του Ole Hansen,
*Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων της Saxo Bank
Όπως ισχύει και σε άλλους τομείς, οι ταχέως επιδεινούμενες σχέσεις μεταξύ της Βόρειας Κορέας και του υπόλοιπου πλανήτη έχουν σαφή αντίκτυπο στα εμπορεύματα. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα αποδείχθηκε ευνοϊκή για τα πολύτιμα μέταλλα, ενώ το πετρέλαιο ενισχύθηκε από τις ζημιές που προκάλεσε ο τυφώνας Χάρβεϊ.
Ο κλάδος των εμπορευμάτων ξεκινά το τελευταίο τρίμηνο του 2017 ενισχυμένος, μετά τις βελτιωμένες επιδόσεις του Γ’ τριμήνου. Η αποδυνάμωση του δολαρίου συνεχίστηκε, γεγονός που δημιούργησε γενικότερα προβλήματα στους περισσότερους κλάδους, και ειδικά στα μέταλλα. Το αργό πετρέλαιο ανέκαμψε, καθώς οι καιρικές διαταραχές σε συνδυασμό με τις προσπάθειες εντός και εκτός ΟΠΕΚ για περιορισμό της παραγωγής επέφεραν τελικά θετικά αποτελέσματα στο παγκόσμιο ισοζύγιο. Οι εξελίξεις στην Κίνα ευνόησαν τα βιομηχανικά μέταλλα, αφού τα στοιχεία ανάπτυξης και η ενίσχυση του γουάν αύξησαν τόσο την κερδοσκοπική όσο και την πραγματική ζήτηση, ενώ οι περιβαλλοντικές πολιτικές βοήθησαν στον περιορισμό της προσφοράς.
Τα πολύτιμα μέταλλα κινήθηκαν ανοδικά, καθώς η κλιμάκωση των εντάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο αύξησε τη ζήτηση για ασφαλή καταφύγια και διαφοροποίηση. Παρόλ’ αυτά, τα πισωγυρίσματα συνεχίστηκαν: η άνοδος της κερδοσκοπικής ζήτησης, λόγω του ράλι που έφτασε τα 150 $, προκάλεσε έντονο κλείδωμα κερδών.
Τα προβλήματα για τα αγροτικά εμπορεύματα δεν σταμάτησαν, καθώς άλλο ένα έτος ευνοϊκών καιρικών συνθηκών για τις καλλιέργειες εξασφάλισε ισχυρή παραγωγή – ιδίως στα σιτηρά, όπου τα σιλό ήταν ήδη γεμάτα με νέα παραγωγή και αναζητούσαν επαρκή ζήτηση για να τη διοχετεύσουν.
Οι ευνοϊκές κινήσεις τιμών, ωστόσο, δεν αναμένεται να επαναληφθούν το τελευταίο τρίμηνο του έτους: το δολάριο είναι πιθανό να καταγράψει παύση, ενώ τα θεμελιώδη στοιχεία δεν είναι αρκετά ισχυρά ώστε να στηρίξουν ένα ράλι διαρκείας, ειδικά σε εμπορεύματα που εξαρτώνται από την ανάπτυξη, όπως είναι το πετρέλαιο και τα βιομηχανικά μέταλλα.
Πολλά εξαρτώνται από το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος που ξεκινά στις 18 Οκτωβρίου. Η αγορά θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις προτεραιότητες που θα θέσει το Κόμμα και στα μέτρα προστασίας της ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια. Η καταπολέμηση της ρύπανσης και η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας θα μπορούσαν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο τόσο στην πραγματική όσο και στην κερδοσκοπική ζήτηση για εμπορεύματα που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στα κινεζικά χρηματιστήρια, κυρίως σε ό,τι αφορά τα μη πολύτιμα και τα βιομηχανικά μέταλλα.
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι εξακολουθούν να αποτελούν απειλή για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και για διάφορες σημαντικές πρώτες ύλες λόγω του πιθανού τους αντίκτυπου τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση για αυτές. Στο εμπόριο, η προσπάθεια του προέδρου Τραμπ για έναν δίκαιο διακανονισμό για τους παραγωγούς των ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγήσει σε πιο προστατευτικές εμπορικές πολιτικές, κάτι που χωρίς αμφιβολία θα προκαλούσε το ξέσπασμα σειράς εμπορικών πολέμων. Η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της Βόρειας Κορέας και του υπόλοιπου πλανήτη αποτελεί έναν σαφή και πραγματικό κίνδυνο, ενώ η υποβόσκουσα ένταση στη Μέση Ανατολή δεν μπορεί, επίσης, να αγνοηθεί.
