Του Μανώλη Μπαλτά
Διευθύνοντος Συμβούλου ReDePlan AE Consultants
Επιστημονικού Συνεργάτη ΚΕΕ
Διαρκούσης της προεκλογικής περιόδου, πολιτισμένης και εν μέρει επί της ουσίας σε σύγκριση με παλιότερες εποχές, το κλειδί της ανάπτυξης και των επενδύσεων, δηλαδή το κλειδί σταδιακής απαλλαγής από τα κάθε λογής μνημόνια, δεν καταχωρήθηκε στην προεκλογική ατζέντα στη θέση που του αξίζει, δυστυχώς για άλλη μία φορά.
Οι αναφορές στο Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης, παράλληλο πρόγραμμα, σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης κλπ περιορίστηκαν σε γενικούς και συχνά αόριστους στόχους, άλλοτε προφανείς (πολιτική σταθερότητα) και άλλοτε διαχρονικούς (σταθερό και δίκαιο φορολογικό σύστημα) που συνήθως δεν εκπληρώνονται και παραμένουν ευχές προς ευδοκίμηση.
Και τώρα η νέα Κυβέρνηση έχει σαφές, συγκεκριμένο και προδιαγεγραμμένο πρόγραμμα λιτότητας, φορολογίας και δημοσιονομικής προσαρμογής, ψηφισμένο και αναλυτικό προς εφαρμογή, ενώ η ανάπτυξη (παραγωγική ανασυγκρότηση) αναζητά την ταυτότητα της, αναζητά δηλαδή την απαραίτητη δέσμη μέτρων και προγραμμάτων που θα αποτελέσουν το αναγκαίο, τουλάχιστον ισόποσο, αντιστάθμισμα στις περιοριστικές πολιτικές των μνημονίων.
Προς το σκοπό αυτό, απαιτείται η επανεκκίνηση ή και η επίσπευση διαδικασιών, η επαναλειτουργία θεσμικών οργάνων και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης από και προς όλες τις συλλογικότητες κοινωνικής και οικονομικής εκπροσώπησης, τόσο των εργαζομένων όσο και των επιχειρήσεων. Αυτή η νέα συλλογικότητα οφείλει να καταλήξει στη διατύπωση ενός νέου Εθνικού Σχεδίου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Έκτακτης Ανάγκης, με απαρίθμηση συγκεκριμένων έργων και αναπτυξιακών προγραμμάτων, κοινά συμφωνημένων, με έμφαση στην ενίσχυση της απασχόλησης, που θα συγκεντρώσει τη στήριξη και αποδοχή όλων των πλευρών και ιδίως της Κυβέρνησης και του επιχειρηματικού χώρου, που θα κληθεί να τα χρηματοδοτήσει και να τα υλοποιήσει.
Ενδεικτικά καταγράφουμε/ προτείνουμε:
- Η επαναλειτουργία της Διυπουργικής Επιτροπής για τη Βιομηχανική Πολιτική, έστω και αν τα αποτελέσματα της, όσο λειτούργησε, είναι δυσδιάκριτα και μάλλον ισχνά, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τον σχεδιασμό του «Οδικού Χάρτη για τη Βιομηχανική Πολιτική», στο πλαίσιο εναρμόνισης της χώρας μας με τις στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Βιομηχανική Πολιτική 2020.
- Αν μας αφορούν τα δέκα πεδία προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που πρόσφατα ανακοινώθηκαν από τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο Ευρωκοινοβούλιο, μεταξύ των οποίων είναι και «1.Νέα ώθηση για δουλείες, ανάπτυξη και επενδύσεις» και «4.Μια βαθύτερη και δικαιότερη Εσωτερική Αγορά με ενδυναμωμένη βιομηχανική βάση» τότε η Κυβέρνηση οφείλει τάχιστα να σχεδιάσει/ προγραμματίσει/ δεσμευτεί με συγκεκριμένα συναφή μέτρα, έργα και χρηματοδοτικά προγραμματα, πολιτικής και παραγωγικής εναρμόνισης στις Ευρωπαϊκές Στρατηγικές.
- Αν θέλουμε να αναστρέψουμε την τραγικά πτωτική πορεία των επενδύσεων στη χώρα μας, ως ποσοστό του ΑΕΠ (ΣΕΒ/ Εβδομαδιαίο Δελτίο 17.09.2015), πρέπει να βρούμε και τους λόγους που συμβάλλουν σε αυτό, τόσο οριζόντια (κόστος ενέργειας) όσο και κλαδικά (κατασκευές) και να επιδιώξουμε με κάθε τρόπο , μεσω ειδικών μετρων και προγραμμάτων , την άμβλυνση/ απομείωση ή και εξαφάνιση τους, όπου αυτό είναι εφικτό.
