Ο τομέας της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί ένα κλαδικό οικοσύστημα της ελληνικής οικονομίας με σημαντική συνεισφορά τόσο σε όρους παραγωγής, όσο και απασχόλησης, σημειώνει σε ενημερωτικό του δελτίο ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, ενώ παρουσιάζει σχετικά επαγγέλματα και δεξιότητες του μέλλοντος.
Ειδικότερα, κατόπιν σχετικής έρευνας, ο ΣΕΒ παρουσιάζει τις κύριες γνώσεις – δεξιότητες – ικανότητες που θεωρούνται απαραίτητες για 10 ειδικότητες του τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι οποίες είναι οι εξής:
- Υπεύθυνος σχεδιασμού ζήτησης: Γνώσεις μεθόδων πρόβλεψης (στατιστική) • Γνώσεις σχεδιασμού ζήτησης (demand management) και εργαλείων πρόβλεψης • Γνώσεις προγραμμάτων ανάλυσης της ζήτησης • Βασικές γνώσεις οικονομικών και παραγωγής • Γνώσεις των εξελίξεων του διεθνούς εμπορίου • Ικανότητα συλλογής, διαχείρισης και ερμηνείας στοιχείων και μεγάλων δεδομένων (big data) • Ικανότητα ανάπτυξης μεθόδων για τον προγραμματισμό των εμπορευμάτων (κάλυψη ζήτησης και συγκράτηση κόστους) • Ικανότητες παρουσίασης (presentation skills) • Δεξιότητα ομαδικής εργασίας • Δεξιότητα επικοινωνίας.
- Υπεύθυνος εφοδιαστικής αλυσίδας: Γνώσεις logistics • Γνώση εξειδικευμένων προγραμμάτων (WMS, ERP, MRP) • Βασικές γνώσεις οικονομικών • Ικανότητα ανάλυσης και δημιουργίας επιχειρηματικών πλάνων • Ικανότητα καταγραφής διαδικασιών εφοδιαστικής αλυσίδας (ροές, χρόνοι) • Γνώση και ικανότητα διαχείρισης και παρακολούθησης διαδικασίας επιλογής προμηθευτών, ανάλυσης πληροφοριών, SLAs, ανάλυσης & καθορισμού κριτηρίων αποθεμάτων, αλυσίδων εφοδιασμού, στρατηγικών συνεργασιών • Ικανότητα εφαρμογής συστημάτων επιχειρηματικής ευφυΐας (Business Intelligence) • Ικανότητα εφαρμογής συστημάτων μέτρησης αποδοτικότητας (performance measurement) • Ικανότητα εφαρμογής βασικών δεικτών απόδοσης (KPIs) • Γνώσεις εμπορικών διαδικασιών και εξυπηρέτησης πελατών και παρακολούθησης εμπορικών συμφωνιών • Δεξιότητες επικοινωνίας • Ικανότητα παρουσίασης • Δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων • Δεξιότητα ομαδικής εργασίας για δημιουργία συνέργειών με πελάτες και προμηθευτές.
- Υπεύθυνος logistics: Γνώση στη διαχείριση των αποθεμάτων • Γνώση και δεξιότητα στη χρήση εξειδικευμένων προγραμμάτων (WMS, ERP, MRP) • Βασικές γνώσεις οικονομικών • Ικανότητα διαχείρισης δραστηριοτήτων εξυπηρέτησης πελατών σε ζητήματα εφοδιασμού • Ικανότητα ανάλυσης δεδομένων και προτάσεων βελτίωσης • Διαχείριση ταξινόμηση διευθέτηση πληροφοριών • Δεξιότητα επικοινωνίας • Δεξιότητα διαπραγμάτευσης.
- Υπεύθυνος μεταφορών: Γνώσεις δρομολόγησης και τηλεματικής • Βασικές γνώσεις οικονομικών • Ψηφιακές δεξιότητες • Γνώσεις συνθηκών διακίνησης ειδικών φορτίων • Γνώσεις συστημάτων POD • Ικανότητα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων για την παρακολούθηση και τήρηση των συμφωνηθέντων τρόπων και χρόνων παράδοσης • Ικανότητα εφαρμογής συνδυασμένων μεταφορών • Ικανότητα σύνταξης προσφορών • Ικανότητα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων για τη βελτιστοποίηση διαδικασιών • Ικανότητα συλλογής δεδομένων για τον προσδιορισμό του κόστους των υπηρεσιών • Δεξιότητες διαπραγμάτευσης.
- Υπεύθυνος εξυπηρέτησης πελατών: Γνώσεις customer service και help desk • Βασικές γνώσεις οικονομικών • Γνώση εξειδικευμένων προγραμμάτων (ERP, CRM) • Ικανότητα εφαρμογής συστημάτων μέτρησης αποδοτικότητας (performance measurement) • Ικανότητα παρακολούθησης βασικών στόχων απόδοσης (Key Performance Indicators-KPIs) • Reporting • Δεξιότητες επικοινωνίας και διαπραγμάτευσης • Δεξιότητες διαχείρισης και επίλυσης προβλημάτων.
- Υπεύθυνος περιβαλλοντικής διαχείρισης: Γνώσεις μηχανολογίας με εξειδίκευση στην ενεργειακή διαχείριση • Γνώση του θεσμικού πλαισίου που αφορά στην περιβαλλοντική διαχείριση και στην εξοικονόμηση ενέργειας • Γνώσεις σε χρηματοοικονομικά θέματα και τις ενεργειακές επενδύσεις • Δεξιότητα επικοινωνίας • Δεξιότητα διαχείρισης ομάδας.
