Επιδότηση επιτοκίου, που αφορά κατοικίες 15ετίας και άνω, έτσι ώστε μέσω χαμηλότοκων ή ακόμα και άτοκων δανείων να στηριχθούν πολίτες 25 – 39 ετών για να αποκτήσουν σπίτι, προωθεί νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας.
Η διαδικασία χορήγησης δανείων προγραμματίζεται για το πρώτο τρίμηνο του 2023, ενώ υπάρχουν ξεχωριστές διατάξεις και για άλλες τρεις δράσεις στο σχέδιο νόμου που τέθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το σκέλος της επιδότησης, εκτιμάται ότι θα καταστεί εφικτό να προκύψουν έως 10.000 ωφελούμενοι, είτε νέοι είτε ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ υπάρχει και ειδικό μπόνους για ζευγάρια με παιδιά.
Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο νόμου επιδιώκει να αξιοποιηθεί και η δημόσια περιουσία για κοινωνική κατοικία, κυρίως της ΔΥΠΑ (τ. ΟΑΕΔ), αλλά όχι μόνο. Εκτός από το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που αναφέρεται στον χαμηλότοκο ή και άτοκο δανεισμό, με άλλες διατάξεις προωθείται η Κοινωνική Αντιπαροχή, που αφορά την προσφορά κατοικίας με χαμηλό ενοίκιο, μέσω της αξιοποίησης ακινήτων του Δημοσίου. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εκτιμάται ότι μπορεί να ανεγερθούν έως 2.500 κατοικίες που θα αποφέρουν περίπου 5.000 ωφελούμενους, ηλικίας έως 39 ετών.
Υπάρχει ακόμα το πρόγραμμα Κάλυψη, που αναφέρεται στη μίσθωση ιδιωτικών κατοικιών, έτσι ώστε να διατεθούν σε νέους.
Τέταρτη δράση είναι το πρόγραμμα Ανακαινίζω Ενοικιάζω, που επιδοτεί, όπως προκύπτει από τον τίτλο του, την ανακαίνιση ιδιωτικών κατοικιών, με την προϋπόθεση να διατεθούν για μίσθωση.
Πιο αναλυτικά, το νομοσχέδιο με τίτλο «Σπίτι μου στεγαστική πολιτική για τους νέους, αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για κοινωνική κατοικία και άλλες διατάξεις» εμπεριέχει τις εξής ξεχωριστές δράσεις:
1. Πρόγραμμα «Σπίτι Μου»
Δικαιούχοι των άτοκων ή χαμηλότοκων δανείων είναι άτομα ηλικίας 25-39 ετών με ετήσιο εισόδημα από 10.000 ευρώ έως το όριο που προβλέπεται για τη χορήγηση επιδόματος θέρμανσης (σήμερα είναι 16.000 ευρώ για άγαμο και 24.000 για έγγαμο, με προσαύξηση 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί) και οι οποίοι δεν διαθέτουν ακίνητο κατάλληλο για την κατοικία τους.
Αναπροσαρμογή κατώτατου εισοδηματικού ορίου
Σημειώνεται ότι το ελάχιστο όριο εισοδήματος των 10.000 ευρώ είναι πάνω από τις ετήσιες αποδοχές του εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (713 ευρώ μικτά 611 ευρώ καθαρά). Ωστόσο, πηγές του υπουργείου Εργασίας και της ΔΥΠΑ, διευκρίνισαν στη «Ν» ότι η εν λόγω βάση τοποθετήθηκε για να μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση και όσοι αμείβονται με τις κατώτατες αποδοχές, αφήνοντας ανοιχτό το θέμα της αναπροσαρμογής του ελάχιστου εισοδήματος μέχρι την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Τα ακίνητα πρέπει να έχουν αξία έως 200.000 ευρώ, εμβαδόν έως 150 τ.μ. και παλαιότητα τουλάχιστον 15 ετών, ενώ για τους όρους του δανείου προβλέπονται οι εξής οκτώ προϋποθέσεις:
α) Η αγορά του ακινήτου δεν μπορεί να γίνει από συγγενή πρώτου ή δεύτερου βαθμού του αγοραστή.
β) Το ακίνητο αποκτάται κατά πλήρη κυριότητα από τον αγοραστή ή, αν πρόκειται για συζύγους ή για μέρη συμφώνου συμβίωσης, κατά κυριότητα μεγαλύτερη από 50% για καθέναν από αυτούς.
γ) Το ύψος του δανείου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 150.000 ευρώ και η διάρκεια τα 30 έτη.
δ) Το δάνειο καλύπτει έως το 90% της αξίας του ακινήτου.
ε) Το δάνειο χρηματοδοτείται κατά 75% από τη ΔΥΠΑ. Για το ποσοστό του δανείου που χρηματοδοτείται από τη ΔΥΠΑ δεν οφείλεται τόκος, ενώ το υπόλοιπο 25% χορηγείται από τις τράπεζες (θα επιλεγούν μετά από δημόσια πρόσκληση της ΔΥΠΑ). Αυτό σημαίνει ότι τα 3/4 του δανείου χορηγούνται άτοκα, με αποτέλεσμα το τελικό επιτόκιο που πληρώνει ο δανειολήπτης για το σύνολο του ποσού να διαμορφώνεται στο ένα τέταρτο του κόστους που θα είχε ένα κανονικό στεγαστικό δάνειο.
