Από την έντυπη έκδοση
Της Νένας Μαλλιάρα
[email protected]
Σε επιταχυνόμενη τροχιά βάζει τις εξελίξεις στα «κόκκινα» δάνεια ο συμβιβασμός ΔΝΤ – ΕΚΤ για τις ελληνικές τράπεζες.
Ύστερα από μία «πτήση» έντονων αναταράξεων τον Σεπτέμβριο, η προηγούμενη εβδομάδα έφερε την «προσγείωση» σε μία νέα πραγματικότητα για τις τράπεζες και πώς θα πρέπει να χειριστούν εφεξής το μείζον πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων. Σημειώνεται ότι οι αναταράξεις από την κόντρα ΔΝΤ – ΕΚΤ οδήγησαν στην κατάρρευση των κεφαλαιοποιήσεων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών πάνω από 4,7 δισ. ευρώ μέσα σε μόλις δύο μήνες, από τα οποία μόνο τα 4 δισ. ευρώ χάθηκαν μέσα στον Σεπτέμβριο.
Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχτηκε η Τράπεζα Πειραιώς, και λόγω της διαρροής του πορίσματος της ΤτΕ, με την κεφαλαιοποίησή της να υποχωρεί μέσα σε ένα δίμηνο κατά 57% και κατά 1,3 δισ. ευρώ. Ακολούθησαν η Eurobank (-34% και απώλειες 772 εκατ. ευρώ), η Alpha Bank (-31% και απώλειες 1 δισ. ευρώ) και η Εθνική Τράπεζα (-29% και απώλειες 987 εκατ. ευρώ).
Ο συμβιβασμός για τα AQR
Το οριστικό τέλος τόσο στις συζητήσεις περί της διενέργειας ελέγχων ποιότητας ενεργητικού (AQR) των ελληνικών τραπεζών όσο και στις συνεχείς παρατάσεις στην ανάληψη ουσιαστικής δράσης για την ανάκτηση οφειλών από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μπήκε την προηγούμενη εβδομάδα από μία πληθώρα πυκνών εξελίξεων.
Τη Δευτέρα ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, δήλωσε ότι η ΕΚΤ θα επισπεύσει τα προγραμματισμένα stress tests στις ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να υπάρξει σαφής εικόνα για την κεφαλαιακή τους κατάσταση νωρίς μέσα στον Μάιο. Η επίσπευση αυτή διασφαλίζει ότι θα υπάρξει επαρκής χρόνος, μέχρι την εκπνοή του ελληνικού προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, για την περίπτωση που χρειαστεί να καλυφθούν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες που ενδεχομένως να αναδείξουν τα stress tests.
Η δήλωση του κ. Ντράγκι που σηματοδοτεί χρονικά την έναρξη στα stress tests των ελληνικών τραπεζών τον Φεβρουάριο, ικανοποίησε το ΔΝΤ, το οποίο απέσυρε το πιεστικό αίτημα για διεξαγωγή AQR. «Αυτό που ενδιαφέρει το Ταμείο είναι να έχει μία εικόνα για τη μεσοπρόθεσμη στρατηγική μείωσης των NPLs από τις ελληνικές τράπεζες» δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν. Στο ίδιο μήκος κύματος η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, που συναντήθηκε την Πέμπτη με αντιπροσωπεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών υπό τον πρόεδρό της Νίκο Καραμούζη, επιβεβαίωσε ότι δεν τίθεται πλέον θέμα AQR, το Ταμείο θα παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά ζητεί από τις ελληνικές τράπεζες οδικό χάρτη για τη μείωση των NPLs.
Η παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και η απόσυρση του αιτήματός του για AQR στις ελληνικές τράπεζες πριν από τα stress tests της ΕΚΤ το 2018, ωστόσο, έρχονται ως «αντάλλαγμα» μιας επιθετικότερης εφεξής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι πωλήσεις «κόκκινων» δανείων
Το προσεχές διάστημα, με ορίζοντα τον Μάρτιο του 2018, οι τράπεζες θα δρομολογήσουν πωλήσεις NPLs 5,5 – 6 δισ. ευρώ. Εντός του Οκτωβρίου θα ολοκληρωθεί η πρώτη συναλλαγή από τη Eurobank.
Το πρώτο εγχείρημα πώλησης «κόκκινων» δανείων από τη Eurobank αφορά πακέτο μη εξυπηρετούμενων δανείων αρχικού κεφαλαίου 1,52 δισ. ευρώ και συνολικής απαίτησης 2,8 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων τόκων, προμηθειών κ.λπ.), το οποίο περιλαμβάνει μικρά καταναλωτικά δάνεια και οφειλές από πιστωτικές κάρτες και υπεραναλήψεις. Όλα τα παραπάνω δάνεια βρίσκονται σε καθυστέρηση ετών, δεν έχουν καμία εξασφάλιση και καλύπτονται από προβλέψεις σχεδόν στο 100% της ονομαστικής τους αξίας.
