της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Για περίπου επτά δεκαετίες οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία έχουν αναπτύξει μία σχέση αλληλεξάρτησης, η οποία έχει ως κεντρικό σημείο τα οικονομικά συμφέροντα των δύο χωρών, αλλά εκτείνεται βεβαίως σε θέματα επιρροής στη Μέση Ανατολή και ασφαλείας. Αυτή εξηγεί και την αμήχανη έως αντιφατική στάση της Ουάσιγκτον στην υπόθεση Κασόγκι, που κινείται μεταξύ προειδοποιήσεων από τη μία και προσπάθεια δικαιολόγησης του Ριάντ από την άλλη, με τη φράση «αθώος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» δια στόματος του Ντόναλντ Τραμπ.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Σαουδική Αραβία έχουν στην κατοχή τους όπλα με τα οποία μπορούν να πιέσουν την άλλη πλευρά. Ωστόσο, όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το Reuters, το να καταφύγουν στα όπλα αυτά στοιχίζει. Καλούνται λοιπόν να ζυγίσουν συμφέροντα και επιδιώξεις, να βρουν μία λύση που να «βολεύει» όλες τις πλευρές και να αποκλιμακώνει την ένταση. Το εάν η έρευνα για τον Σαουδάραβα δημοσιογράφο, που σύμφωνα με μαρτυρίες βρήκε φριχτό θάνατο μέσα στο προξενείο Κωνσταντινούπολης, πέσει θύμα αυτή της «λύσης» θα φανεί πολύ σύντομα. Το σενάριο της «περίπου ομολογίας» εκ μέρους του Ριάντ, που αναγνωρίζει τη δολοφονία, αλλά όχι την εμπλοκή της βασιλικής οικογένειας, φαίνεται σιγά σιγά να καίγεται.
Το Reuters προσδιορίζει τέσσερα μέτωπα, στα οποία παίζεται το παιχνίδι και είναι τα ακόλουθα:
Πετρέλαιο
Η Σαουδική Αραβία μπορεί να μην είναι πια η μεγαλύτερη παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, αλλά παραμένει κορυφαία εξαγωγική δύναμη του μαύρου χρυσού και η ισχυρότερη φωνή στον ΟΠΕΚ. Το καρτέλ δεν είναι πια μονοπώλιο. Καλύπτει περίπου το 30% της παγκόσμιας ζήτησης. Αλλά είναι σαφές πως η επιρροή του στην αγορά και τις τιμές παραμένει σημαντική. Οι ΗΠΑ το γνωρίζουν πολύ καλά και λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την πρόσφατη απειλή του Ριάντ για εκτίναξη των τιμών στα 100 ή και 200 δολάρια το βαρέλι, εάν η Σαουδική Αραβία βρεθεί στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας και ειδικά σε περίπτωση κυρώσεων.
Όμως το μεγαλύτερο όπλο μπορεί να αποδειχθεί και το αδύναμο σημείο για το βασίλειο των Σαούντ. Τα ταμεία του εξακολουθούν να εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εισροή πετροδολαρίων. Το όραμα του πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν να αναμορφώσει δραστικά το οικονομικό μοντέλο και να περιορίσει την εξάρτηση από το μαύρο χρυσό περνάει μέσα από τις επενδύσεις του κρατικού επενδυτικού ταμείου- που αυτή τη στιγμή χρηματοδοτούν τα πετρελαϊκά έσοδα. Οι κυρώσεις θα πονέσουν σίγουρα τις καταναλώτριες χώρες και θα υπονομεύσουν τα σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ για ισχυρή ανάπτυξη και γιατί όχι επανεκλογή το 2020 με το «χαρτί της οικονομίας». Θα μπορούσαν όμως να λυγίσουν και τη Σαουδική Αραβία.
Οπλικά συστήματα
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει στείλει θολά μηνύματα σχετικά με το εάν θα μπορούσε να τιμωρήσει τη Σαουδική Αραβία ακυρώνοντας μεταξύ άλλων και το συμβόλαιο για πώληση όπλων. Ξέρει βεβαίως πολύ καλά πως η ακύρωση τιμωρεί και τις ίδιες τις ΗΠΑ. Τα τελευταία 24ωρα, χωρίς να έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο κυρώσεων, σε περίπτωση που αποδειχθεί η εμπλοκή της βασιλικής οικογένειας στην υπόθεση, έχει σπεύσει να επισημάνει πως το χρυσό συμβόλαιο των 110 δισ. δολαρίων μεταφράζεται σε εκατοντάδες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Προσθέτει δε πως μία ακύρωση θα ευνοούσε την Κίνα και τη Ρωσία, οι επιχειρήσεις των οποίων θα έσπευδαν να καλύψουν το κενό.
Το Κογκρέσο θα μπορούσε να δράσει χωρίς πρωτοβουλία του προέδρου. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει πριν από τις 13 Νοεμβρίου και έως τότε η κοινή γνώμη μπορεί να έχει στρέψει το βλέμμα αλλού.
Υεμένη- Ιράν
Βουλευτές και Γερουσιαστές στο Κογκρέσο έχουν εγείρει και το θέμα της εισβολής στην Υεμένη, όπου ο ΟΗΕ κάνει λόγο για μία άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή. Εφοδιαστικά αεροσκάφη των ΗΠΑ συνδράμουν τις επιδρομές του συνασπισμού υπό τη Σαουδική Αραβία κατά των υποστηριζόμενων από την Τεχεράνη Χούθι, ενώ οι δύο χώρες έχουν συνεργασία και σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών.
Η Υεμένη είναι ένα από τα πολλά μέτωπα στα οποία εξελίσσεται η σύγκρουση Τεχεράνης- Ριάντ και η Ουάσιγκτον δεν έκρυβε μέχρι στιγμής ποιον στηρίζει. Η υπόθεση Κασόγκι θα μπορούσε να την αναγκάσει να τηρήσει αποστάσεις εκτιμά μερίδα αναλυτών. Οι περισσότεροι πάντως επισημαίνουν ότι η Ουάσιγκτον έχει απόλυτη ανάγκη το βασίλειο των Σαούντ στην προσπάθειά της να περιορίσει την ιρανική επιρροή στη Μέση Ανατολή.
Τρομοκρατία
Οι Αμερικάνοι θεωρούν απαραίτητη την συμβολή της Σαουδικής Αραβίας στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, μετά και την αποτροπή τρομοκρατικών επιθέσεων στο Ντιτρόιτ το 2009 και στο Σικάγο το 2010. Από την άλλη δεν είναι λίγοι εκείνοι που κατηγορούν το πλούσιο βασίλειο ότι «θρέφει» και δεν πολεμά τους τρομοκράτες. Προς το παρόν αυτοί δεν έχουν πείσει τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν είχε διστάσει να δείξει ευθέως το Κατάρ ως πηγή ενίσχυσης τρομοκρατικών δικτύων στηρίζοντας την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να βάλει στην απομόνωση το εμιράτο. Ο ίδιος, όμως, έχει αποδείξει ότι είναι απρόβλεπτος.
naftemporiki.gr