Το ολοένα και πιο επικίνδυνο γεωπολιτικό τοπίο, μαζί με τη συχνά παράλογη συμπεριφορά και τα προκλητικά σχόλια του αμερικανικού προέδρου, παρείχαν στα πολύτιμα μέταλλα, και κυρίως στον χρυσό, σταθερή και υποκείμενη στήριξη από επενδυτές που επεδίωκαν την προστασία τους από απρόβλεπτους κινδύνους της αγοράς. Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασμό με το ασθενέστερο δολάριο και την υπέρ του δέοντος ευνοϊκή πρόβλεψη για τα επιτόκια, τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο, θα συνεχίσουν να στηρίζουν τον συγκεκριμένο κλάδο μέχρι το κλείσιμο του έτους. Δεν αλλάζουμε στο παραμικρό την πρόβλεψη που είχαμε κάνει τον περασμένο Δεκέμβριο για το τέλος του 2017 στον χρυσό, στα 1.325 USD/ουγγιά, αφού σε αυτό το στάδιο δεν παρατηρούμε καμία εξέλιξη που θα δικαιολογούσε αναθεώρηση.
Άλλοι αποφασιστικοί παράγοντες για τον χρυσό, εκτός από το δολάριο και τις αποπληθωρισμένες αποδόσεις, είναι η γενική τάση των τιμών στα εμπορεύματα και η εμπιστοσύνη απέναντι στο πολιτικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω, εκτιμούμε ότι η υποκείμενη στήριξη για τα πολύτιμα μέταλλα θα συνεχίσει να υφίσταται και προχωρώντας στο 2018. Η επενδυτική ζήτηση, ειδικά από τα hedge fund, έρχεται και παρέρχεται, και πολλές φορές οδηγεί στη δημιουργία αυξημένων και μη βιώσιμων τοποθετήσεων. Οι διορθώσεις είναι συχνά αρκετά σημαντικές, αλλά όσο διατηρούνται σε επίπεδα κάτω του 61,8% της τελευταίας μεταβολής, η αγορά θα παραμένει σε καλή κατάσταση.
Αποφασιστικοί παράγοντες για τον χρυσό
Ο άργυρος δυσκολεύεται να ακολουθήσει τους ρυθμούς του χρυσού. Ο δείκτης χρυσού/αργύρου καταδεικνύει ότι το ασήμι ακολουθούσε ασθμαίνοντας τον χρυσό κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα ημιπολύτιμο μέταλλο που σχεδόν το ήμισυ της ζήτησής του προέρχεται από βιομηχανικές εταιρείες, αυτή η απόδοση είναι ιδιαίτερα απογοητευτική. Ωστόσο το ίδιο γεγονός υπογραμμίζει ότι μεγάλο ποσοστό της ζήτησης για τον χρυσό φέτος προήλθε από επενδυτές που επεδίωκαν να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο από απρόβλεπτες εξελίξεις. Σε τέτοιες περιόδους, ο άργυρος τείνει να αντιμετωπίζει δυσκολίες συγκριτικά με τον χρυσό, καθώς τα χαρακτηριστικά υψηλού συντελεστή βήτα και η χαμηλότερη ρευστότητα δεν θεωρούνται ιδιαίτερα θετικές ιδιότητες από έναν επενδυτή που αναζητά ασφαλές καταφύγιο. Εκτιμούμε ότι στη λήξη του έτους ο άργυρος θα διαμορφωθεί στα 17,35 USD/ουγγιά.