Ειδικότερα, το προς πώληση χαρτοφυλάκιο NPLs της Eurobank χωρίζεται σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη περιλαμβάνει 59.000 δάνεια, ονομαστικής αξίας 643 εκατ. ευρώ και συνολικής απαίτησης 1,1 δισ. ευρώ, τα οποία ανήκουν σε 41.000 δανειολήπτες.
Ο μέσος όρος του δανείου ανέρχεται σε 10.800 ευρώ και η μέση διάρκεια καθυστέρησης σε 7-8 έτη. Το 33% του χαρτοφυλακίου αυτού, μάλιστα, είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 9 ετών, ενώ τα περισσότερα δάνεια σταμάτησαν να εξυπηρετούνται την περίοδο 2008 – 2011.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει 161.000 δάνεια, ονομαστικής αξίας 880 εκατ. ευρώ και συνολικής απαίτησης 1,72 δισ. ευρώ, επίσης σε πολυετή καθυστέρηση. Αντιστοιχούν σε 73.000 δανειολήπτες και ο μέσος όρος αξίας δανείου διαμορφώνεται σε 5.400 ευρώ. Το 24% των δανείων αυτών σταμάτησε να εξυπηρετείται πριν από το 2004, το 47% μεταξύ 2004 – 2006 και το 29% μετά το 2007.
Το επονομαζόμενο project «Έκλειψη» της Eurobank, θα ακολουθήσει το πρόγραμμα «Αμοιβάδα» της Τράπεζας Πειραιώς. Πρόκειται για τη σχεδιαζόμενη πώληση ενός από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια «κόκκινων» δανείων, εξασφαλισμένων με ακίνητη περιουσία. Ρόλο συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς στην πώληση του χαρτοφυλακίου, το οποίο περιλαμβάνει χρέος με ονομαστική αξία έως 1,5 δισ. ευρώ, έχει αναλάβει η UBS. Την πώληση «κόκκινου» χαρτοφυλακίου καταναλωτικών δανείων, ύψους 1- 1,5 δισ. ευρώ, προετοιμάζει και η Alpha Bank, ενώ στις αρχές του 2018 η Εθνική Τράπεζα θα θέσει προς πώληση χαρτοφυλάκιο «κόκκινων» καταναλωτικών δανείων 1,5 – 2 δισ. ευρώ.
Οι πλειστηριασμοί
Παράλληλα με τις πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, το προσεχές διάστημα θα ξεκινήσουν και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί. Τα συνεχή εμπόδια και οι καθυστερήσεις στην έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών έχουν προκαλέσει την έντονη δυσπιστία των «θεσμών» έναντι της βούλησης της κυβέρνησης να προχωρήσει στην υλοποίηση συμφωνημένων μέτρων και επομένως το θέμα θεωρείται κομβικής σημασίας για την τρίτη αξιολόγηση.
Την έντονη δυσαρέσκεια της ΕΚΤ για την εφαρμογή ενός μέτρου που έχει συμφωνηθεί και ψηφιστεί και θα έμπαινε σε λειτουργία από 1ης Σεπτεμβρίου 2017 έχουν εισπράξει και οι τράπεζες. Και αυτό διότι οι πλειστηριασμοί είναι το αναγκαίο μέσο ώστε να μπει ένα τέρμα στην αθέτηση πληρωμών από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή από τους οφειλέτες που, αν και μπορούν, δεν εξυπηρετούν τις οφειλές τους. Πρόκειται για ένα 25% των δανειοληπτών που συνιστούν «πληγή» με πολλές προεκτάσεις για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία, στην «εκκαθάριση» της οποίας εμμένουν τόσο οι εποπτικές αρχές όσο και η κοινή λογική. Τα «λουριά» για το θέμα των πλειστηριασμών άρχισαν να σφίγγουν από τις 11 Σεπτεμβρίου όταν οι Έλληνες τραπεζίτες βρέθηκαν στη Φραγκφούρτη για συναντήσεις με το εκτελεστικό μέλος του δ.σ. της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ και την αντιπρόεδρο του SSM Σαμπίνε Λαουτενλέγκερ.
Και τα δύο μέλη των ανώτατων εποπτικών οργάνων των τραπεζών έδωσαν σαφές μήνυμα στους Έλληνες τραπεζίτες ότι πρέπει να μπει φρένο σε κάθε μορφής άτυπη σεισάχθεια μέσω εκτεταμένων διαγραφών δανείων ή αποφυγής ρευστοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων οφειλετών.
«Μέχρι εδώ καλά, αλλά τα πράγματα δυσκολεύουν το 2018 και το 2019 και πλέον η επιτυχία των στόχων μείωσης των NPLs δεν μπορεί να γίνει χωρίς ρευστοποιήσεις και πωλήσεις δανείων» ήταν το μήνυμα που ανοίγει πλέον και τον δρόμο για πλειστηριασμούς.
