Το «αφεντικό» της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ διαβεβαίωσε ότι τα επιτόκια παραμένουν το «κύριο εργαλείο» της νομισματικής πολιτικής για την μείωση του πληθωρισμού, αλλά το ερώτημα που απασχολεί ήδη τους κεντρικούς τραπεζίτες είναι πόσες μονάδες βάσης θα αυξηθούν και μέχρι πότε.
Πληροφορίες της «Ναυτεμπορικής» από την Φρανκφούρτη αναφέρουν ότι θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα επιβραδύνει τον ρυθμό των αυξήσεων των επιτοκίων της. Αρχής γενομένης από την επόμενη συνεδρίαση της 15ης Δεκεμβρίου, η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια μόλις κατά 50 μονάδες βάσης. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ως τον Μάρτιο πρέπει να αναμένουμε άλλες δύο αυξήσεις από 25 μονάδες βάσης, ώστε το τελικό επιτόκιο από 1,5% σήμερα να κλειδώσει στο 2,5%.
Ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό δήλωσε ότι η Φρανκφούρτη θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια στο «εύρος εξομάλυνσης» γύρω στο 2%», τον Δεκέμβριο. Τα «γεράκια» της νομισματικής πολιτικής, όπως ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης Ρόμπερτ Χόλτζμαν και ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιόακιμ Νάγκελ , αναμένεται πάντως να επιμείνουν σε πιο αυστηρή γραμμή.
Ο πληθωρισμός θα κρίνει
Σε κάθε περίπτωση, το ύψος του πληθωρισμού στην ευρωζώνη θα καθορίσει και τα βήματα που θα ακολουθήσουν οι κεντρικοί τραπεζίτες στην Φρανκφούρτη. Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου θα δοθεί μάλιστα στη δημοσιότητα για πρώτη φορά, πρόβλεψη για τον πληθωρισμό για το 2025. Σε κάθε περίπτωση, το ύψος του πληθωρισμού στην ευρωζώνη θα καθορίσει και τα βήματα που θα ακολουθήσουν οι κεντρικοί τραπεζίτες στην Φρανκφούρτη. Τον Οκτώβριο, οι τιμές καταναλωτή στην ευρωζώνη αυξήθηκαν πιο απότομα από ό,τι αναμενόταν και ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο υψηλό ρεκόρ του 10,7%, από 10% που είχαν προβλέψει οι αναλυτές.
Υπέρ της μικρότερης αύξησης των επιτοκίων συνηγορούν άλλωστε και οι αυξανόμενοι κίνδυνοι βαθιάς ύφεσης. Η ανατροπή των επιτοκίων – έστω και με πορεία επιβράδυνσης-θα κοστίσει πάντως στις χώρες της ΕΕ κάπου 110 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.
Αν πριν έναν χρόνο, το χρέος δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα λόγω των μηδενικών επιτοκίων, καθώς οι χώρες μέλη δανείζονταν ακόμη και με αρνητικά επιτόκια – με άλλα λόγια, λάμβαναν χρήματα από τους επενδυτές όταν εξέδιδαν ομόλογα-σήμερα τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί ραγδαία. Τα υψηλά επίπεδα χρέους και τα αυξανόμενα επιτόκια έχουν επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των χωρών της Ευρωζώνης, με κίνδυνο πρόκλησης κοινωνικών αναταραχών, λόγω εφαρμογής πολιτικών λιτότητας.
Ποσοτική σύσφιξη
Ωστόσο, η ΕΚΤ αναμένεται επίσης να βγάλει από την φαρέτρα της και άλλα εργαλεία, ώστε να ομαλοποιηθεί ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας με μετρημένο και προβλέψιμο τρόπο. «Καθώς η οικονομία της ζώνης του ευρώ εισέρχεται σε μια νέα φάση υψηλού πληθωρισμού, ο ισολογισμός θα πρέπει να ομαλοποιηθεί με μετρημένο και προβλέψιμο τρόπο», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ, αναφερόμενη στους τίτλους του χαρτοφυλακίου της κεντρικής τράπεζας που αποκτήθηκαν κατά τα χρόνια της ποσοτικής χαλάρωσης.
Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα χαράξει την πορεία για τη λεγόμενη ποσοτική σύσφιξη (QT), τη μείωση των χαρτοφυλακίων ομολόγων τρισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν διογκωθεί ως αποτέλεσμα των πολυετών προγραμμάτων αγορών. «H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να επιβραδύνει τις αυξήσεις επιτοκίων, αλλά πρέπει να αρχίσει σύντομα τη συρρίκνωση του ισολογισμού ομολόγων που έχει συσσωρεύσει», τόνισε ο κεντρικός τραπεζίτης της Ολλανδίας και μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, Κλάας Κνοτ.
Η κεντρική τράπεζα της ζώνης του ευρώ διαθέτει κρατικά ομόλογα, ύψους 5 τρισ. ευρώ, που αγοράστηκαν από την ΕΚΤ κατά τη διάρκεια πρόσφατων κρίσεων. Η λεγόμενη ποσοτική σύσφιγξη αναμένεται να ξεκινήσει μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Η μείωση του ισολογισμού αναμένεται να ξεκινήσει από το παλαιότερο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων APP, με το οποίο προσπάθησε να τονώσει την οικονομία και να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό από το 2015 και μετά.