- Υπεύθυνος διανομής: Γνώσεις τεχνολογίας τηλεματικής, δρομολόγησης • Ικανότητα χρήσης εξειδικευμένων προγραμμάτων • Γνώση και ικανότητα σχεδιασμού δρομολογίων και γενικότερα δικτύων μεταφοράς • Βασικές γνώσεις μηχανολογίας, κατανάλωσης καυσίμων συντήρησης και επιλογής εξοπλισμού σχετικά με τη διεκπεραίωση του μεταφορικού έργου με τους ενεργειακά αποδοτικότερους τρόπους.
- Μηχανικός logistics: Γνώσεις μηχανικής • Γνώσεις μέτρησης περιβαλλοντικού αποτυπώματος • Γνώσεις δικτύου μεταφορών και συστημάτων διαχείρισης • Ικανότητα συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων • Ικανότητα παρουσίασης και επεξήγησης δεικτών περιβαλλοντικού αποτυπώματος • Ικανότητα διατύπωσης προτάσεων βελτιστοποίησης των διαδικασιών και μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος • Δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων.
- Υπεύθυνος ΙΤ για τα logistics: Γνώσεις πληροφορικής • Γνώσεις logistics • Ικανότητα διαχείρισης μεγάλων βάσεων δεδομένων • Ικανότητα σύνδεσης διαφορετικών πληροφοριακών συστημάτων • Ικανότητες reporting και παρουσίασης αποτελεσμάτων (presentation skills).
- Υπάλληλος αποθήκης: Ψηφιακές δεξιότητες • Αριθμητισμός • Βασική γνώση αγγλικών • Κατανόηση της λειτουργίας του κυκλώματος της εφοδιαστικής αλυσίδας • Κατανόηση της ροής, του χώρου & χρόνου που απαιτείται για τη συγκέντρωση και μεταβίβαση στοιχείων • Γνώσεις κανόνων ασφαλείας και ορθής λειτουργίας του εξοπλισμού (ιδιαίτερα του ηλεκτρονικού) • Κατανόηση των νέων οδηγιών διαχείρισης και διακίνησης αποθεμάτων και χρήσης εξοπλισμού για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος.
Όπως τονίζει ο ΣΕΒ, η εφοδιαστική αλυσίδα περιλαμβάνει τους κλάδους των μεταφορών (χερσαίων, πλωτών και αεροπορικών), των ταχυμεταφορών, της αποθήκευσης και των άλλων δραστηριοτήτων που είναι συναφείς με τις μεταφορές. Το 2009, η αξία της παραγωγής του τομέα αντιστοιχούσε στο 5,2% του ΑΕγχΠ, ενώ το 2016 είχε αυξηθεί σε 7,2% του ΑΕγχΠ.
Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανακατομή της δραστηριότητας του τομέα μεταξύ των επί μέρους κλάδων που τον αποτελούν, η οποία αφορά, κυρίως, στην ενίσχυση της δραστηριότητας στον κλάδο της αποθήκευσης και των δραστηριοτήτων που είναι συναφείς με τις μεταφορές και στην υποχώρησή της στον κλάδο των χερσαίων μεταφορών. Η εξέλιξη αυτή επηρέασε και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς την περίοδο 2009-2016 αυξήθηκε το μερίδιο της απασχόλησης σε επαγγέλματα υψηλών προσόντων από 16% σε 21% της συνολικής απασχόλησης στον τομέα και υποχώρησε το μερίδιο της απασχόλησης σε επαγγέλματα χαμηλών προσόντων από 58% σε 53%, ενώ η απασχόληση σε επαγγέλματα μεσαίων προσόντων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη κοντά στο 26%.
Κατά τον ΣΕΒ, πρόκειται για έναν τομέα που επέδειξε σχετική ανθεκτικότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης, υποστηρίζει έμμεσα ή άμεσα το σύνολο, σχεδόν, των οικονομικών δραστηριοτήτων, βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων μετασχηματισμού της οικονομίας και η ψηφιακή τεχνολογία προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για την ανάπτυξή του.
Ο ΣΕΒ παρατηρεί ότι τα τελευταία χρόνια συντελούνται σημαντικές μεταβολές στον τομέα, οι οποίες επηρεάζουν το προφίλ των γνώσεων και δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό. Όπως τονίζει, η αναβάθμιση της διαχείρισης των αποθεμάτων ως επιχειρησιακή λειτουργία, η βελτίωση της τεχνολογίας, η επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου, η ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των επιχειρήσεων σε θέματα logistics και η ανάγκη μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δραστηριοτήτων της εφοδιαστικής αλυσίδας δημιουργούν νέες ειδικότητες και αλλάζουν τη σύνθεση των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων για μερικές από τις υφιστάμενες.
Για τη διατήρηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του τομέα και την παρακολούθηση των μεταβολών αυτών, κρίνεται κατά τον ΣΕΒ απαραίτητη η εφαρμογή μίας στρατηγικής ανάπτυξης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει δράσεις, που πρέπει να αναληφθούν τόσο από την Πολιτεία (όπως η δημιουργία νέων και η αναβάθμιση των υφιστάμενων προγραμμάτων τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης σε ειδικότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας, η δημιουργία σύγχρονων και ολοκληρωμένων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στη διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε επίπεδο ΑΕΙ και η επανεξέταση και βελτίωση των συστημάτων αδειοδότησης των τεχνικών επαγγελμάτων) όσο και από τους φορείς εκπροσώπησης των επιχειρήσεων του τομέα και τις ίδιες τις επιχειρήσεις (όπως η λειτουργία Τομεακού Συμβουλίου Ανάπτυξης Δεξιοτήτων και η υλοποίηση προγραμμάτων ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης). Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, η εφαρμογή μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα, προϋποθέτει τη στενή και συνεχή συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και Πολιτείας.
