Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με όσο το δυνατόν λιγότερες αλλαγές στη φορολογική πολιτική, προκειμένου να αποφευχθεί η αναστάτωση των φορολογουμένων και οι ακόμη μεγαλύτερες επιβαρύνσεις, θέλει να πορευτεί η κυβέρνηση για τους επόμενους μήνες. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο -και σε συνεννόηση με τους εκπροσώπους των θεσμών- να παραμείνουν αμετάβλητα τα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, να μετατεθεί για την άνοιξη η υποχρέωση «εξίσωσης» των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές, να «παγώσει» τουλάχιστον για έναν ακόμη χρόνο ο φόρος υπεραξίας, αλλά και να μην καταργηθεί το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ στα 32 νησιά του Αιγαίου τα οποία εξακολουθούν να το διατηρούν.
Οι σοβαρές εκκρεμότητες στη φορολογική πολιτική συζητήθηκαν αναλυτικά με τους εκπροσώπους των θεσμών κατά την τελευταία αποστολή τους στην Αθήνα. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, η ελληνική πλευρά φέρεται να έχει ζητήσει πίστωση χρόνου καθώς επτά εβδομάδες πριν αλλάξει ο χρόνος δεν έχουν συσταθεί καν οι τοπικές επιτροπές που θα αναλάβουν το έργο αλλαγής των αντικειμενικών αξιών. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνικό, αλλά και δημοσιονομικό. Τα φορολογικά έσοδα που συνδέονται με την ακίνητη περιουσία (κατοχή ή μεταβιβάσεις) αλλά και τα αυτοκίνητα (κατά κύριο λόγο τα τέλη κυκλοφορίας) ανέρχονται σε περίπου πέντε δισ. ευρώ και η ελληνική πλευρά συνειδητοποιεί ότι πρέπει να αποφευχθούν οι «πειραματισμοί» που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα δημόσια έσοδα.
Έτσι:
- Τα τέλη κυκλοφορίας για το 2018 αναμένεται να αναρτηθούν στο Taxisnet μέσα στις επόμενες εβδομάδες με ελάχιστες ή και μηδενικές διαφοροποιήσεις συγκριτικά με τα τέλη κυκλοφορίας του 2017. Από πέρυσι τον Νοέμβριο το υπουργείο Οικονομικών είχε εξαγγείλει ότι τα τέλη του 2018 θα προκύψουν από έναν νέο τρόπο υπολογισμού ο οποίος θα είναι εξειδικευμένος για κάθε όχημα καθώς θα στηρίζεται σε κριτήρια όπως είναι η εφαρμογή συντελεστή παλαιότητας, οι ρύποι, ο κυβισμός κ.λπ. Στο τραπέζι του διαλόγου έπεσε πρόταση για διαφοροποίηση των τελών και με βάση το δηλωθέν εισόδημα (ώστε να ευνοηθούν τα φτωχότερα στρώματα), όσο και με βάση την οικογενειακή κατάσταση ώστε να αποφύγουν τις επιβαρύνσεις οι πολύτεκνοι. Τα τέλη κυκλοφορίας του 2018 θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στο Taxisnet πριν από το τέλος του μήνα καθώς απαιτείται χρόνος για να συγκεντρωθεί το ποσό των 1,1 δισ. ευρώ από περίπου 5,5 εκατομμύρια οδηγούς. Πλέον, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές σε σχέση με το 2017. Ενδεχομένως κάποιες οριακές παρεμβάσεις όσον αφορά τα τέλη των πολυτέκνων αλλά και το αφορολόγητο όριο για όσους καταβάλλουν τέλη με βάση τις εκπομπές αερίων ρύπων.
- Η εξίσωση των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Το υπουργείο Οικονομικών εδώ και μήνες επιχειρούσε να εκπληρώσει το προαπαιτούμενο εκμεταλλευόμενο την ηλεκτρονική βάση μεταβιβάσεων που έχει αναπτυχθεί και η οποία τροφοδοτείται από τους συμβολαιογράφους με όλα τα στοιχεία από τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Στην πράξη αποδείχτηκε -όπως έχει παραδεχθεί δημόσια και η αρμόδια υφυπουργός Κατερίνα Παπανάτσιου- ότι τα στοιχεία αυτής της βάσης δεν αρκούν. Οι συναλλαγές είναι ελάχιστες και τα τιμήματα εξαιρετικά χαμηλά είτε γιατί πρόκειται για πωλήσεις «ανάγκης» είτε για να υποκρύπτονται αγοραπωλησίες κάτω από το τραπέζι (σ.σ.: μπορεί ο φόρος μεταβίβασης να υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας εφόσον αυτή είναι υψηλότερη από το αναγραφόμενο τίμημα, ωστόσο υπάρχει το κίνητρο της απόκρυψης προκειμένου να καταπολεμηθεί το πόθεν έσχες το οποίο και υπολογίζεται επί της αναγραφόμενης αξίας στο συμβόλαιο).
Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών κατέφυγε και πάλι στη γνώριμη συνταγή των τοπικών επιτροπών. Το επιτελείο στην Καραγεώργη Σερβίας θέλει να διευρύνει τη σύνθεση των τοπικών επιτροπών με ορκωτούς εκτιμητές οι οποίοι θα έρθουν να προστεθούν στους υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, στους υπαλλήλους των ΔΟΥ, στους μεσίτες κ.λπ. που ούτως ή άλλως μετέχουν στις επιτροπές. Αυτό θα χρειαστεί, πιθανότατα, νομοθετική ρύθμιση. Μέχρι να ψηφιστεί και να συγκροτηθούν οι επιτροπές θα περάσουν αρκετές ημέρες ακόμη.
Επίσης, πέρα από το έργο της αλλαγής στις τιμές ζώνης των ακινήτων, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να υπολογίσει και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις τόσο από τον φόρο μεταβίβασης όσο και από τον ΕΝΦΙΑ, ο οποίος από μόνος του πρέπει να αποδίδει περί τα 3,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Δεδομένου ότι τα χρονικά περιθώρια έχουν ήδη γίνει ασφυκτικά, η κυβέρνηση φέρεται να έχει ήδη διαπραγματευτεί με τους εκπροσώπους των θεσμών το ενδεχόμενο μιας ολιγόμηνης παράτασης ώστε οι αντικειμενικές αξίες να μην αλλάξουν από την 1/1/2018 όπως προβλέπει το μνημόνιο, αλλά 2-3 μήνες αργότερα, πιθανότατα από τον Μάρτιο του 2018.
Εφόσον υιοθετηθεί το σενάριο της παράτασης, η κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει μια απάντηση και σχετικά με το πώς θα υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ του 2018. Κανονικά ο φόρος υπολογίζεται με τις αντικειμενικές αξίες που ισχύουν κατά την πρώτη ημέρα του έτους. Έτσι, ή θα αποφασιστεί να μην υπάρξει καμία απολύτως αλλαγή στον ΕΝΦΙΑ του 2018 (οπότε τα εκκαθαριστικά θα είναι ακριβώς τα ίδια για όσους δεν έχουν καμία αλλαγή στην περιουσιακή τους κατάσταση) ή θα επιλεγεί ο ΕΝΦΙΑ να υπολογιστεί με βάση τις καινούργιες αντικειμενικές αξίες όποτε αυτές ισχύσουν. Η δεύτερη αυτή λύση όμως, πέραν του ότι απαιτεί νομοθετική ρύθμιση, ενδέχεται να επιφέρει και καθυστερήσεις στον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ του 2018. Σημασία δεν έχει μόνο το ποιες αντικειμενικές αξίες θα χρησιμοποιηθούν, αλλά και το ποιος θα είναι ο χρόνος υπολογισμού της περιουσιακής κατάστασης του καθενός (σ.σ.: μέχρι τώρα λαμβάνεται υπ’ όψιν η περιουσιακή κατάσταση της Πρωτοχρονιάς). - Για την αναβολή του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων έχει ήδη υποβληθεί σχετικό αίτημα στους δανειστές. Το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά γραφειοκρατικό και πολύπλοκο στην εφαρμογή του μέτρο το οποίο δεν θα έχει καμία απολύτως εισπρακτική απόδοση καθώς υπεραξίες στην κτηματαγορά, η οποία εξακολουθεί να τελεί υπό καθεστώς πίεσης στις τιμές, δεν υπάρχουν. Το πιθανότερο είναι ότι το αίτημα της ελληνικής πλευράς θα γίνει αποδεκτό λόγω παντελούς έλλειψης δημοσιονομικού ενδιαφέροντος. Η αναβολή του φόρου υπεραξίας απαιτεί νομοθετική ρύθμιση.
Χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση
Φλέγον για την κυβέρνηση θέμα είναι και η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα 32 νησιά του Αιγαίου που εξακολουθούν να το διατηρούν. Μπροστά στο ενδεχόμενο να αυξηθεί ο κανονικός συντελεστής από το 17% στο 24% και ο χαμηλός από το 9% στο 13% για χιλιάδες νησιώτες, η κυβέρνηση έχει ήδη επικαλεστεί το χαμηλό δημοσιονομικό κόστος στους δανειστές προκειμένου να επιτύχει την αναβολή του μέτρου για έναν ακόμη χρόνο. Το μέτρο επηρεάζει τον κρίσιμο προϋπολογισμό του 2018, ενώ για να υπάρξει αναβολή χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση.
