Της Νατάσας Στασινού
Συμβαίνουν και… στις καλύτερες οικογένειες. Αυτό έρχεται να μας θυμίσει η υπόθεση της Volkswagen, η οποία ενδέχεται να φέρει τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία αντιμέτωπη με πρόστιμο έως και 18 δισ. δολαρίων. Ακόμη μεγαλύτερη ίσως να είναι η ζημιά σε επίπεδο φήμης.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, τα σκάνδαλα στον επιχειρηματικό κόσμο, είτε έχουν να κάνουν με εξαπάτηση αρχών και καταναλωτών, είτε με δωροδοκίες, είτε είναι αποτέλεσμα απληστίας και αλόγιστης έκθεσης σε ρίσκο, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Έρχονται δε να καταρρίψουν τα στερεότυπα για λαούς, που έχουν περισσότερη «κλίση» στη διαφθορά και τις απάτες και άλλους, που έχουν μάθει να τηρούν τους κανόνες.
Αξίζει να θυμηθούμε ορισμένα από τα μεγαλύτερα επιχειρηματικά σκάνδαλα παγκοσμίως, πολλά από τα οποία δεν περιόρισαν τον αντίκτυπό τους σε μία εταιρεία, αλλά ταρακούνησαν ολόκληρους κλάδους ή και οικονομίες.
11. Οι ανακλήσεις της General Motors
Η αμερικανική εταιρεία αναγκάστηκε πέρυσι σε ανάκληση πολλών εκατομμυρίων οχημάτων για πιθανό πρόβλημα στη μίζα. Πολλές μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν έλθει τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπες με μαζικές ανακλήσεις (χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα της Toyota) για πιθανά προβλήματα ασφαλείας. Το ιδιαίτερο στοιχείο στην περίπτωση της GM είναι πως αποκαλύφθηκε ότι στελέχη της γνώριζαν για το συγκεκριμένο πρόβλημα, που συνδέεται με 12 θανάτους, από το 2004.
10. Η απότομη προσγείωση της Swissair
O κρατικά ελεγχόμενος αερομεταφορέας της Ελβετίας- και ένας από τους πιο σημαντικούς παγκοσμίως- ακολούθησε ένα παράτολμο σχέδιο επέκτασης, το οποίο μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο αντί να φέρει το υψηλότερο κέρδος, που επιθυμούσε, τον έπληξε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να καθηλώσει όλα τα αεροσκάφη του τον Οκτώβριο του 2001 και να αρχίσει μία επώδυνη διαδικασία ρευστοποιήσης, που ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2002, αφήνοντας τα σημάδια της και στην ελβετική οικονομία.
9. Οι ντετέκτιβ της Deutsche Bank
Η μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα και μία από τις ισχυρότερες όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς, το 2009 είδε τους προβολείς να πέφτουν πάνω της, αλλά όχι για καλό λόγο. Όπως έγινε γνωστό το 2006 είχε προσλάβει εταιρεία ιδιωτικών ερευνητών, προκειμένου να κατασκοπεύει τις επαφές στελεχών της με τον μεγιστάνα Λέο Κιρχ και τους συνεργάτες του. Το σκάνδαλο οδήγησε στην ψήφιση νέου νόμου στη Γερμανία για την προστασία της ιδιωτικότητας των εργαζομένων.
8. Japan… statistics
Ένα από τα κορυφαία στελέχη της στη Βρετανία, άνοιξε το φακό και η Οlympus αναγκάστηκε να παραδεχθεί το 2011 ότι απέκρυβε, με λογιστικές παρατυπίες, ζημίες επί 20 χρόνια. Ήταν μία απάτη ύψους 1,7 δισ. δολαρίων και μία κηλίδα στη φήμη της γνωστής κατασκευάστριας φωτογραφικών μηχανών και του ιαπωνικού επιχειρείν. Δεν ήταν, όμως, μεμονωμένο περιστατικό. Η Τoshiba παραδέχθηκε φέτος ότι την τελευταία επταετία “φούσκωσε” τα κέρδη στον ισολογισμό της κατά συνολικά 1,9 δισ. δολάρια.
7. H τράπεζα, που ξέπλενε χρήμα
Ήταν ένα από τα πρώτα μεγάλα τραπεζικά σκάνδαλα. Η Bank of Credit and Commerce International, με έδρα στο Λουξεμβούργο και κεντρικά γραφεία στο Καράτσι και το Λονδίνο ήταν ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς private banking, με περισσότερα από 400 υποκαταστήματα ανά τον κόσμο. Έγινε γνωστή ως Bank of Cocaine and Criminals International, όταν ήρθαν στο φως το 1991 υποθέσεις εκτεταμένης απάτης και ξεπλύματος μαύρου χρήματος σε επτά χώρες. Κήρυξε χρεοκοπία, με οφειλές άνω των 10 δισ. στερλινών στους πιστωτές της. Το σκάνδαλο οδήγησε στην ενίσχυση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης και εσωτερικών ελέγχων στη Βρετανία.
