Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Σε πρόβλεψη για ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2019 -ο οποίος θα ανεβάσει τον μέσο όρο της χρονιάς στο 2%, τη στιγμή που το πρώτο εξάμηνο έκλεισε στο 1,5%- και ακόμη ισχυρότερο ρυθμό κατά το 2020 -με τον πήχη να ανεβαίνει στο 2,8%- στηρίζεται το προσχέδιο του προϋπολογισμού για την επόμενη χρονιά, το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή. Ουσιαστικά η κυβέρνηση ποντάρει στο ότι οι μειώσεις των φορολογικών συντελεστών -κυρίως στις επιχειρήσεις- και τα υπόλοιπα φιλοαναπτυξιακά μέτρα θα φέρουν ταχύτερη μείωση της ανεργίας, περισσότερες επενδύσεις, αλλά και σαφώς υψηλότερο ρυθμό αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης. Το προσχέδιο ενσωματώνει την πρόβλεψη για πιθανό «φρενάρισμα» σε εξαγωγές και τουρισμό εξαιτίας της πιθανής ύφεσης στην Ευρώπη μέσα στην επόμενη χρονιά και αυτό αποτυπώνεται με τη χαμηλότερη πρόβλεψη στον ρυθμό αύξησης των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών. Ενσωματώνει, επίσης, και την εκτίμηση ότι η δημόσια κατανάλωση θα παραμείνει «συγκρατημένη» προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Οι βασικές προβλέψεις για την πορεία των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών πάνω στις οποίες στηρίχθηκε το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2020 είναι οι εξής:
* ΑΕΠ: Για το 2020 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,8%, ποσοστό αισθητά βελτιωμένο σε σχέση με το 2,3% που είχε εγγραφεί στο πρόγραμμα σταθερότητας για τη συγκεκριμένη χρονιά. Για το 2019 ο πήχης διαμορφώνεται στο 2%, ποσοστό αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σχέση με την πρόβλεψη του Προγράμματος Σταθερότητας (2,3%), αλλά αισιόδοξο δεδομένου ότι το πρώτο εξάμηνο έκλεισε στο 1,5%. Το 2% για φέτος κινείται εντός των προβλέψεων που έχουν κάνει και οι διεθνείς οργανισμοί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διατηρήσει τον στόχο του 2,2%, όπως και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ενώ ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) «βλέπει» τον φετινό ρυθμό ανάπτυξης στο 2,1%, με την Τράπεζα της Ελλάδος να κάνει -προς το παρόν- την πιο απαισιόδοξη εκτίμηση για ρυθμό 1,9%. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ), στην έκθεση που συνέταξε χθες με αφορμή την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού, αναφέρει ότι «ο στόχος για ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2% το 2019 εμπίπτει εντός του εύρους των προβλέψεων του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου και θεωρείται αισιόδοξος αλλά εφικτός». Όσον αφορά την εκτίμηση για το 2020, το ΕΔΣ αναφέρει: «Ο στόχος για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% θεωρείται μεν ιδιαίτερα απαιτητικός, αλλά με αφετηρία τον θετικό αντίκτυπο του 2019 είναι υπό προϋποθέσεις επιτεύξιμος. Οι δύο συνιστώσες του ΑΕΠ που θα καθορίσουν την τελική διαμόρφωση του ρυθμού μεγέθυνσης για το 2020 είναι η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στην αντιμετώπιση των ανασχετικών παραγόντων της πιστωτικής επέκτασης, στη διασφάλιση του στόχου των δημοσίων επενδύσεων και στην ενίσχυση των ιδιωτικών».
* Ιδιωτική κατανάλωση: Για το β’ εξάμηνο του 2019 το οικονομικό επιτελείο περιμένει γενναία «στροφή» στην ιδιωτική κατανάλωση, καθώς προβλέπει ότι η χρονιά θα κλείσει στο +0,6% όταν το πρώτο εξάμηνο είχε αρνητική μεταβολή -0,1%. Σε κάθε περίπτωση, το 2019 προβλέπεται ότι θα κλείσει κάτω από +1% που ήταν η εκτίμηση της φετινής πορείας της ιδιωτικής κατανάλωσης με βάση το πρόγραμμα σταθερότητας. Για το 2020 προβλέπεται τριπλασιασμός του ρυθμού αύξησης σε σχέση με το 2019, κάτι που μαρτυρά και το βάρος που ρίχνει το οικονομικό επιτελείο στο να τονωθεί το εισόδημα των νοικοκυριών (είτε μέσω της μείωσης των φορολογικών βαρών είτε μέσω της ταχύτερης του προβλεπόμενου μείωσης της ανεργίας). Η πρόβλεψη του 2020 είναι ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,8%. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο θεωρεί αυτήν την πρόβλεψη «πολύ αισιόδοξη, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους η ιδιωτική κατανάλωση βρίσκεται σε ελαφρά κάμψη». Το μεγάλο στοίχημα – πέραν των δημοσιονομικών μέτρων που αναμένεται να βοηθήσουν- είναι η πιστωτική επέκταση, η οποία και το 2019 εξακολουθεί να κινείται σε αρνητικό έδαφος, όπως επισημαίνει και το ΕΔΣ: «Η σταδιακή υποχώρηση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα διευκολύνει τις εμπορικές τράπεζες ώστε να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων, με άμεσα θετικό αντίκτυπο στην ιδιωτική κατανάλωση».
* Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου: Το υπουργείο Οικονομικών αναπροσαρμόζει προς τα πάνω, σε σχέση με το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2019-2022, την ήδη αρκετά αισιόδοξη πρόβλεψη για τις επενδύσεις. Ο πήχης για το 2020 μπαίνει στο 13,4%, με το κλείσιμο του 2019 να προβλέπεται στο 8,8% (παρά το γεγονός ότι το πρώτο εξάμηνο έκλεισε στο 1,2%). Η εκτίμηση για σημαντική αύξηση των επενδύσεων το 2020 στηρίζεται κυρίως στη συμβολή του ιδιωτικού τομέα (15,8%), ενώ και για τις δημόσιες επενδύσεις εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί η ανάκαμψη και το 2020 με ρυθμό της τάξης του 7,6%. Η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων το 2020 αφορά όλες τις κατηγορίες επενδύσεων (εξοπλισμός, κατασκευές, κατοικίες κ.λπ.). «Το σενάριο του υπουργείου Οικονομικών για τις πάγιες επενδύσεις θεωρείται αισιόδοξο, ωστόσο υπάρχουν πιθανότητες επίτευξης του στόχου λόγω των ευνοϊκότερων πιθανόν πιστωτικών συνθηκών, του περιορισμού της οικονομικής αβεβαιότητας μετά την πάροδο ενός εκλογικού έτους και της ενδεχόμενης βελτίωσης του οικονομικού κλίματος», επισημαίνει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
* Εισαγωγές – εξαγωγές: Στις προβλέψεις του 2020 αποτυπώνονται οι πιθανές συνέπειες από την επερχόμενη μείωση της ζήτησης στις χώρες της Ευρωζώνης από τις συνέπειες του διεθνούς εμπορικού πολέμου, αλλά και από την ανάκαμψη που παρατηρείται σε ανταγωνιστικούς προορισμούς για τον ελληνικό τουρισμό, όπως για παράδειγμα στην Τουρκία. Για το 2020 προβλέπεται ρυθμός αύξησης 5,1% στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (από 4,9% που είναι ο εκτιμώμενος ρυθμός του 2019). Προβλέπεται, επίσης, επιβράδυνση (σε σχέση με τον εκτιμώμενο ρυθμό που είχε καταγραφεί στο πρόγραμμα σταθερότητας) του ρυθμού των εισαγωγών, ο οποίος εκτιμάται στο 5,2% για το 2020, έναντι 5,7% που είχε καταγραφεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας (και 4,1% που αναμένεται να είναι ο ρυθμός αύξησης του 2019). Η πρόβλεψη αυτή εγείρει τον προβληματισμό του Δημοσιονομικού Συμβουλίου: «Η επιβράδυνση της αύξησης των εισαγωγών με παράλληλη αύξηση του εισοδήματος είναι λιγότερο ρεαλιστική λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη θετική σχέση μεταξύ αύξησης του εισοδήματος και αύξησης των εισαγωγών, καθώς και την πιθανή άνοδο των τιμών του πετρελαίου».
* Ποσοστό ανεργίας: Είναι επίσης ένας φιλόδοξος στόχος πάνω στον οποίο στηρίζεται η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2020. Εκτιμάται ότι στο τέλος της φετινής χρονιάς η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 17,4% και το επόμενο έτος θα αποκλιμακωθεί περαιτέρω κατά περίπου 1,8 ποσοστιαία μονάδα, για να κλείσει στο 15,6% το 2020 (ενώ το πρόγραμμα σταθερότητας προέβλεπε ποσοστό ανεργίας 16,5%). Προφανώς το οικονομικό επιτελείο προσδοκά ότι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά περίπου μία μονάδα για τις θέσεις πλήρους απασχόλησης, αλλά και η ρευστότητα που θα εξασφαλίσουν οι επιχειρήσεις, λόγω της μείωσης του φορολογικού συντελεστή στο 24%, θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας (σε συνδυασμό βέβαια και με την πρόβλεψη για αύξηση των επενδύσεων). «Το σενάριο για σταθερή συνέχιση της βελτίωσης της αγοράς εργασίας μπορεί να θεωρηθεί ρεαλιστικό εφόσον το κλίμα των εργασιακών σχέσεων και οι ευρύτερες οικονομικές εξελίξεις δεν υποστούν μείζονες διαταραχές», αναφέρει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