Η αγορά του αργού πετρελαίου φαίνεται ότι θα κλείσει το 2017 στο καλύτερο επίπεδο από το 2014, όταν η υπερπροσφορά είχε υποδαυλίσει το κύμα μαζικών πωλήσεων. Οι περικοπές παραγωγής που υιοθέτησαν φέτος οι παραγωγοί εντός και εκτός ΟΠΕΚ άρχισαν επιτέλους να μειώνουν την υπερπροσφορά αργού πετρελαίου. Η πτώση των αποθεμάτων καυσίμων στις ΗΠΑ, μετά τα προβλήματα που προκάλεσε ο τυφώνας Χάρβεϊ στις ακτές του Τέξας, θα συνεχίσει να επηρεάζει θετικά τα περιθώρια διύλισης και θα διατηρήσει τη ζήτηση για το πετρέλαιο αυξημένη σε μια περίοδο που συνήθως παρατηρείται εποχιακή μείωση.
Η αύξηση της παραγωγής στη Λιβύη και τη Νιγηρία, αλλά και από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ επέτεινε τις δυσκολίες για το πετρέλαιο το Α’ εξάμηνο. Η συνεπαγόμενη αδυναμία της τιμής είναι πιθανό ότι επηρέασε αρνητικά την παροχή από τις ΗΠΑ περισσότερο από το αναμενόμενο, ενώ τόσο η Λιβύη όσο και η Νιγηρία θα δυσκολευτούν να αυξήσουν περαιτέρω την παραγωγή τους.
Τα διυλιστήρια ανέβαλαν τις εργασίες συντήρησης προκειμένου να επωφεληθούν από τα αυξημένα περιθώρια μετά τον τυφώνα Χάρβεϊ. Τον μήνα αμέσως μετά τον τυφώνα, τα αποθέματα καυσίμων βενζίνης και ντίζελ στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 24 εκατ. βαρέλια, σε σύγκριση με μέση αύξηση πενταετίας της τάξης των 2,5 εκατ. βαρελιών.
Οι παραγωγοί εντός και εκτός ΟΠΕΚ θα χαρούν επίσης με την αυξανόμενη απόσταση μεταξύ των τιμών WTI και Brent, που τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές άγγιζαν τα 6 USD/βαρέλι. Η εκ νέου ύπαρξη τιμήματος αναβολής παράδοσης χρεογράφων (backwardation) στο αργό πετρέλαιο Brent δεν αυξάνει απλώς τα έσοδα για τους παραγωγούς που χρησιμοποιούν την τιμή spot ως τιμή διακανονισμού, αλλά συμβάλλει και στην προσέλκυση ζήτησης από χρηματοοικονομικούς επενδυτές που εκμεταλλεύονται το θετικό κόστος μετακύλισης (roll yield). Το αργό πετρέλαιο WTI, με μια έκπτωση περίπου στα 6 USD/βαρέλι, περιορίζει επίσης την αύξηση της παραγωγής από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, οι προοπτικές για τη ζήτηση του αργού πετρελαίου έως τις αρχές του 2018 δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για τις χώρες εντός και εκτός ΟΠΕΚ να αυξήσουν την παραγωγή, και θα απαιτηθεί παράταση των μέτρων πέραν του Μαρτίου προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχής στήριξη της αγοράς πετρελαίου.
Λαμβάνοντας υπόψη την ώθηση λόγω της αυξημένης ζήτησης από τα διυλιστήρια, θεωρούμε πιθανό το αργό πετρέλαιο Brent να κλείσει το έτος περίπου στα 55 USD/βαρέλι. Παράλληλα, το αργό πετρέλαιο WTI θα δυσκολευτεί να εξασφαλίσει τιμές πολύ πάνω από τα 51 USD/βαρέλι, με δεδομένη τη θετική του συσχέτιση με την αύξηση της προσφοράς από τους παραγωγούς των ΗΠΑ.
Πλησιάζοντας στις αρχές του 2018, πολλά θα εξαρτηθούν από το αν μπορεί να διατηρηθεί σταθερή η αύξηση της ζήτησης. Με δεδομένο τον προβληματισμό μας αναφορικά με την ανάπτυξη στις ΗΠΑ και την Κίνα (όπως σημειώνει ο Steen Jakobsen στο εισαγωγικό άρθρο του), η αύξηση της ζήτησης είναι πιθανό να απογοητεύσει. Σε αυτή τη βάση, δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι να απομακρύνουμε τις εκτιμήσεις μας από το εύρος τιμών που επικράτησε στο μεγαλύτερο μέρος του 2017.
