τον Ιανουάριο στις 20 του μηνός.
1.Σε ποιο σημείο βρίσκεται η διαβούλευση με το ΥΠΕΝ αναφορικά με την αντιμετώπιση του φαινομένου του κακώς εννοούμενου «ενεργειακού τουρισμού» ;
Έχουμε υποβάλλει τις προτάσεις μας και εμείς ως ΕΣΠΕΝ και ο ΕΣΑΗ (Σύνδεσμος των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών), που κινούνται πολύ κοντά στη γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τις αλλαγές στο άρθρο 42 του Κώδικα Προμήθειας. Υπάρχει λοιπόν μια σύμπνοια από την αγορά και περιμένουμε να επανέλθει το Υπουργείο που εκτός από το ζήτημα του «ενεργειακού τουρισμού» (σ.σ. που άπτεται του τρόπου αντιμετώπισης των πελατών που αλλάζουν πάροχο αφήνοντας «φέσια» στον προηγούμενο) πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες και για την Καθολική Υπηρεσία. Μιλάμε για δυο φλέγοντα ζητήματα για την αγορά προμήθειας, καθώς δεν επιβαρύνονται μόνο οι εταιρείες αλλά και οι καταναλωτές. Διότι οι οφειλές που αφήνουν οι κακοπληρωτές, τελικά πληρώνονται από τους καλοπληρωτές.
2. Ποιο είναι το περίγραμμα των προτάσεών σας ;
Η βασική μας πρόταση είναι να μπορεί ένας προμηθευτής να προχωρά σε αποκοπή της παροχής, ακόμα και αν ο πρώην πελάτης του να έχει αλλάξει πάροχο. Στο μέτρο που η διαδικασία του switching συνεχίζεται, εφόσον ο πελάτης έχει οφειλή στον προηγούμενο πάροχο θα πρέπει να είτε να την εξοφλήσει ή να κάνει διακανονισμό που θα τηρεί. Εάν ο διακανονισμός δεν τηρείται, τότε ο προηγούμενος πάροχος θα έχει δικαίωμα να προχωρά σε αποκοπή της παροχής ρεύματος για ένα διάστημα 90 ημερών από τη στιγμή που ο πρώην πελάτης έχει αθετήσει τις δεσμεύσεις του. Αυτή τη στιγμή θεωρούμε ότι είναι πολύ δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να μπορέσουμε να ανακτήσουμε τα χρήματα από πελάτες μας που άλλαξαν πάροχο αφήνοντας ληξιπρόθεσμες οφειλές γιατί πρακτικά δεν έχουμε κανέναν μοχλό πίεσης και αυτό προφανώς ισχύει για όλη την αγορά. Ο μοναδικός μοχλός πίεσης ανέκαθεν ήταν η αποκοπή. Στην «Φυσικό Αέριο» το 65-70% των ποσών που έχουν χαρακτηριστεί ως επισφάλειες αντιστοιχούν σε «ενεργειακούς τουρίστες». Είναι ένα ποσοστό που σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε κάποιος να εκτιμήσει έναν χρόνο πριν. Οι επισφάλειες δηλαδή θα ήταν κατά 70% μικρότερες αν το θέμα είχε αντιμετωπιστεί.
3.Υπάρχει μεγάλη αύξηση των διακανονισμών στην αγορά προμήθειας ;
Σε σχέση με το 2021, οι διακανονισμοί για πληρωμές λογαριασμών ρεύματος τείνουν να τετραπλασιαστούν. Ο αριθμός των διακανονισμών είναι πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερος από ότι πέρυσι και πλησιάζει στο να γίνει τέσσερις φορές μεγαλύτερος. Το να διακανονίζει ένας καταναλωτής την οφειλή του είναι ένα υγιές φαινόμενο, γιατί δείχνει πρόθεση αποπληρωμής, κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Οι τιμές του ρεύματος και του φυσικού αερίου έχουν βεβαίως αυξηθεί σημαντικά, αλλά πρέπει να υπογραμμίσω ότι το σχήμα των επιδοτήσεων είναι πολύ γενναιόδωρο και έχει βοηθήσει πολύ την αγορά, τόσο τους καταναλωτές, όσο και τις επιχειρήσεις.
4.Και τι γίνεται με τα ληξιπρόθεσμα χρέη που δεν διακανονίζονται ;
Όσον αφορά στη δική μας εταιρεία, θα έλεγα ότι δεχόμαστε βέβαια πιέσεις, ιδίως στις χρηματοροές μας και υπάρχουν φήμες στην αγορά ότι υπάρχουν εταιρείες που έχουν πιεστεί πάρα πολύ τόσο από τα υψηλά κόστη και τις υψηλές τιμές της αγοράς ενέργειας όσο και από το γεγονός ότι υπήρξαν ορισμένες καθυστερήσεις στην απόδοση των επιδοτήσεων, και οι οποίες με τη σειρά τους διακανονίζουν τις οφειλές τους προς τους Διαχειριστές. Εμείς δεν έχουμε μέχρι στιγμής κάποιο τέτοιο θέμα.