6. Η τρύπα της Parmalat
Η ιταλική βιομηχανία τροφίμων ήταν από τους κορυφαίους παίχτες στον τομέα των γαλακτομικών προϊόντων, αλλά έπεσε θύμα του… ιδρυτή της, Καλίστο Τάντσι. Το 2003 ανακαλύφθηκε μία «τρύπα» 14 δισ. ευρώ στα ταμεία της, οφειλόμενη σε απάτες του Τάντσι, ο οποίος και καταδικάστηκε το 2010 σε κάθειρξη 18 ετών.
5. Το φιάσκο της Enron
Το 2000 το περιοδικό Fortune της χάριζε για έκτη διαδοχική χρονιά τον τίτλο της «πλέον καινοτόμου επιχείρησης» των ΗΠΑ για έξι διαδοχικές χρονιές. Ήταν ένας κολοσσός στον κλάδο ενέγειας , που εμφάνιζε έσοδα άνω των 100 δισ. δολαρίων. Στην πραγματικότητα, όμως, τα έσοδα αυτά ήταν αποτέλεσμα λογιστικής απάτης. Όταν αυτή ήρθε στο φως το 2001, η μετοχή της εταιρείας κατέρρευσε από τα 90 δολάρια σε ένα σεντ. Ηταν μία χρεοκοπία-σοκ, που έδειξε ότι ‘τα φαινόμενα απατούν’.
5. Ο -όχι και τόσο ταλαντούχος- κ. Κερβιέλ
Πόσο μπορούν να στοιχίσουν οι ενέργειες ενός και μόνο προσώπου σε μία επιχείρηση; Στην περίπτωση της Societe Generale ο «λογαριασμός»” από μη εγκεκριμένες συναλλαγές του trader Ζερόμ Κερβιέλ ήταν 4,9 δισ. ευρώ. Οι επιπτώσεις δεν περιορίστηκαν στη γαλλική τράπεζα, καθώς η αποκάλυψη του σκανδάλου πυροδότησε για ένα διάστημα πανικό στις αγορές διεθνώς. Οι αρχές έκριναν ότι υπεύθυνος ήταν αποκλειστικά ο ίδιος. Άνοιξε, ωστόσο, μία παγκόσμια συζήτηση για τις πρακτικές και νοοτροπίες στους κόλπους χρηματοπιστωτικών κολοσσών, που ενθαρρύνουν την αλόγιστη ανάληψη ρίσκου.
3. Σκάνδαλο Siemens
Ένα παγκόσμιο σκάνδαλο, με έντονο ελληνικό άρωμα. Από το 1990 έως και το 2006 η Siemens χρημάτιζε πολιτικούς και οργανισμούς σε διάφορες χώρες για να εξασφαλίσει συμβόλαια 1,3 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με καταθέσεις στελεχών της εταιρείας ποσό της τάξης των 100 εκατ. μάρκων έχει δοθεί σε Έλληνες: πολιτικούς, επιχειρηματίες, στελέχη δημοσίων οργανισμών. Στη χώρας μα είναι ίσως το μεγαλύτερο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο της μεταπολίτευσης.
2. Η «πυραμίδα»
Το 2008 ήρθε στο φως το σκάνδαλο της «πυραμίδας» Μέιντοφ, για το οποίο ο Μπέρναρντ Μέιντοφ καταδικάστηκε σε κάθειρξη 150 ετών. Εκατοντάδες τα θύματά του, με τις συνολικές ζημίες να υπολογίζονται σε 65 δισ. δολάρια. Η υπόθεση μας θύμισε βέβαια τα όσα δραματικά εξελίχθηκαν στην Αλβανία στα μέσα της δεκαετίας του 90, τα οποία και δεν μπορούν να θεωρηθούν ένα απλό επιχειρηματικό σκάνδαλο. Η γειτονική χώρα συνταράχθηκε το 1996 από την κατάρρευση των πυραμίδων, στις οποίες είχαν επενδύσει τα 2/3 του πληθυσμού. Ο αντίκτυπος- οικονομικός, κοινωνικός και πολιτικός- ήταν τεράστιος.
1. Η κατάρρευση της Lehman Brothers
H Lehman Brothers ήταν από τους μεγαλύτερους αγοραστές «τοξικού χρέους»- δηλαδή τιτλοποιημένων δανείων προς αφερέγγυους δανειολήπτες (subprime loans) κατά την περίοδο της «φούσκας» στην αμερικανική αγορά στέγης. Όταν αυτή έσπασε, αναγκάστηκε να αποκαλύψει τις τεράστιες ζημίες της. Ο τότε υπουργός Οικονομικών, Χανκ Πόλσον, σε μία συνάντηση με τα κορυφαία στελέχη της Wall Street, προσπάθησε το 2008 να βρει αγοραστή της. Κανείς δεν ανταποκρίθηκε, με αποτέλεσμα μία χρεοκοπία 691 δισ. δολαρίων- τη μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ- με ισχυρότατους τριγμούς παγκοσμίως. Ήταν το γεγονός, που πυροδότησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
* Σημείωση: στη λίστα δεν περιλαμβάνονται υποθέσεις με εμπλοκή πολλαπλών «παιχτών», όπως τα πρόσφατα πολύκροτα σκάνδαλα χειραγώγησης του διατραπεζικού επιτοκίου Libor ή των τιμών στην αγορά συναλλάγματος, στα οποία εμπλέκονται πολλές από τις μεγαλύτερες τράπεζες του πλανήτη
