Τα «αποκαλυπτήρια» της πρότασης για τις αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες, αναμένονται στα μέσα της εβδομάδας, από την Κομισιόν, που κηρύσσει κατά κάποιο τρόπο την έναρξη μιας «επίπονης» διαδικασίας για τη μεταρρύθμιση σε κάτι που ισχύει εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Θα προηγηθεί η μηνιαία συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης τη Δευτέρα οπότε και θα γίνει μια πρώτη συζήτηση για τα προσχέδια των προϋπολογισμών του 2023 των κρατών-μελών. Παράλληλα, στο τραπέζι θα τεθεί και ο συντονισμός της δημοσιονομικής πολιτικής και τα μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί σε εθνικό επίπεδο για τον μετριασμό των επιπτώσεων που δημιουργούνται από τις αυξημένες τιμές στην ενέργεια.
Ζητήματα τα οποία όσο περνά ο χρόνος έρχονται όλο και πιο ψηλά στην ατζέντα των υπουργών Οικονομικών καθώς τα σύννεφα της ύφεσης πυκνώνουν όλο και περισσότερο πάνω από τον ευρωπαϊκό ουρανό. Μια πρώτη γεύση για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας αναμένεται να δώσουν οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν την Παρασκευή. Είναι χαρακτηριστική μάλιστα η δήλωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Οικονομίας κ. Πάολο Τζεντιλόνι στην ΕΡΤ ο οποίος αναφερόμενος στην πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο το 2023 να είναι πιο δύσκολο από τη φετινή χρονιά. Όπως εξηγεί «το 2022 συνολικά τα τρία πρώτα τρίμηνα ήταν μία περίοδος ανάπτυξης και μάλιστα σημαντικής σε ορισμένες χώρες όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα. Το 2023 θα έχουμε ένα διαφορετικό σενάριο. Συρρίκνωση ή πολύ μικρή ανάπτυξη».
«Αυτή η κρίση χρειάζεται στόχευση»
Παρά τον υψηλό πληθωρισμό, την ενεργειακή κρίση αλλά και το γεγονός ότι η ΕΚΤ αυξάνει συνεχώς τα επιτόκια σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις πληθωριστικές πιέσεις, η Ευρώπη δεν φαίνεται να αλλάζει τις κατευθύνσεις για το επόμενο έτος που είναι ναι σε μέτρα στήριξης τα οποία όμως πρέπει να είναι στοχευμένα και προσωρινά με έμφαση στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. «Δεν θα πρέπει να βλέπουμε την κρίση αυτή όπως στην περίοδο της πανδημίας. Η πανδημία και οι περιορισμοί που τέθηκαν σήμαινε υποστήριξη σε όλους. Αυτή η κρίση χρειάζεται στόχευση. Σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις και σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Παράλληλα, αυτή η κρίση παρέχει ευκαιρίες για αντιμετώπιση, κέρδη σε ορισμένους κλάδους που συνδέονται με την ενέργεια. Επομένως είναι μια κρίση διαφορετική από εκείνη της πανδημίας. Συνετή δημοσιονομική πολιτική αλλά αναγνωρίζοντας την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα στήριξης» ξεκαθάρισε ο κ. Τζεντιλόνι.
Ρεαλιστική προσέγγιση σταδιακής μείωσης του χρέους
Την Τετάρτη, οπότε και συνεδριάζει το Κολλέγιο των Επιτρόπων, είναι πιθανό να έχουμε τα «αποκαλυπτήρια» των προτάσεων της Κομισιόν για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Αλλαγές οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ το 2024 δεδομένου ότι η ρήτρα διαφυγής έχει παραμείνει ενεργοποιημένη και για το 2023. Όπως ξεκαθάρισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αναφερόμενος σε αυτό το ζήτημα, θα πρέπει να υπάρχει μία ρεαλιστική προσέγγιση σταδιακής μείωσης του χρέους, ειδικά για τις χώρες με υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, καθώς, σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο, «ο κανόνας που έχουμε τώρα για ετήσια μείωση 5% μέχρι να φτάσει στο 60% δεν είναι ρεαλιστικός». Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. Όπως σημειώνει τα κράτη-μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις επενδύσεις, τις δημόσιες δαπάνες μέσω ενός πιο απλού και διαχρονικού συστήματος δημοσιονομικών κανόνων. «Δεν είναι μόνο να γίνει πιο σταδιακή (η μείωση του χρέους) αλλά να βελτιώσουμε τις δημόσιες δαπάνες με πιο πολλές επενδύσεις και να έχουμε έναν μηχανισμό πιο απλό και διαχρονικό. Διαφορετικά οι κανόνες υπάρχουν για να μην εφαρμόζονται κάτι το οποίο είναι αρνητικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση» επεσήμανε ο κ. Τζεντιλόνι.
Άλλωστε οι δημοσιονομικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών-μελών ήταν ένα επίμαχο ζήτημα που σε αρκετές περιπτώσεις δίχασε τις χώρες. Για παράδειγμα, η Γαλλία αν και παραβίασε επανειλημμένως του κανόνες για το έλλειμμα δεν βρέθηκε ποτέ σε καθεστώς υπερβολικού ελλείμματος.
Η πανδημία και η ανάγκη από τις κυβερνήσεις να δαπανήσουν σημαντικά ποσά για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, αυξάνοντας κατά συνέπεια το ύψος του δημόσιου χρέους σε όλα τα κράτη-μέλη, ενίσχυσε την ιδέα επικαιροποίησης των δημοσιονομικών κανόνων. Ωστόσο η συγκεκριμένη διαδικασία δεν εκτιμάται ότι θα είναι εύκολη και θα απαιτήσει χρόνο μέχρι να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις.