- Αν θέλουμε να σταματήσουμε και να αναστρέψουμε την καθοδική πορεία του δείκτη μεταποίησης (PMI), από το ιστορικά χαμηλότερο μέγεθος του Ιουλίου 2015 που βαίνει σταθερά μειούμενος για εννέα και πλέον μήνες , η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας θα πρέπει να αφήσει πίσω της τη συρρίκνωση, την υποστελέχωση και την απραξία. Να ξαναγίνει μία νευραλγική και “επιθετική” υπηρεσιακή μονάδα για τη μεταποίηση, όπως υπήρξε και μέσα από δράσεις, νομοθετικές και άλλες πρωτοβουλίες βιομηχανικής και παραγωγικής αναζωογόνησης, να ανακτήσει το κύρος και την εμπιστοσύνη της επιχειρηματικής κοινότητας και των συλλογικών της θεσμών. Η συσταση αρμόδιου Υφυπουργείου συνιστά ένα ελπιδοφόρο θετικό μηνυμα. Εξ ισου θετικό μηνυμα αποπνέεται απο τα αποτελέσματα της πρόσφατης συνάντησης της αρμόδιας Υφυπουργού κας Θεοδώρας Τζάκρη με τον Πρόεδρο του ΣΕΒ κο Θεοδ. Φεσσα.
- Αν θέλουμε να λάβει σάρκα και οστά ο φιλόδοξος νόμος 4302/14 για τις επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας, που γιόρτασε ήδη τα πρώτα του γενέθλια αλλά έμεινε γράμμα κενό από την ψήφισή του, πρέπει να διατυπωθούν συγκεκριμένες εξειδικευμένες κλαδικές πολιτικές. Υπενθυμίζεται ότι το Συμβούλιο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Εφοδιαστικής τελεί εν αναμονή της σύστασης του, την ίδια ώρα που ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics επιμένει στην ανάγκη δημιουργίας Υφυπουργείου Logistics, επικαλούμενος το 10,8% της συνεισφοράς του κλάδου στο ΑΕΠ κατά το έτος 2014 και η σχετική αγορά καινοτομεί, προκαλώντας δημιουργικά, με επιχειρηματικές πρωτοβουλίες ανάπτυξης ηλεκτρονικής αγοράς φορτίων.
- Αν η απλούστευση της αδειοδότησης των επιχειρήσεων συνιστά βασική διακομματική επιλογή, αυτό δεν συνάδει με το γεγονός ότι ο σχετικός νόμος (Ν.4262/14) ήδη πάλιωσε αδρανής, σχεδόν αχρηστεύθηκε καθώς οι διαδικασίες παραγωγής της αναγκαίας δευτερεύουσας νομοθεσίας παρέμειναν έκτοτε “εσωτερική” υπόθεση, παρά την ομόθυμη στάση και επιθυμία δημιουργικής συμβολής των Φορέων Κοινωνικής Εκπροσώπησης (ΚΕΕ/ Πρόεδρος Κων/νος Μίχαλος), σχετικές “εξωστρεφείς” δράσεις καταργήθηκαν και η αγορά έμεινε εκτός των τειχών για να μη “μολυνθεί” ο διάλογος.
- Αν επιδιώκουμε, στην πράξη, την περιβαλλοντική εξυγίανση των Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων και τη μεταστέγαση της μεταποιητικής (και όχι μόνον) επιχειρηματικότητας σε συνθήκες Οργανωμένων Πολεοδομημένων Υποδοχέων, χρειάζεται άμεσα η κατάρτιση και υλοποίηση ενός κατάλληλου και εφικτού Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Η διάθεση πόρων ύψους 5 – 6 εκ € (ΕΠΑνΕΚ 2014 – 2020, Θεματικός Άξονας 1, Ειδικός Στόχος 1.4, Δράση 5), για το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας, δυστυχώς αποδεικνύει ότι το πρόβλημα έχει αξιολογηθεί ως θέμα ελάσσονος προτεραιότητας και σπουδαιότητας τόσο για την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη , όσο και για τη περιβαλλοντική προστασία.
- Για να ξεκολλήσουμε από τη χρόνια αντιαναπτυξιακή απραξία, θα πρέπει να «ανακαλύψουμε» και να ενθαρρύνουμε δεκάδες υπαρκτές ώριμες κοινωνικά αποδεκτές και εξόχως ανταποδοτικές, για το δημόσιο συμφέρον, ιδιωτικές επενδύσεις, που είτε παραμένουν στα συρτάρια της διοικητικής γραφειοκρατίας για χρόνια μέχρι να αδειοδοτηθούν, είτε προκηρύσσονται και επαναπροκηρύσσονται (με την πρώτη ευκαιρία) για να μην προκηρυχθούν ποτέ, με αρχή, μέση και τέλος, δηλαδή μέχρι και την υλοποίηση τους. Αν αυτό δεν συμβεί, θα ψάχνουμε το “πρόσημο” της ανάπτυξης και όχι την ίδια την ανάπτυξη, που θα συνεχίσει να χάνεται μπροστά στα μάτια μας.
Χάριν αποδείξεως των παραπάνω ισχυρισμών, θα αναδείξουμε, συνοπτικά και ενδεικτικά, την περίπτωση του Θριασίου Πεδίου, μια πολύπαθη περιοχή για την οποία “τόνοι” μελανιού έχουν καταναλωθεί σε υπουργικά και υπηρεσιακά γραφεία και ΜΜΕ, με αντικείμενο μια πολυεπίπεδη και προφανώς ωφέλιμη για την Εθνική Οικονομία συστάδα ιδιωτικών επενδύσεων, που θα μπορούσαν ακόμη και να έχουν ολοκληρωθεί αλλά βρίσκονται ακόμη εν αρχή ….