στ) Για τρίτεκνους ή πολύτεκνους το δάνειο θα είναι άτοκο. Άτοκο θα γίνεται και το δάνειο για όσους κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του κάνουν 3 και πλέον παιδιά.
ζ) Δεν μπορεί να ζητηθεί η παροχή προσωπικής εγγύησης τρίτου ως προϋπόθεση για τη χορήγηση του δανείου.
η) Το δάνειο απαλλάσσεται από την εισφορά 0,12% της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 128/1975.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος, που θα υλοποιηθεί στο πρώτο τρίμηνο του 2023, είναι 500 εκατ. ευρώ (με πρόβλεψη για διπλασιασμό σε περίπτωση εξάντλησης των διαθέσιμων πόρων), ενώ εκτιμάται ότι ωφελούμενοι θα είναι 10.000 δικαιούχοι 25-39 ετών.
2. Κοινωνική Αντιπαροχή
Πρόκειται για νέο θεσμό που προστίθεται στις πρωτοβουλίες που λαμβάνει η ΔΥΠΑ (τ. ΟΑΕΔ) για τη στεγαστική πολιτική. Ουσιαστικά θα παρέχεται εφεξής η δυνατότητα σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να συμπράξουν με ιδιώτες αναδόχους. Οι τελευταίοι θα ανεγείρουν με δικές τους δαπάνες κτήριο σε αδόμητα ακίνητα του Φορέα. Ως αντάλλαγμα θα αναλαμβάνουν για ορισμένο χρονικό διάστημα την εκμετάλλευση του ακινήτου. Όμως την ίδια στιγμή θα έχουν και την υποχρέωση για να εκμισθώνουν ένα μέρος από το ακίνητο σε δικαιούχους, έναντι μισθώματος που θα προκαθορίζεται. Όταν θα παρέρχεται ο χρόνος εκμετάλλευσης του ακινήτου, ο ανάδοχος θα έχει την υποχρέωση να το παραδίδει στον ιδιοκτήτη Φορέα.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι δικαιούχοι μισθωτές επιλέγονται με βάση αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στο νομοσχέδιο, εκτός από την απλή μίσθωση των σπιτιών με χαμηλό ενοίκιο, θα επιτρέπεται και η υπογραφή συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους δικαιούχους. Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται ακόμη ότι:
– Η Κοινωνική Αντιπαροχή μπορεί να αφορά και δομημένα ακίνητα. Στην περίπτωση αυτή το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει και την κατεδάφιση των κτισμάτων, η οποία γίνεται με δαπάνες του αναδόχου.
– Το ποσοστό των οριζόντιων ιδιοκτησιών που εκμισθώνονται προς δικαιούχους αντιστοιχεί σε ποσοστό μεταξύ 30% και 60% του συνόλου της ιδιοκτησίας.
– Η επιλογή του αναδόχου γίνεται κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης, στην οποία περιγράφονται τουλάχιστον τα εξής: α) Το αδόμητο ακίνητο, τυχόν υφιστάμενα κτίσματα που ευρίσκονται εντός αυτού, και τα χαρακτηριστικά του κτηρίου που πρόκειται να ανεγερθεί σε αυτό.
β) Οι οριζόντιες ιδιοκτησίες που θα συσταθούν και οι επιτρεπόμενες χρήσεις τους.
γ) Τα κριτήρια συμμετοχής και επιλογής του αναδόχου.
δ) Οι βασικοί όροι των συμβάσεων μίσθωσης μεταξύ του αναδόχου και των δικαιούχων, πλην του μισθώματος. Στόχος του προγράμματος είναι η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών.
3. Πρόγραμμα Κάλυψη
Αφορά τη μίσθωση από το Δημόσιο ιδιωτικών κατοικιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Εστία» για τη στέγαση μεταναστών και τη διάθεσή τους σε ευάλωτους νέους και νέα ζευγάρια. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο:
– Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων τα εκμισθώνουν για τρία έτη σε άτομα ηλικίας 25-39 ετών, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
– Η καταβολή του μισθώματος γίνεται από τη Γενική Γραμματεία Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας.
Στόχος είναι η αξιοποίηση σε πρώτη φάση τουλάχιστον 1.000 ακινήτων, στα οποία θα στεγαστούν 2.500 ωφελούμενοι 25-39 ετών, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
4 Ανακαινίζω Ενοικιάζω
Αποσκοπεί στην ένταξη κενών κατοικιών στη μισθωτική αγορά με την επιδότηση των ιδιοκτητών για την αναβάθμισή τους. Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι στο πρόγραμμα συμμετέχουν ιδιοκτήτες κατοικιών με ετήσιο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ, ενώ αποκλείονται όσοι έχουν ενταχθεί σε προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης για οποιοδήποτε ακίνητό τους τα τελευταία πέντε έτη.
Το ακίνητο πρέπει να έχει εμβαδόν έως 100 τ.μ. και να βρίσκεται σε αστική περιοχή, δεν πρέπει να έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία ή ως μισθωμένη, αλλά να αναφέρεται ως κενή στο Ε2 των τριών τελευταίων ετών.
Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα επιδοτούνται για δαπάνες επισκευής και ανακαίνισης έως 10.000 ευρώ (περιλαμβάνονται υλικά και εργασίες). Η επιδότηση φθάνει στο 40% της δαπάνης με προϋπόθεση την ηλεκτρονική εξόφληση των τιμολογίων και την εκμίσθωση του ακινήτου για τουλάχιστον τρία χρόνια.