5. Τι πρωτοβουλίες απαιτούνται κατά την γνώμη σας για να λειτουργεί πιο ορθολογικά η αγορά προμήθειας ;
Αν μπορούσαμε να ζητήσουμε ένα πράγμα και να λυθεί αύριο το πρωί, αυτό θα ήταν το άρθρο 42 και το θέμα της Καθολικής Υπηρεσίας για τις εταιρείες που συμμετέχουν σε αυτή. Είχαμε ζητήσει επίσης το καλοκαίρι να προκαταβάλλεται ένα ποσοστό των επιδοτήσεων ώστε να ενισχύεται η ρευστότητα των επιχειρήσεων και να μπορούν να κινούνται και στη συνέχεια να γίνονται οι εκκαθαρίσεις όταν έχουμε καταναλώσεις και τα στοιχεία από τον ΔΕΔΔΗΕ. Αυτό δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής. Ως αποτέλεσμα των πιέσεων στις χρηματοροές, όλες σχεδόν οι εταιρείες κινούνται με δανεισμό. Και όσο αυξάνεται ο δανεισμός, αυξάνονται και τα κόστη γιατί όπως γνωρίζετε το Euribor ανεβαίνει.
6. Αύριο ανακοινώνονται τα τιμολόγια των παρόχων για τον Ιανουάριο. Πού βλέπετε να κυμαίνονται, με δεδομένο ότι ορισμένες εταιρείες έδωσαν πολύ ανταγωνιστικές χρεώσεις για το Δεκέμβριο, μήνας κατά τον οποίο οι χονδρεμπορικές τιμές κινούνται ανοδικά ;
Είναι δεδομένο ότι όλες οι εταιρείες θα γράψουν ζημίες για το Δεκέμβριο. Κατά τους πρώτους μήνες του συστήματος πρόβλεψης των τιμολογίων ήμασταν πολύ προσεκτικοί, εκτιμούσαμε υψηλότερα κόστη και έβγαιναν χαμηλότερα. Η αγορά είναι έντονα ανταγωνιστική και σας διαβεβαιώ ότι ως εταιρείες θέλουμε μεν να είμαστε υγιείς, αλλά θέλουμε και να αυξάνουμε τα μερίδιά μας. Οπότε θέλουμε να ανταγωνιζόμαστε στην τιμή. Επειδή όμως λόγω των συνθηκών έντονης αβεβαιότητας και μεταβλητότητας που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς αυτό που έρχεται όχι σε ένα μήνα, αλλά σε μια εβδομάδα ή σε μια μέρα ! Ως αποτέλεσμα, τον ένα μήνα μπορούμε να «πέσουμε έξω» προς τα πάνω, έναν άλλο μήνα να «πέσουμε έξω» προς τα κάτω. Αυτό συνέβη το Δεκέμβριο, όπου όλοι εκτιμήσαμε τις τιμές κάτω από τα 400 ευρώ/MWh, ενώ το κόστος κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι όλοι θα ζημιωθούμε για τον τρέχοντα μήνα, από 30-100 ευρώ τη Μεγαβατώρα, άρα θα είμαστε όλοι πιο προσεκτικοί στις χρεώσεις που θα ανακοινώσουμε τον Ιανουάριο, διότι εκτιμούμε ότι τα κόστη -για διάφορους λόγους- θα κινηθούν ακόμα υψηλότερα τον επόμενο μήνα και θα κινηθούν προς τα 450-460 ευρώ/MWh.
7. Μήπως θα ήταν καλύτερο τελικά να μην είχε ανασταλεί η Ρήτρα Αναπροσαρμογής, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι παράγοντες της αγοράς ;
Εκ των υστέρων είναι εύκολο να κρίνουμε και να αξιολογούμε καταστάσεις. Θα σας πω τι λέγαμε πριν την εφαρμογή του νέου συστήματος, το καλοκαίρι. Υπάρχουν κάποιοι απλοί νόμοι της αγοράς: Όταν υπάρχουν έντονες διακυμάνσεις των τιμών και αβεβαιότητα όπως αυτή που έχουμε τώρα είναι αδύνατον να προβλέψουμε ποιες θα είναι οι τιμές. Ακόμα και αν χρησιμοποιεί κανείς εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου =το γνωστό hedging- , οι τιμές τους ενσωματώνουν ασφάλιστρο (premium), άρα είναι ακριβά και ανεβάζουν το κόστος. Σε τέτοιες περιπτώσεις επειδή δεν μπορεί να εκτιμηθεί το πώς θα εξελιχθούν οι τιμές, το μοντέλο τιμολόγησης που θα είχε το μικρότερο ρίσκο για όλη την αγορά -επιχειρήσεις και καταναλωτές- θα ήταν ένα τιμολόγιο «cost plus». Δηλαδή ανάλογα με το τελικό κόστος να ανακοινώνουν οι εταιρίες ένα περιθώριο και να κάνουν την επιλογή τους οι καταναλωτές. Αυτό προτάθηκε από αρκετούς, αλλά η σχετική εισήγηση δεν εισακούστηκε. Δεν μπορώ να πω αν αυτό που τελικά εφαρμόστηκε είναι χειρότερο ή καλύτερο, υπό την έννοια ότι υπάρχουν οι επιδοτήσεις που ανακούφισαν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό τους καταναλωτές, υπάρχει το σχήμα της ανάκτησης των υπερεσόδων σε ηλεκτροπαραγωγή και προμήθεια. Για το τελευταίο περιμένουμε την εισήγηση της ΡΑΕ για να δούμε πώς θα διαμορφωθεί ο μηχανισμός.
8. To «Φυσικό Αέριο» ήταν μια από τις εταιρείες με τις πιο ελκυστικές χρεώσεις τους τελευταίους μήνες. Απέδωσε καρπούς η τιμολογιακή σας πολιτική ;
Ναι, είδαμε να έρχονται πελάτες. Για τα δικά μας τα μεγέθη -γιατί στην αγορά ρεύματος δεν είμαστε μεγάλη εταιρεία- η κίνηση είναι σημαντική.