Και μια και ο λόγος για τη μεγαλύτερη, την πλέον άναρχη και περιβαλλοντικά υποβαθμισμένη, στην Αττική, Επιχειρηματική περιοχή με θεσμοθετημένες χρήσεις γης βιομηχανία, βιοτεχνία, χονδρεμπόριο από δεκαετίες, αξίζει να υπενθυμίσουμε το τεράστιο αναπτυξιακό αποτύπωμα που είδε προοπτικά ο καθηγητής Αθανάσιος Μπαλλής, στην Ημερίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας στις 31/10/2013 (Greek Logistics Workshop: Unlocking Growth Potential through Regulatory Reform and Complementary Measures), στο «όραμα ανάπτυξης των logistics clusters», όπως το ονόμασε, στην περιοχή, μέσω της υλοποίησης και διασύνδεσης των επιχειρηματικών περιοχών του Ασπροπύργου, της Μάνδρας και της Μαγούλας σε οικονομική αλληλεξάρτηση με το Λιμάνι του Πειραιά και τον Σιδηροδρομικό Εμπορευματικό Σταθμό του Θριασίου. Και μπορεί βέβαια το Λιμάνι του Πειραιά, που συνιστά και νέα μνημονιακή υποχρέωση, να έχει βρει το δρόμο του όπως φαίνεται, σώζοντας την πορεία εσόδων του ΟΛΠ για το 1ο εξάμηνο 2015, αλλά το μεν Επιχειρηματικό Πάρκο Ασπροπύργου περιμένει εδώ και 5 – 6 χρόνια την αδειοδότηση του, οι δε Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις της Μάνδρας και της Μαγούλας θα παραμείνουν για χρόνια ανοργάνωτες, όπως δείχνουν τα πράγματα έως σήμερα.
Όσον αφορά στον Εμπορευματικό Σταθμό του Θριασίου, παρά τις κατά καιρούς αισιόδοξες ανακοινώσεις για το ξεπάγωμα του σχετικού διαγωνισμού, που με αρκετή επιμέλεια έχει προετοιμάσει η ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ, η κατάσταση συνεχίζει να παραμένει ανεξακρίβωτη ενώ σημαντικές αοριστίες σχετικά με το διαγωνιστικό πλαίσιο και τους όρους παραχώρησης, δεν έχουν μέχρις ώρας αποσαφηνιστεί, τουλάχιστον δημόσια. Αν μάλιστα επιβεβαιωθούν απόψεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με τις οποίες συνιστάται ο πολυτεμαχισμός της έκτασης σε εκτός σχεδίου τιμάρια, το μεγαλύτερο Εμπορευματικό Κέντρο Συνδυασμένων Μεταφορών της χώρας θα αναπτυχθεί, αν αναπτυχθεί, έξω από κάθε σύγχρονο, επιχειρησιακά, οργανωτικά και επιστημονικά πλαίσιο ανάπτυξης Υποδοχέα Εφοδιαστικής Αλυσίδας.
Υπενθυμίζοντας την κατάσταση της χώρας στην ανάπτυξη της οικονομίας των logistics, όπως εξετέθη στην ημερίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας (31/10/2013), επισημαίνουμε τις υστερήσεις (και στις υποδομές) που κατατάσσουν τη χώρα μας στην 71η θέση παγκοσμίως αλλά και σε αισθητά χαμηλότερη θέση από την Τουρκία, την Ιταλία και την Ισπανία στο δείκτη LPI. Επισημαίνουμε όμως ταυτόχρονα και τις δυνατότητες που μπορούν να αναδείξουν τη χώρα σε ηγέτιδα δύναμη της νοτιοανατολικής Ευρώπης, ως συμμετέχουσα στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών με δεσπόζουσα γεωγραφική θέση και σπουδαίες προτεινόμενες υποδομές προς ανάπτυξη (Πανευρωπαϊκός Διάδρομος 10, Διάδρομος Ανατολικής Μεσογείου/ΔΕΔ-Μ).
Ελπίζουμε και ευχόμαστε οι παραπάνω εθνικές υποδομές να αποτελέσουν δείγμα γραφής του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης, που θα τεθούν σε γραμμή υλοποίησης άμεσα και αποφασιστικά από τη νέα Κυβέρνηση. Άλλως η ΕΥΔΑΠ θα ψάχνει για πολλά χρόνια πελάτες – παραγωγούς βιομηχανικών αποβλήτων για να αποσβέσει την Μονάδα Καθαρισμού Αποβλήτων του Θριασίου Πεδίου και το Θριάσιο θα επιβεβαιωθεί πράγματι ως «πεδίο αυθαιρεσίας και χαμένων ευκαιριών» , όπως ευστοχα εχει αποτυπωθεί στον ημερήσιο τύπο.
